Nhìn Lệ Quyên mảnh mai nữ tính mấy ai nghĩ bạn là trung úy cảnh sát từng tham gia phá nhiều chuyên án ma túy lớn. Bạn hãy kể những tình huống dở khóc dở cười khi tham gia phá án?

Trung úy Mai Thị Lệ Quyên: Khi mua bán, vận chuyển ma túy khối lượng lớn các đối tượng biết khi bị bắt sẽ phải đối mặt với các hình phạt nghiêm khắc của pháp luật nên thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động nhằm tránh bị phát hiện và rất manh động liều lĩnh, sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng như súng hoặc những công cụ hỗ trợ như dao bấm, roi điện,... chống lại lực lượng chức năng khi bị vây bắt.

Đây là công việc vô cùng khó khăn với những phụ nữ “chân yếu tay mềm” như tôi nhưng cũng là một lợi thế khi trực tiếp tham gia các chuyên án lớn vào những địa bàn hẻm cụt, hẻm vắng, tối khuya nếu chỉ có đồng đội nam dễ bị đối tượng nghi ngờ.

Vì công việc nhiều khi nhận được điện thoại của chỉ huy điều động tôi phải bỏ dở bữa cơm cùng gia đình hay bật dậy lúc nửa đêm, mờ sáng để theo chân đồng đội truy bám đối tượng. Khi chưa lập gia đình, tôi cũng sợ người khác hiểu nhầm khi phải sắm vai tình nhân cùng một đồng đội, thuê phòng ở cùng tại khách sạn, hay thường xuyên “đứng ngoài đường” lúc tối khuya làm người khác hiểu lầm. Thực tế tôi từng bị "ngã giá" hỏi: Đi không em?...

Khi về công tác tại đội trinh sát, trong đội duy nhất có tôi là nữ nên cũng được sự ưu ái, động viên và giúp đỡ nhiệt tình từ đồng đội nam. Các anh chia sẻ nhiều kinh nghiệm và những tình huống từng trải qua để tôi xử lý nếu gặp phải. Tham gia chuyên án, tôi thường được phân công đóng cặp với đồng nghiệp nam, hôm nay đóng với anh này, ngày mai lại đi với anh khác nên có nhiều "người yêu" lắm. (cười)

Trung úy Lệ Quyên.

Nhưng bạn đã tham gia hơn 20 chuyên án trong suốt 8 năm qua, hẳn có nhiều kỷ niệm nhớ đời?

- Tôi nhận công tác tại Phòng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy từ tháng 9/2009. Một trong những chuyên án đầu tiên tôi tham gia là đấu tranh đường dây mua bán trái phép chất ma túy xảy ra tại địa bàn các Quận 3, Quận 10, Quận Tân Bình do đối tượng Trần Thị Hồng cầm đầu. Đây là đường dây tổ chức mua bán ma túy khép kín do họ hàng cùng tham gia. Ở chuyên án này, tôi được phân công nhiệm vụ trong vai người bán thuốc lá lẻ bên đường đối diện nhà bà Hồng để theo dõi các đối tượng ra vào nhà đối tượng. Đây là một mắt xích quan trọng góp phần làm nên thành công chuyên án.

Từ khi chuyên án bắt đầu cuối năm 2009 đến đầu năm 2012, ban chuyên án quyết định “cất vó” bắt giữ toàn bộ đối tượng cùng tang vật, thu giữ nhiều ma túy, công cụ tài sản phạm tội liên quan. Trong các năm từ 2009 đến tháng 3/2015, tôi đã cùng đồng đội khám phá 9 chuyên án, 10 vụ án, bắt giữ nhiều đối tượng, thu giữ nhiều ma túy cùng tài sản, công cụ phạm tội khác. Ngoài ra, tôi đã cùng với đơn vị phối hợp với lực lượng Hải quan cửa khẩu Tân Sơn Nhất bắt giữ hơn 20 vụ vận chuyển ma túy từ nước ngoài về Việt Nam qua đường hàng không.

Lần bắt người đàn ông xách vali chứa đầy ma túy có phải là chuyên án đáng nhớ nhất trong công việc của bạn không?

 - Có thể nói đây là kỷ niệm đáng nhớ của tôi. Ban chuyên án điều động tôi hóa thân làm tình nhân của một đồng đội nam, giám sát nhà đối tượng để chờ đối tượng chủ hàng từ phía Bắc đem hàng giao cho một đối tượng ở Quận 1. Lúc đó, trong hẻm vắng, 12 giờ đêm không có ai đi lại, được lệnh của ban chuyên án dặn khi đối tượng ở ngoài xách vali vào đúng ngôi nhà, đối tượng trong nhà mở cửa phải lập tức khống chế, không cho đối tượng trong nhà đóng cửa tẩu tán tang vật.

Lúc đầu, tôi nghĩ mình sẽ được phân công khống chế đối tượng nữ còn đồng nghiệp nam sẽ khống chế đối tượng nam. Nhưng khi đối tượng xách vali xuất hiện và dừng đúng căn nhà tôi giám sát, tôi nói với đồng đội nam là chuẩn bị, đồng thời gọi điện báo cáo cho ban chỉ huy. Trong nhà bất ngờ có một đối tượng nữ ra mở cửa, lúc đó tôi cùng đồng đội nam đang nắm tay nhau giả bộ đi bộ, thế là đồng đội nam nhanh chóng xông vào đạp cửa để khống chế đối tượng nữ, còn đối tượng nam không biết xử lý như thế nào tôi đành nhủ phải liều lao vào đạp và khống chế đối tượng. Lúc này các mũi trinh sát, đồng đội lao đến kịp thời bắt giữ hai đối tượng.

Bạn đã bao giờ có cảm giác sợ bị đàn em của đối tượng bị bắt trả thù?

 - Không chỉ riêng tôi mà hầu hết các cán bộ chiến sĩ của Phòng cảnh sát điều tra về tội phạm ma túy PC47, các chiến sĩ CA TP.HCM khi thực hiện nhiệm vụ đều lo ngại sẽ bị đệ tử của các đối tượng phạm tội về ma túy trả thù. Nhưng lo ngại đó chỉ là một phần nhỏ vì chúng tôi đại diện thực thi pháp luật, nếu quá lo ngại ai sẽ là người bảo vệ nhân dân, bảo vệ tổ quốc. Vì vậy khi thực hiện nhiệm vụ, nỗi lo không còn đáng kể nữa.

Cách đây 2 năm bạn chuyển sang làm điều tra viên của phòng cảnh sát phòng chống ma túy. Công việc mới có vất vả và khó nhằn hơn?

- Tháng 3/2015, tôi được ban chỉ huy của Phòng điều động của sang làm nhiệm vụ mới từ đội trinh sát lên đội hướng dẫn và điều tra án với chức danh: Điều tra viên. Công việc mới mẻ, lúc nào cũng bận bịu với đống hồ sơ không khác nào người nuôi con mọn. Cùng một lúc đảm nhận nhiều vụ án, công việc như vậy bản thân cũng thấy áp lực và mệt mỏi.

Tôi trực tiếp điều tra thụ lý 14 vụ án, 16 bị can chuyển hồ sơ sang Viện kiểm sát đề nghị truy đúng người đúng tội, không để oan sai trường hợp nào. Những bị can ma túy trong các vụ án thuộc thẩm quyền điều tra cấp thành phố, mức án quy định trong khung hình phạt trên 15 năm. Các đối tượng phạm tội ma tuý đa phần có nhiều tiền án, tiền sự nên có bề dày kinh nghiệm đối phó trong quá trình lấy lời khai, hỏi cung vì chúng thường chọn cách bất hợp tác, khai báo nhỏ giọt, quanh co, không khai đồng bọn để đối phó với Cơ quan Công an. Chính vì vậy để hỏi cung thành công những đối tượng này cũng là một nghệ thuật.

Ưu thế của nữ cảnh sát đã giúp Lệ Quyên ra sao khi tham gia phá án hay đấu tranh lấy lời khai của các đối tượng?

 - Những cảnh sát cần mạnh mẽ, bản lĩnh và cứng rắn để đấu tranh với tội phạm nhưng bên cạnh đó, cũng phải thật mềm mỏng để có thể hóa trang, thay đổi nhiều vai khi tham gia khám phá chuyên án. Trong quá trình điều tra lấy lời khai của đối tượng, phụ nữ cũng có lợi thế hơn so với đồng nghiệp nam. Mình có thể dùng những lời lẽ mềm mỏng, tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, động cơ hành vi phạm tội để tỉ tê, tâm sự để đối tượng tin tưởng, khai báo thành khẩn.

Không chỉ giỏi nghiệp vụ bạn còn nổi bật khi tham gia các hoạt động khác như từng đoạt giải nhất về cuộc thi chạy, giải nhất võ thuật Công An TP.HCM. Có lần tham gia thi đấu võ thuật, bạn từng bị thương nặng tưởng rằng sẽ giải nghệ?

- Năm 2010, khi tham gia tập thi đấu giải võ thuật do Bộ Công An tổ chức do sơ suất tôi đã để một nữ đồng nghiệp đá trúng mũi, làm gãy vách ngăn mũi, máu chảy rất nhiều. Tôi đã suy nghĩ nhiều và kiên quyết không bỏ cuộc. Năm đó tôi nhận được Huy chương bạc toàn quốc của Bộ Công an. Sau lần đó, khi về nhà, bố mẹ khuyên tôi không tham gia đấu võ nữa vì nguy hiểm. Lúc đó tôi cũng nghĩ giải nghệ các môn thi nhưng vì đam mê nên quyết tâm theo đuổi và đến nay được nhiều thành tích cao như HCV giải võ thuật Đoàn thanh niên bộ Công An năm 2014, 2015 cũng được HCV,... và nhiều thành tích khác nữa.

Giỏi võ, thi đấu luôn có thành tích cao, không những thế bạn còn đề xuất được đi học ngoại ngữ hệ tại chức để củng cố cho công việc khi cần. Bạn cầu thị nhưng điều này có khiến bạn quá tải?

- So với những điều tra viên kỳ cựu, trinh sát đầy bản lĩnh…. tôi vẫn còn nhiều điều cần học hỏi. Do đó, tôi đã mạnh dạn đề xuất Ban chỉ huy Phòng, Đội để được theo học song song chuyên ngành điều tra của trường ĐH Cảnh sát nhân dân tại Thủ Đức và chuyên ngành ngữ văn tiếng Anh ĐH Khoa học xã hội và nhân văn, nhằm trau dồi, nâng cao nghiệp vụ hơn nữa cũng như nâng cao trình độ ngoại ngữ phù hợp với tình hình mới hiện nay, điển hình như tội phạm nước ngoài vào Việt Nam gia tăng do quá trình hội nhập hóa và toàn cầu hóa.

Với kiến thức đã được học tôi có thể trực tiếp hỏi cung và tham gia phiên dịch để khai thác nhanh đối tượng để bắt giữ thêm nhiều đối tượng khác, hoặc làm rõ hành vi phạm tội của chúng, nhằm ngăn chặn đồng phạm của đối tượng này không xuất cảnh khỏi Việt Nam.

Quỳnh Loan - Sơn Hà - Ngọc Chính - Lê Việt - Đức Yên
Ảnh: Văn Châu