Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Sửa luật BHXH theo hướng tăng quyền lợi người đóng

p tục phiên chất vấn sáng 6/6, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy (đoàn TP.HCM) đề nghị Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH cho biết giải pháp xử lý tình trạng rút bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần.

Theo đại biểu đoàn TP.HCM, làn sóng rút BHXH một lần trong công nhân lao động thời gian qua không giảm mà còn có dấu hiệu gia tăng, đặc biệt tăng cao khi có thông tin Chính phủ chuẩn bị trình Quốc hội phương án sửa Luật BHXH.

“Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, nhưng quan trọng nhất là sự bất an đối với sự ổn định của chính sách. Do đó, đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ giải pháp xử lý vấn đề này?”, đại biểu Thuý nêu câu hỏi.

Cùng vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (đoàn Tiền Giang) đặt câu hỏi về giải pháp căn cơ trong sửa luật để giải quyết thực tế lao động nữ trẻ rút BHXH một lần?

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, trước năm 2019, số rút bảo hiểm một lần khoảng 500.000 trường hợp mỗi năm. Đến năm 2022, con số này tăng lên gần 900.000 trường hợp và số rút gần bằng số đóng.

“Nếu tình trạng rút BHXH một lần không giảm, thì có nguy cơ khó đảm bảo an sinh xã hội cho người già, người đến tuổi về hưu, hệ thống chính sách an sinh xã hội khó đảm bảo tính bền vững”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu lo ngại.

Bàn về nguyên nhân của tình trạng này, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH cho là do thu nhập của người lao động ở mức thấp, cơ chế rút BHXH một lần còn quá dễ dàng, quyền lợi khi rút ở mức cao, công tác tuyên truyền về vấn đề này chưa được thực hiện hiệu quả.

“Tôi đã nghiên cứu kỹ vấn đề này, rút BHXH một lần phần lớn là công nhân, còn công chức, viên chức rất ít”, ông Đào Ngọc Dung nói và cho biết, người lao động phía Nam rút một lần chiếm tới 72%, còn ở miền Bắc, miền Trung rất ít.

Theo người đứng đầu ngành lao động, không nước nào có cơ chế rút BHXH một lần dễ như Việt Nam. Nguyên nhân là từ khi ban hành Nghị quyết 93 về thực hiện chính sách hưởng BHXH một lần của người lao động đã cho rút một lần và ai có nhu cầu thì rút.

Trước Quốc hội, ông Dung chia sẻ, cá nhân ông đã mời chuyên gia được Liên Hợp quốc đánh giá là giỏi nhất trong lĩnh vực BHXH sang Việt Nam ‘bày mưu tính kế’ cho giải pháp rút BHXH một lần.

“Chuyên gia nói Việt Nam hào phóng quá, cho hưởng BHXH tới 75%. Vấn đề này khó chữa rồi! Bởi thông lệ quốc tế cho rút BHXH khi người lao động mắc bệnh nan y hoặc chuyển sang định cư ở nước ngoài”, ông Đào Ngọc Dung chia sẻ.

Theo ông Đào Ngọc Dung, việc cho người lao động rút tự do không thể cấm được. Bên cạnh đó việc quyền lợi rút BHXH được hưởng cao, cá nhân đóng 8% nhưng lại được hưởng toàn bộ phần đóng của doanh nghiệp và nhà nước, dẫn đến nhiều trường hợp thấy rút bảo hiểm có lợi hơn đóng.

Từ đó, nhiều người rút BHXH một lần để hưởng lợi, sau đó quay lại đóng. Chính vì vậy, hiện nay có 1/3 số người rút một lần đã tiếp tục tham gia đóng bảo hiểm.

Một vấn đề nữa được ông Dung cho biết, nguyên nhân dẫn đến rút BHXH một lần gia tăng là do hiệu ứng của việc sửa Luật BHXH. Điều này khiến người lao động tưởng rằng không còn được hưởng chính sách bảo hiểm xã hội như hiện nay. Do vậy, cũng có một bộ phận lao động tranh thủ đi rút BHXH.

Tranh luận với Bộ trưởng, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy nói lao động ở TP.HCM mong muốn chính sách BHXH phải nhất quán, ổn định lâu dài. "10 năm sửa luật lại có phương án về BHXH khác đi, dẫn đến sự không an tâm của người lao động về đóng bảo hiểm, nên họ phải tính toán với việc rút một lần. Bộ trưởng nói sửa luật theo hướng tăng quyền lợi, vậy đó là quyền lợi gì?”, bà Thúy chất vấn.

Đáp lại câu hỏi trên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói, các chính sách phải mang tính tổng thể. “Người lao động nếu cứ đóng 20 năm thì họ không chờ đợi được đâu, tôi xin nói thật như thế", lời ông Dung.

Theo vị bộ trưởng, với ngành thâm dụng lao động, kéo dài đóng BHXH 20 năm mà với nam đủ 62 tuổi mới nghỉ hưu thì rất khó. Người đứng đầu ngành lao động muốn giảm số năm đóng xuống 15 năm hoặc còn 10 năm, nhưng nguyên tắc là đóng ít thì sẽ hưởng ít.

Trước Quốc hội, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung xin báo cáo với cử tri, người lao động, tinh thần sửa Luật BHXH sẽ không hạn chế quyền lợi đóng. “Việc sửa luật đi theo hướng tăng quyền lợi của người đóng. Còn quyết định như thế nào thì kỳ họp Quốc hội tới sẽ bàn nhiều phương án khác nhau”, ông Đào Ngọc Dung nói thêm.

Phát biểu tranh luận tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho rằng, con số người lao động rút BHXH một lần thời gian qua rất đáng quan ngại.

Tuy nhiên, việc người lao động rút BHXH một lần thường bất đắc dĩ và là nguyện vọng thực sự của họ nên cần được tôn trọng, nhưng cũng cần phải có giải pháp để đảm bảo Quỹ Bảo hiểm được ổn định.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí đồng tình với việc giải quyết theo hướng đảm bảo quyền lợi cho người gửi và giữ tính ổn định của quỹ. Để làm được điều này, đại biểu đề xuất phương án trong 5 năm đầu tiên nếu người đóng rút thì chỉ được trả lại bằng đúng số tiền đã đóng và gia tăng dần quyền lợi cho người đóng trong những năm tiếp theo.