Việc kinh doanh của Apple tại Trung Quốc tăng trưởng nhanh chóng trong đại dịch đến mức họ kiếm được lợi nhuận cao hơn cả thu nhập của hai hãng công nghệ lớn nhất nước cộng lại. Dù vậy, việc lệ thuộc vào Trung Quốc – nơi sản xuất 95% iPhone – lại khiến Apple dễ bị ảnh hưởng trước các cú sốc cung ứng.
Ngày 6/11, Apple cho biết iPhone 14 cao cấp sẽ bị trì hoãn lịch giao hàng do Covid-19 bùng phát tại các nhà máy Trung Quốc của Foxconn. Một tuần trước đó, công ty cảnh báo về các cơn gió chướng đến tăng trưởng doanh thu như đồng USD mạnh lên và căng thẳng nguồn cung.
Theo Financial Times, lợi nhuận hoạt động tại Trung Quốc – bao gồm Hong Kong, Macau, Đài Loan và đại lục – tăng 104% trong 24 tháng qua, lên 31,2 tỷ USD trong 12 tháng kết thúc tháng 9/2022, cao hơn Tencent (15,2 tỷ USD) và Alibaba (13,5 tỷ USD) trong cùng kỳ.
Lợi nhuận kỷ lục cho thấy sự tài tình của Apple trong các chính sách ngoại giao với Bắc Kinh, cũng như hưởng lợi từ lệnh cấm vận của Mỹ lên Huawei – đối thủ duy nhất của họ tại Trung Quốc.
Lấp chỗ trống của Huawei
Năm 2019, Huawei vượt Apple về doanh số smartphone toàn cầu, đứng thứ hai chỉ sau Samsung và thị trường tăng trưởng nhanh nhất là Trung Quốc. Huawei và thương hiệu con Honor chiếm 42% thị phần nội địa vào tháng 3/2020, theo Counterpoint.
Người Trung Quốc gọi Huawei là “nhà máy quốc dân” và thể hiện tình yêu nước bằng cách mua smartphone Huawei. Công ty tiên phong trong cuộc đua smartphone 5G và giúp tăng doanh số thiết bị 5G trong nước lên hơn 7 triệu máy/tháng vào tháng 6/2020.
Mẫu iPhone 5G đầu tiên của Apple ra mắt vào tháng 10/2020. Khi đó, chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đặt các lệnh cấm vận đối với Huawei, cáo buộc họ là nguy cơ an ninh quốc gia.
Lệnh cấm khiến Huawei không thể tiếp cận công nghệ quan trọng, bao gồm chipset 5G, và bộ phận smartphone dần sụp đổ. Thị phần Huawei ở Trung Quốc giảm mạnh trong nửa sau năm 2020 và buộc phải tách Honor để cứu nguy. Năm 2021, doanh thu bộ phận tiêu dùng của Huawei giảm còn một nửa, xuống 38,3 tỷ USD.
Theo hãng nghiên cứu Counterpoint, khi thị phần Huawei trong nước giảm từ 29% giữa năm 2020 xuống 7% hiện tại, thị phần Apple lại tăng từ 9% lên 17%. Hầu hết doanh số Apple đều đến từ phân khúc cao cấp, nơi họ nâng thị phần từ 51% lên 72% chỉ trong 3 năm.
Chiến lược Trung Quốc của Apple
Apple nỗ lực để đáp ứng kỳ vọng của khách hàng Trung Quốc. Khi các đối thủ địa phương ra mắt smartphone màn hình lớn, camera đẹp và SIM kép, chính các nhân viên Apple Trung Quốc đã thúc đẩy ông chủ làm theo. Bản thân CEO Tim Cook thừa nhận “lắng nghe rất cẩn thận khách hàng tại đây”. Các tính năng như chụp đêm hay quét mã QR là nhằm phục vụ họ.
Cook thường xuyên ghé thăm Bắc Kinh trước dịch, trong đó có những cuộc họp với Chủ tịch nước Tập Cận Bình hay các lãnh đạo công nghệ. Financial Times nhận định, điều đó giúp Apple tránh được số phận của các đồng nghiệp phương Tây như Alphabet, Meta hay Netflix.
Nhà sản xuất iPhone cam kết đầu tư lớn và thường giữ im lặng trước các vấn đề nhạy cảm. Chẳng hạn, họ âm thầm chuyển dữ liệu người dùng Trung Quốc sang trung tâm dữ liệu thuộc về chính quyền Quý Châu, gỡ bỏ hàng ngàn ứng dụng từ App Store theo yêu cầu của Bắc Kinh. Hàng chục app của các hãng tin bị xóa, trong khi các nền tảng nhắn tin mã hóa như WhatsApp, Signal, Telegram bị cấm. Apple tranh luận họ phải tuân thủ luật của nước sở tại.
Nỗ lực đứng cùng phía Trung Quốc của Apple đã được đền đáp. Họ duy trì khả năng tiếp cận nguồn nhân lực dồi dào và các nhà máy trong nước, đồng thời trở thành thương hiệu cao cấp hàng đầu tại thị trường lớn nhất thế giới.
Du Lam (Theo FT)
.svg){kind=icon}
