Trong vụ án "chuyến bay giải cứu", với cáo buộc nhận hối lộ hơn 25 tỷ đồng, bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao) bị đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt mức án 18-19 năm tù.
Đại diện VKS cũng đề nghị tuyên phạt bị cáo Tô Anh Dũng (cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao): 12-13 năm tù; Đỗ Hoàng Tùng (cựu Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao): 9-10 năm tù; Vũ Anh Tuấn (cựu cán bộ Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an): 19-20 năm tù.
Tuy nhiên, HĐXX đã tuyên phạt bị cáo Lan án tù chung thân; Tô Anh Dũng: 16 năm tù; Đỗ Hoàng Tùng: 12 năm; Vũ Anh Tuấn: án tù chung thân.
Nhận định của HĐXX cho rằng: Các bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan, Vũ Anh Tuấn, Đỗ Hoàng Tùng, Tô Anh Dũng đã có hành vi nhận hối lộ nhiều lần, số tiền lớn, đặc biệt lớn, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện chính sách nhân đạo của nhà nước, ảnh hưởng đến hình ảnh đội ngũ cán bộ công chức.
Vì vậy cần có mức hình phạt nghiêm, cao hơn mức VKS đề nghị tại phiên tòa mới đủ tác dụng giáo dục răn đe, phòng ngừa tội phạm, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay.
Theo HĐXX, bị cáo Lan nhận hối lộ nhiều lần số tiền đặc biệt lớn, trên 25 tỷ đồng, gây bức xúc xã hội. Với vai trò là người đứng đầu Cục Lãnh sự, bị cáo để xảy ra tham nhũng nghiêm trọng mang tính hệ thống trong đơn vị của mình.
Tại CQĐT bị cáo không thành khẩn khai báo, lẽ ra phải áp dụng mức hình phạt cao nhất với bị cáo.
Tuy nhiên, tại phiên tòa, bị cáo thành khẩn khai báo, nhận ra sai phạm, ăn năn hối cải, xin lỗi Đảng, Nhà nước và nhân dân, đồng thời tác động để gia đình khắc phục một phần hậu quả vụ án, đề nghị dùng toàn bộ tài sản của mình để khắc phục hậu quả vụ án. Vì vậy HĐXX thấy không áp dụng hình phạt cao nhất với bị cáo mà chuyển sang hình phạt khác.
Luật sư của bị cáo Lan cho biết, sau khi tuyên án, bị cáo rất buồn. Trước khi lên xe trở về trại giam B14, cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao nói với luật sư rằng, mức hình phạt mà tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên như vậy là quá nghiêm khắc, bị cáo Lan sẽ kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Theo luật sư, bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan có rất nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhưng HĐXX lại không áp dụng Điều 54 BLHS đối với bị cáo là có phần nghiêm khắc.
Ở phần luận tội, đại diện VKS đề nghị tuyên phạt bị cáo Hoàng Văn Hưng (cựu cán bộ Công an): 19 - 20 năm tù. Tuy nhiên HĐXX tuyên phạt Hưng án tù chung thân.
Theo nhận định của HĐXX, bị cáo Hoàng Văn Hưng, nguyên là điều tra viên cao cấp, am hiểu pháp luật nhưng lợi dụng chức vụ quyền hạn, lừa đảo số tiền đặc biệt lớn.
Bị cáo không thành khẩn, không ăn năn hối cải, hậu quả vụ án chưa được khắc phục. Vì vậy, cần có mức phạt tù nghiêm, cao hơn mức đề nghị 19-20 năm tù của VKS mới đủ sức răn đe, giáo dục và phòng ngừa tội phạm.
Nhiều bị cáo được tuyên án nhẹ hơn so với đề nghị của VKS
Bị cáo Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế) bị xác định là người nhận hối lộ nhiều nhất, với số tiền lên tới hơn 42 tỷ đồng.
Đại diện VKS cho rằng bị cáo Kiên có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nhưng bị cáo đã thực hiện hành vi phạm tội một cách "trắng trợn", nhận hối lộ nhiều lần, với số tiền lớn nhất nên đã đề nghị tuyên phạt bị cáo mức án tử hình.
Quá trình xét xử, gia đình ông Kiên đã thay mặt bị cáo nhiều lần nộp tiền khắc phục hậu quả. Đến ngày 24/7, trong thời gian HĐXX đang nghỉ nghị án, gia đình cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế nộp thêm 7 tỷ đồng, nâng số tiền bồi thường khắc phục hậu quả cho bị cáo lên 42 tỷ đồng.
Ở phần tuyên án, HĐXX cho rằng, mức hình phạt tử hình mà đại diện VKS đề nghị với bị cáo là tương ứng với hành vi phạm tội.
Nhưng tại CQĐT, tại tòa, bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, đã tác động gia đình nộp tiền khắc phục số tiền 30 tỷ đồng, đã trả lại 12 tỷ đồng. Tổng số tiền bị cáo đã khắc phục là hơn 42 tỷ đồng, bị cáo có nhiều thành tích, gia đình có công với cách mạng.
Vì vậy, HĐXX nhận thấy không cần thiết áp dụng hình phạt loại trừ bị cáo ra khỏi xã hội cũng đủ tác dụng giáo dục chung. Việc này nhằm khuyến khích những người phạm tội tham nhũng tích cực khai báo, nộp tiền khắc phục để được hưởng khoan hồng. HĐXX tuyên phạt bị cáo Phạm Trung Kiên án tù chung thân.
Trong số 54 bị cáo, đại diện VKS chỉ đề nghị duy nhất bị cáo Đào Thị Chung Thúy (ở quận Hà Đông, Hà Nội) mức án tù treo về tội Đưa hối lộ. Tuy nhiên, HĐXX đã dành án tù treo cho 10 bị cáo là những người phạm tội Đưa hối lộ (trong đó có bị cáo Thúy).
HĐXX cho rằng, với các bị cáo đưa hối lộ nhiều lần, sau khi phạm tội đã tự thú nhưng không được miễn trách nhiệm hình sự. HĐXX áp dụng tình tiết tự thú để giảm nhẹ mức hình phạt cho các bị cáo này.
Một số bị cáo là đại diện doanh nghiệp có hành vi đưa hối lộ một phần do sự gây khó khăn của các bị cáo ở cơ quan nhà nước, là nạn nhân của cơ chế xin cho, nạn nhân của sự không minh bạch khi thực hiện công vụ của các bị cáo là công chức, là nạn nhân của văn hóa phong bì.
Để khuyến khích người đưa hối lộ tố giác người phạm tội, phản ánh tình trạng nhũng nhiễu của cán bộ công chức trong cơ quan Nhà nước, HĐXX cho rằng, có thể xem xét giảm hình phạt cho các bị cáo này.
Với các bị cáo thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác, số tiền đưa hối lộ không lớn, đã tự nguyện khắc phục toàn bộ số tiền do người nhận hối lộ trả lại, cũng có thể mở lượng khoan hồng của pháp luật, cho các bị cáo được cải tạo ngoài xã hội cũng đủ tác động giáo dục riêng, phòng ngừa chung.