Ông Morad Tahbaz (ảnh) đã rời Iran. Ảnh: The Guardian

Tờ The Guardian đưa tin, Tehran và Washington đã đồng ý trao đổi mỗi bên 5 tù nhân, trong đó có nhà bảo tồn nổi tiếng Morad Tahbaz - công dân Mỹ gốc Anh. 

Theo một thỏa thuận ngoại giao phức tạp và tế nhị, tốn hàng tháng để đạt được, 5 công dân Mỹ được đưa từ một khách sạn ở Tehran lên máy bay tới Qatar. Sau đó, họ sẽ tiếp tục hành trình tới Washington. 

Qatar đóng vai trò trung gian hòa giải cho thỏa thuận, gồm cả sắp xếp chuyển tiền của Iran tới các tài khoản ngân hàng đặc biệt ở Qatar và Thụy Sĩ. Các tù nhân chỉ được phép lên máy bay sau khi tiền được chuyển. Ngoài ông Tahbaz, danh tính của 2 người Mỹ khác cũng được công bố. 

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, số tiền được giải phóng là tiền dầu mỏ nợ Iran và bị chính quyền của Tổng thống Donald Trump đóng băng vào năm 2018 khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran.

Hiện chưa rõ liệu thỏa thuận trao đổi tù nhân trên có dẫn tới bước đột phá ngoại giao lớn hơn hay không hoặc có dẫn tới một lộ trình mới, ít tham vọng hơn để hạn chế chương trình hạt nhân dân sự của Iran hay không. 

Mỹ cho biết, Qatar sẽ đảm bảo số tiền được giải phóng chỉ chi tiêu cho hàng hóa, chủ yếu là thực phẩm, nông sản và thuốc men - là những mặt hàng không bị trừng phạt. 

Lộ trình dẫn tới việc trao đổi tù nhân gần đây đã có bước ngoặt khi Bộ Ngoại giao Mỹ đồng ý tạo điều kiện cho việc chuyển tiền của Iran từ các ngân hàng của Hàn Quốc sang các tài khoản ở Thụy Sĩ và Qatar. 5 công dân Mỹ trước đó đã rời khỏi nhà tù Evin ở Tehran và được đưa tới các khách sạn khác nhau ở thủ đô của Iran. 

Iran đã công bố danh tính của 5 công dân nước này được trả tự do tại Mỹ. Hiện chưa rõ tất cả những người này có quay lại Iran không. Hầu hết những người này bị giam vì vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ. 

Thỏa thuận là một chiến thắng ngoại giao đối với Qatar, với tư cách là trung gian hòa giải giữa hai quốc gia vốn không tin tưởng lẫn nhau.