1 ngày sau khi Bộ GD-ĐT công bố đáp án chính thức môn tiếng Anh thi tốt nghiệp THPT, những tranh cãi vẫn chưa kết thúc. Chiều 4/7, Bộ GD-ĐT cho biết đang cân nhắc chuyên môn về đáp án môn tiếng Anh để đảm bảo đầy đủ quyền lợi chính đáng cho tất cả các thí sinh. Nếu có phương án điều chỉnh, Ban Chỉ đạo Kỳ thi sẽ sớm có thông báo trong những ngày tới.

Sự tranh cãi xuất hiện từ câu hỏi tìm lỗi sai (trong câu 31 - mã đề 401, câu 46 - mã đề 402, câu 50 - mã đề thi 409), cụ thể như sau:

Their pioneering (A) research showed that the learning motivation of the two groups of learners was quite distinctive (B) from each other, and the comparative (C) group whose learning motivation was stronger performed better than the control (D) group.

Theo đáp án chính thức được Bộ GD-ĐT công bố, phương án trả lời đúng là B – distinctive. Điều này đồng nghĩa với việc những thí sinh lựa chọn phương án C – comparative sẽ không được tính điểm.

Tuy nhiên không ít giáo viên tiếng Anh khẳng định, phương án C – comparative cũng là đáp án đúng. Vì vậy, dù chọn phương án nào, Bộ GD-ĐT cũng cần tính điểm cho thí sinh.

Thầy Đặng Trần Tùng, người từng 5 lần đạt 9.0 IELTS, cho rằng ở phương án B, “distinctive from” không đúng vì thông thường, người ta sẽ dùng “distinct from” để chỉ 2 thứ gì đó khác biệt nhau.

Thay vào đó “distinctive” thường dùng để nói những cái gì đó mang tính khác biệt. “Comparative group” cũng không ổn vì trong nghiên cứu chỉ có các khái niệm như “control group” và “comparison group” hoặc "treatment group".

Cụm từ “comparative group” không tồn tại như một khái niệm được chấp nhận rộng rãi (mặc dù không sai về ngữ pháp). “Nếu tra “comparative group” trên Google, các kết quả đa phần sẽ về “comparison group”, trừ một số nguồn có xếp từ “comparative” và từ “group” cạnh nhau trong một văn bản nhưng không có chủ đích sử dụng chúng như một cụm từ”, thầy Tùng nói. Cho nên, theo thầy Tùng, cả B và C đều đúng trong câu hỏi này.

Tuy nhiên, thầy Tùng phân tích ở cấp độ THPT, có thể người ra đề chỉ muốn kiểm tra cách dùng đúng của distinct và distinctive (mặc dù việc dùng đúng cũng không hề đơn giản). Với comparative và comparison group, người học cần phải có đủ thời gian tiếp xúc với báo chí hoặc các bài báo nghiên cứu để có thể đưa ra lựa chọn phù hợp.

Cho nên, đây không phải nhóm từ vựng dành cho đối tượng người thi này. “Tôi cho rằng, có lẽ người ra đề muốn kiểm tra cách dùng của distinct và distinctive vì thế Bộ GD-ĐT đã đưa ra lựa chọn đúng là B thay vì C”.

Thầy Tùng cho rằng, Bộ GD-ĐT nên chấp nhận cả đáp án B và C, vì những thí sinh chọn phương án C cũng có căn cứ rất thuyết phục.

“Trên thực tế, mặc dù “distinctive from” nghe không tự nhiên, nhưng nếu nói ra, người bản địa vẫn hiểu được ý người nói muốn truyền đạt là “A khác B”. Trong khi đó, có thể những người trong cộng đồng nghiên cứu khoa học lại khó có thể chấp nhận được cách sử dụng “comparative group” vì đây không phải là một thuật ngữ chính xác”, thầy Tùng nói.

Thầy Luyện Quang Kiên (Hà Nội), người cũng từng 5 lần đạt 9.0 IELTS, cho rằng khi ra đề, nguyên tắc trong kiểm tra là phải dựa trên những kiến thức học sinh đã được học. Vì thế, ở trình độ học sinh THPT, việc kiểm tra distinct với distinctive hoàn toàn có lý.

Tuy nhiên, lựa chọn C cũng đúng vì trong các bài báo khoa học, các cụm từ xuất hiện thường là experimental group, comparison group hoặc control group. Nếu học sinh lựa chọn phương án này cũng nên được chấp nhận.

Theo thầy Kiên, học sinh không có nghĩa vụ phải hiểu về nguyên tắc ra đề để suy ra là đáp án nào đúng hơn trong các đáp án đúng - nhất là khi không có chỉ dẫn rõ ràng. Do đó với câu này, chỉ chọn 1 trong 2 làm đáp án đều không hợp lý.

“Đôi khi, chỉ một câu thôi cũng quyết định việc đỗ hay trượt. Do đó, Bộ GD-ĐT nên có cách xử lý phù hợp cho những trường hợp học sinh lựa chọn phương án C”, thầy giáo này nói.

Ngược lại, thầy giáo Đặng Thái Duy, giảng viên Trường ĐH Điện Lực (Hà Nội) lại cho rằng trong câu hỏi này, đáp án đúng duy nhất là B.

“Nếu học sinh chọn đáp án C - comparative không hợp lý vì đây là một từ hàn lâm trong chuyên ngành nghiên cứu, được cắt nghĩa là có tính so sánh. Từ này được dùng rất nhiều trong các bài báo với các tiêu đề như: “Unravelling the influence of mild traumatic brain injury (MTBI) on cognitive-linguistic processing: A comparative group analysis” hoặc “Treatment of acute cervical pain-a comparative group study”.

Do đó, đáp án chuẩn phải là B - distinctive. Distinct thường dùng với giới từ “from” còn distinctive thường đứng độc lập hoặc đi với giới từ “to”. 

Ví dụ: Her style is quite distinct from her mother's (Tóc của cô ấy rất khác so với tóc mẹ cô ấy).

You are new here and I guess you haven’t met our boss, Bob. Don’t worry, you recognize Bob. He has quite a distinctive hairstyle (Bạn mới tới và tôi đoán bạn chưa gặp sếp của chúng ta, Bob. Đừng lo bạn sẽ nhận ra thôi. Ông ấy có kiểu tóc vô cùng đặc biệt).

Trước đó, câu 18 của mã đề 401 môn tiếng Anh, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023 cũng gây tranh cãi khi có 2 đáp án đúng. Cụ thể:

The journalist is talking about having a new ­­­­­­­­­­­­­­­­­_______ published in the local newspaper next week. (Nhà báo đang nói về ­­­­­­­­­­­­­­­­­_______ được xuất bản trên tờ báo địa phương vào tuần tới).

A. editor          B. documentary          C. cartoon          D. article

Anh Nguyễn Trung Dũng, Trưởng phòng chương trình của một hệ thống giáo dục, cho rằng trong câu này cả hai đáp án C và D đều đúng. 

Mặc dù tổ ra đề thi đã có phản hồi và đáp án của Bộ GD-ĐT đưa ra là phương án D, anh Nguyễn Trung Dũng vẫn không cảm thấy thuyết phục. Theo anh, mỗi từ tiếng Anh đều có nhiều nghĩa khác nhau. Cartoon, trong từ điển nêu, có thể mang nghĩa phim hoạt hình hoặc tranh hài/tranh biếm họa/truyện tranh. Do đó theo anh, cartoon không phải chỉ mang nghĩa phim hoạt hình như lý giải của tổ ra đề.

“Không thể chọn một nghĩa của từ rồi lý luận “với nét nghĩa này”, từ ấy không phù hợp với đề bài. Tôi cho rằng với nghĩa tranh hài/tranh biếm họa/truyện tranh, đáp án C vẫn đúng yêu cầu. Vì vậy, học sinh chọn một trong hai đáp án này vẫn cần phải được tính điểm”, anh Dũng bày tỏ.

Mời quý phụ huynh, học sinh tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT 2023 trên VietNamNet