Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, JETP cần nhanh chóng được thực thi bằng những hành động cụ thể với cơ chế hợp tác giữa Chính phủ và khu vực tư nhân, tuy nhiên, hiện các bên còn lúng túng khi triển khai thực tế.

Đến nay, Việt Nam đã thực hiện nhiều bước trong cam kết theo JEPT như thành lập Ban Chỉ đạo, phê duyệt đề án thực hiện, lập ban thư ký với các nhóm công tác chuyên môn, triển khai lập kế hoạch huy động nguồn lực…

“Đây là thời điểm cần đưa ra kế hoạch cụ thể về những công việc sẽ cùng nhau triển khai. Trong đó, Chính phủ dẫn dắt khu vực tư nhân trong quá trình chuyển đổi năng lượng, từ khâu khảo sát, đánh giá, chuẩn bị dự án cụ thể cũng như sự sẵn sàng về mặt công nghệ, tài chính, phương thức quản lý… để phát triển các trung tâm năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời, sản xuất hydro xanh…) hoặc chuyển đổi các nhà máy điện than sang sử dụng nguồn nguyên liệu xanh, sạch hơn…”, Phó Thủ tướng trao đổi.

Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với không gian rộng lớn dành cho năng lượng tái tạo. Các công việc cần tiếp tục thực hiện là khảo sát, đánh giá của các khu vực có tiềm năng về năng lượng tái tạo trong tổng thể quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, phương án bảo đảm sự ổn định của hệ thống năng lượng với sự gia tăng các nguồn năng lượng tái tạo; xây dựng lưới truyền tải điện thông minh…

Vừa qua, Việt Nam đã lựa chọn những doanh nghiệp hàng đầu để khảo sát, chuẩn bị các bước triển khai thí điểm một dự án điện gió ngoài khơi.

“Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về đầu tư, tài chính, công nghệ, bảo đảm nguồn lực cho các dự án năng lượng tái tạo, xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp…”, Phó Thủ tướng nói và nhấn mạnh “phải tạo ra bước chuyển động trong thực tế của JETP thay vì những thỏa thuận nằm trên văn bản đã ký kết”.

Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của việc triển khai dự án thí điểm trong khuôn khổ JETP, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, các doanh nghiệp hàng đầu của EU, Anh có thể hợp tác với Việt Nam để thực hiện dự án cụ thể, qua đó Chính phủ các bên cùng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nảy sinh.

Phó Thủ tướng gợi mở hướng thành lập trung tâm nghiên cứu cơ chế, chính sách, khoa học kỹ thuật để chuyển đổi năng lượng ở Việt Nam với sự tham gia của các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp, định chế tài chính… để đề xuất cơ chế hợp tác mới giữa các nước đang phát triển và phát triển, cùng nguồn lực từ Chính phủ và tư nhân trong thực hiện JETP.

Ông Chris Taylor - Đặc phái viên về JETP của Vương quốc Anh cho rằng, cơ chế điều phối song phương và đa phương trong JETP đóng vai trò rất quan trọng triển khai những dự án năng lượng tái tạo. Trong cuộc làm việc với Bộ Công thương hôm 3/10, Ông Chris Taylor nhấn mạnh, việc thành lập Ban Thư ký JETP và cùng nhau xây dựng Dự thảo kế hoạch triển khai JETP cùng với sự tham gia của các Bộ liên quan, trong đó Bộ Công Thương đóng vai trò then chốt trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng. Việc chia sẻ kế hoạch triển khai JETP và sự hỗ trợ từ phía các đối tác sẽ thúc đẩy chương trình thực hiện hiệu quả.

Ngày 14/12/2022, Việt Nam đã cùng Nhóm các Đối tác Quốc tế đưa ra Tuyên bố chính trị về việc thiết lập Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Thỏa thuận JETP nhằm hỗ trợ Việt Nam hiện thực mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, đẩy nhanh quá trình đạt đỉnh phát thải khí nhà kính và chuyển dịch từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch. 

Trước mắt, JETP sẽ huy động 15,5 tỷ USD nguồn tài chính từ khối tư nhân và chính phủ trong 3 - 5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển dịch xanh của Việt Nam nhằm đạt các mục tiêu mới là đẩy nhanh thời gian đạt đỉnh phát thải khí nhà kính dự kiến từ năm 2035 lên 2030; giảm phát thải của ngành điện từ 240 triệu tấn xuống 170 triệu tấn vào năm 2030; giới hạn công suất điện than của Việt Nam ở mức 30.2GW từ mức dự kiến là 37GW; đẩy nhanh triển khai năng lượng tái tạo để nguồn năng lượng này chiếm ít nhất 47% tổng sản lượng điện vào năm 2030, tăng từ mức dự kiến 39% hiện tại.

Để triển khai cam kết này, ngày 14/7/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 845/QĐ-TTg về việc thành lập Ban Thư ký thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) và Quyết định số 1009/QĐ-TTg ngày 31/8/2023 phê duyệt Đề án triển khai Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng.

Theo đó, thành lập các Nhóm công tác để triển khai thực hiện Tuyên bố JETP.

Nhóm Tổng hợp do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập, chịu trách nhiệm tổng hợp các hoạt động, báo cáo kết quả của các nhóm công tác; chủ trì xây dựng báo cáo đánh giá hai năm một lần việc thực hiện các mục tiêu nêu trong Tuyên bố JETP để báo cáo Ban chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 và Nhóm các đối tác quốc tế; chủ trì tổ chức diễn đàn trao đổi, thảo luận giữa các bộ, ngành với Nhóm các đối tác quốc tế, Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” và các bên liên quan.

Nhóm Thể chế, Chính sách và Đầu tư do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư thành lập, chịu trách nhiệm về hoàn thiện thể chế, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, cải cách thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp tham gia thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng; lồng ghép nội dung chuyển đổi năng lượng công bằng vào các chương trình, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch dài hạn và trung hạn của đất nước. Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ từ các đối tác cho mục đích chuyển đổi năng lượng công bằng của Việt Nam.

Nhóm Tài chính do Bộ trưởng Bộ Tài chính thành lập, chịu trách nhiệm tổ chức đàm phán huy động hỗ trợ tài chính từ Nhóm các đối tác quốc tế, Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” và các bên liên quan, bao gồm các định chế tài chính song phương và đa phương, lĩnh vực tư nhân và các bên khác trong triển khai thực hiện Tuyên bố JETP.

Nhóm Công nghệ và Năng lượng do Bộ trưởng Bộ Công Thương thành lập, chịu trách nhiệm rà soát, đề xuất hoàn thiện các chính sách, quy định thúc đẩy thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng; xác định nhu cầu, thúc đẩy và điều phối các hoạt động kỹ thuật, chuyển giao công nghệ trong triển khai thực hiện Tuyên bố JETP theo hướng dẫn của Việt Nam và Nhóm các đối tác quốc tế thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng.

Ngày 02/10/2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định thành lập Nhóm Công nghệ và Năng lượng hỗ trợ triển khai thực hiện Tuyên bố JETP. Nhiệm vụ của Nhóm Công nghệ và Năng lượng là rà soát, đề xuất hoàn thiện các chính sách, quy định thúc đẩy thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng; Xác định nhu cầu, thúc đẩy và điều phối các hoạt động kỹ thuật, chuyển giao công nghệ trong triển khai thực hiện Tuyên bố JETP theo hướng dẫn của Việt Nam và Nhóm các đối tác quốc tế thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng.