Hơn một năm ròng rã chở bố là ông Trần Minh Trung (60 tuổi, TP.HCM) đến BV Chợ Rẫy tập vật lý trị liệu sau đột quỵ, chị Thanh Tuyền vẫn còn ám ảnh khi nhớ lại "biến cố" ập đến với bố cô và gia đình: "Bố tôi có tiền sử huyết áp cao. Đầu năm ngoái, ông đang ngồi "lai rai" với bạn già trong hẻm thì đột nhiên loạng choạng rồi té xỉu. Sau đó, bố tôi được đưa đi cấp cứu thì bác sĩ chẩn đoán ông bị nhồi máu não. May mắn qua khỏi nhưng nhưng bây giờ ông phải chịu di chứng liệt nửa người và trí nhớ giảm sút trầm trọng. Việc ăn uống, vật lý trị liệu phải tuân thủ nghiêm, bác sĩ còn cho biết phải sát sao vì lúc nào cũng có thể bị đột quỵ tái phát".

Đáng chú ý tại các trung tâm vật lý trị liệu có rất nhiều bệnh nhân bị đột quỵ khi còn tuổi đôi mươi. Anh Bùi Thanh Tuấn (27 tuổi) là một trường hợp như thế. Đặc thù công việc phải giao lưu rộng nên anh thường nhậu nhiều, mặc dù có ý thức tập thể thao nhưng không duy trì được thường xuyên. Cuối năm 2013, anh bị nhồi máu não, suốt thời gian đó tới bây giờ tay phải của anh vẫn yếu liệt, vận động khó khăn khiến việc lao động và sinh hoạt gặp rất nhiều trở ngại.

PGS.TS Vũ Anh Nhị cho rằng, sỡ dĩ đột quỵ đang ngày càng phổ biến là bởi các yếu tố nguy cơ của bệnh như cao huyết áp, xơ vữa động mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu…không ngừng gia tăng. Bên cạnh đó, lối sống không lành mạnh, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, chế độ ăn bất cân đối và chịu nhiều áp lực căng thẳng đang khiến đột quỵ trẻ hóa nhanh chóng. Theo một khảo sát, mỗi năm trên thế giới có khoảng 83.000 người ở độ tuổi 20 và trẻ hơn bị đột quỵ.

Theo một nghiên cứu của BV Chợ Rẫy và Đại học Y dược TP.HCM, tỷ lệ tử vong của đột quỵ là 18%. Đặc biệt, số bệnh nhân đột quỵ từ các địa phương khác chuyển về hai đơn vị y tế này có tỷ lệ tử vong rất cao, lên đến 70%. Những bệnh nhân may mắn sống sót có đến 90% phải đối mặt vấn đề nan giải về phục hồi chức năng, tránh tái phát.

Gốc tự do - "thủ phạm" thầm lặng

PGS.TS Nguyễn Văn Liệu, Phó trưởng khoa Thần kinh, BV Bạch Mai, Hà Nội phân tích, những hệ lụy của cuộc sống hiện đại còn làm sản sinh rất nhiều gốc tự do. Chúng tấn công và gây ra hơn 100 bệnh tật trên cơ thể, trong đó, não là bộ phận chịu sự tấn công nặng nề nhất.

Kết quả nghiên cứu từ góc độ sinh học phân tử tế bào chỉ ra, gốc tự do tấn công làm tổn thương nội mạc mạch máu khiến thành mạch không còn trơn tru, tạo điều kiện thuận lợi xuất hiện các mảng xơ vữa khiến lòng mạch bị thu hẹp, dòng máu lưu thông khó khăn, gây ra hiện tượng thiếu máu não. Đồng thời, khi mảng xơ vữa bong ra khỏi thành mạch gắn kết với các tế bào máu và yếu tố khác hình thành các cục máu đông có thể kẹt lại tại nhiều vị trí trong mạch máu não, gây tắc mạch, thậm chí vỡ mạch gây đột quỵ. Do đó, gốc tự do được xác định là nguyên nhân quan trọng gây ra đột quỵ.

Phòng đột quỵ từ "trứng nước"

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Liệu, cần chú trọng phòng ngừa sớm đột quỵ, đây chính là cách hữu hiệu để bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của bệnh.

- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ: Mỗi người cần kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều trị các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, thừa cân, béo phì…

- Chủ động thay đổi lối sống: Xây dựng kế hoạch làm việc khoa học, tránh mất ngủ, căng thẳng, stress; Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý (hạn chế chất béo, ngọt, đường, bột, thức ăn nhiều mắm muối; ăn nhiều rau, củ, trái cây), vận động thường xuyên (đi bộ, chạy bộ, đạp xe… 30 - 60 phút mỗi ngày, 4 - 5 lần/tuần); hạn chế bia rượu, không hút thuốc lá…

- Chống gốc tự do, bảo vệ mạch máu: sử dụng tinh chất thiên nhiên từ Blueberry giúp bảo vệ tế bào thần kinh, chăm sóc não và tránh xơ vữa mạch máu. Đây được xem là giải pháp bền vững an toàn bảo vệ thành mạch không hình thành mảng xơ vữa, ngăn ngừa đột quỵ.

Kết quả nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học Mỹ đã cho thấy hoạt chất sinh học thiên nhiên Anthocyanin, Pterostilbene từ Blueberry (xuất xứ Bắc Mỹ) có khả năng vượt qua hàng rào máu não, trung hòa các gốc tự do làm giảm hiện tượng xơ vữa và ngăn ngừa huyết khối hiệu quả, giúp phòng ngừa hữu hiệu cơn đột quỵ não.

Phòng ngừa từ sớm bằng hoạt chất sinh học thiên nhiên từ Blueberry giúp hạn chế nguy cơ đột quỵ

Hoạt chất sinh học từ Blueberry được chứng minh giúp hạn chế sự hình thành mảng xơ vữa mới ở những mạch máu nuôi não khác, hạn chế tái phát và tăng khả năng chống gốc tự do của tế bào thần kinh, giúp chăm sóc não, hỗ trợ khôi phục trí nhớ sau đột quỵ.

Minh Tâm