Bộ trưởng Công thương: Thiếu xăng, dầu ở TP.HCM là bất thường

XEM VIDEO:

Sáng 28/10, phát biểu tiếp thu ý kiến đại biểu tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên dành phần lớn thời gian giải đáp tình hình nguồn cung ứng xăng, dầu trên phạm vi cả nước, đặc biệt là tại TP.HCM và một số tỉnh phía Nam.

Giá bán lẻ thấp nhất trong khu vực và thế giới

Theo Bộ Công thương, những băn khoăn, bày tỏ của các vị đại biểu là rất đúng. Bởi xăng, dầu có ý nghĩa sống còn với mọi quốc gia, mọi nền kinh tế. Hơn thế nữa, vấn đề khủng hoảng năng lượng đã, đang và sẽ ngày càng trầm trọng trên phạm vi toàn cầu, do cạnh tranh chiến lược, chiến tranh cục bộ.

Ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, nước ta, theo quy định hiện hành, vấn đề quản lý cung ứng kinh doanh xăng, dầu được giao cho 7 bộ, ngành, cơ quan chức năng và chính quyền 63 tỉnh, thành thực hiện.

Vì vậy, để làm tốt việc này, không chỉ cần mỗi ngành, mỗi cơ quan chức năng ở trung ương và chính quyền địa phương làm tốt mà quan trọng hơn phải hợp tác được với nhau chặt chẽ, nhuần nhuyễn và hiệu quả. Nhất là trong bối cảnh thị trường thế giới và trong nước rất dị biệt như vừa qua.

Bộ Công thương được giao nhiệm vụ chính lập kế hoạch tạo nguồn cung ứng, cùng chính quyền địa phương quản lý hệ thống kinh doanh xăng, dầu cả nước. Tuy nhiên, để làm được điều đó, ngành công thương rất cần sự ủng hộ của Ngân hàng Nhà nước, hệ thống ngân hàng thương mại cho vay và bảo lãnh tín dụng các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu.

Để doanh nghiệp xăng dầu tồn tại được, có thể 'cưu mang' được hệ thống đại lý và cửa hàng bán lẻ của mình, thì trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu cần phải được ngành chức năng hướng dẫn, cập nhật, phản ánh đầy đủ kịp thời các chi phí định mức, chi phí tạo nguồn, các loại chi phí phát sinh thực tế khác. Như vậy, doanh nghiệp trong lúc khó, nếu không có lãi thì cũng không bị lỗ và không để đứt gãy hệ thống phân phối.

Bộ trưởng Công thương cho hay, để có xăng, dầu tới tay người tiêu dùng một cách thuận lợi, thì không chỉ cần sự vận hành thông suốt của 34 doanh nghiệp đầu mối, 332 thương nhân phân phối thuộc trách nhiệm cấp phép, quản lý của Bộ Công thương mà cần có vai trò, có tính chất quyết định của 17.000 đại lý, cửa hàng bán lẻ kinh doanh xăng dầu, do chính tỉnh, thành cấp phép, quản lý.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành chức năng và các địa phương đã nỗ lực, cố gắng trong quyết sách, chủ trương trong chỉ đạo điều hành thông qua các công cụ thuế, phí, quỹ bình ổn và cả chính sách xã hội. Vì thế, thị trường xăng dầu đã cơ bản được ổn định, tổng nguồn luôn không thiếu, giá cả hợp lý và luôn ở nhóm nước có mức bán lẻ thấp nhất trong khu vực và thế giới.

“Tuy nhiên, để xảy ra hiện tượng thiếu hàng cục bộ ở hệ thống phân phối, cửa hàng bán lẻ ở TP.HCM và một số tỉnh phía Nam là điều rất đáng tiếc và bất thường”, ông Nguyễn Hồng Diên nói.

Ông Nguyễn Hồng Diên phân tích, dù hoàn cảnh khó khăn giống nhau, nhưng phần lớn các tỉnh, thành phố phía Bắc và miền Trung lại không xảy ra như vậy. Đặc biệt, tại thời điểm đầu tháng 10, cả nước còn tới 3 triệu m3 xăng dầu. Nếu kể cả dự trữ thương mại, sản xuất của các nhà máy trong nước và nhập khẩu trong kỳ của 34 doanh nghiệp đầu mối thì đủ nguồn cung cho đến gần hết tháng 11/2022. Đó là chưa kể các nhà máy còn đang sản xuất tiếp, nhập khẩu tiếp theo kế hoạch.

Nhiều chi phí phát sinh, doanh nghiệp càng làm càng lỗ

Ngoài nguyên nhân khách quan của thế giới là đứt gãy nguồn cung, khủng hoảng năng lượng, lạm phát tăng cao, giá dao động trong biên độ lớn, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, nguyên nhân chủ quan trong nước là các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu rất khó tiếp cận với vốn, bảo lãnh tín dụng của ngân hàng, điều kiện vay thanh khoản khó khăn, tỷ giá ngoại tệ để nhập hàng thay đổi liên tục, biên độ giá dao động lớn. Vì thế rủi ro rất cao cho các doanh nghiệp.

Theo Bộ trưởng Công thương, trong bối cảnh khan hàng, nhiều chi phí phát sinh, nhiều định mức lỗi thời nhưng chưa được cập nhật kịp thời, đầy đủ, chưa được phản ánh trong công thức tính giá cơ sở xăng, dầu nên doanh nghiệp càng làm càng lỗ.

“Doanh nghiệp đầu mối, hay thương nhân phân phối đã không tự cứu được mình để làm ăn có lãi thì cũng không thể lấy đâu ra chiết khấu cho đại lý bán lẻ nên đã tạo ra sự đứt gãy nhất thời, cục bộ ở khâu bán lẻ tại một số nơi”, ông Nguyễn Hồng Diên nói.

Ngoài ra, theo Bộ trưởng Công thương, trong tháng 9 và đầu tháng 10, thiên tai, bão lũ xảy ra trên biển và nhiều vùng miền trên cả nước, cũng đã làm chậm các chuyến tàu, chuyến xe chở xăng, dầu về cung ứng cho các đơn vị bán lẻ. 

Mặt khác, cũng trong thời điểm này, các lực lượng chức năng cả trung ương và địa phương đã đấu tranh, triệt phá thành công một số vụ buôn lậu, làm giả xăng dầu với số lượng lớn, đến hàng chục ngàn m3, nên ít nhiều cũng đã làm ảnh hưởng đến phân phối, kinh doanh xăng dầu trên một số địa bàn. 

Qua khảo sát của ngành Công thương, ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam ký hợp đồng mua hàng với doanh nghiệp đầu mối, nhưng thường xuyên không mua hàng. Vì vậy, doanh nghiệp đầu mối không chủ động được hàng trong kỳ. “Khi thiếu hàng các thương nhân phân phối quay lại mua hàng, thì đương nhiên không còn cơ hội, vì thế dẫn tới đứt gãy một số nơi”, ông Diên nói.

Về giải pháp, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công thương chỉ đạo, hướng dẫn doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối chia sẻ nguồn cung trong dự trữ thương mại để kịp thời chi viện cho các địa bàn cần ứng cứu. Phân giao chỉ tiêu bổ sung sản xuất, nhập khẩu cho các doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, lực lượng chức năng cần tăng kiểm tra, giám sát toàn hệ thống kinh doanh xăng dầu, kiên quyết xử lý vi phạm, kể cả rút giấy phép kinh doanh vĩnh viễn doanh nghiệp vi phạm nhiều lần, bảo đảm lưu thông thông suốt, duy trì hệ thống.

Bộ Công thương sẽ cùng Ngân hàng Nhà nước kịp thời tiếp cận nguồn vốn, bảo lãnh tín dụng, là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp xăng dầu tồn tại. Hiện doanh nghiệp đang cần nới trần vay, ưu đãi lãi suất, hỗ trợ điều kiện thanh khoản để duy trì hoạt động. 

Để doanh nghiệp không lỗ hoặc lỗ ở mức chấp nhận được, Bộ Công thương cùng cơ quan chức năng sử dụng công cụ thuế, phí, Quỹ bình ổn và chính sách an sinh khi cần thiết điều hành giá bán lẻ xăng dầu phù hợp với biến động giá thế giới…