Tại buổi làm việc với Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Tập đoàn Viettel) chiều ngày 19/7/2023, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đã gợi mở về hướng phát triển cho tập đoàn hàng đầu này cũng như các doanh nghiệp viễn thông trong 10 năm tới. VietNamNet trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu.
Viettel ra đời trong khó khăn, lớn lên trong khó khăn, thành công và trở thành xuất sắc cũng là nhờ khó khăn, nhờ tinh thần phụng sự Tổ quốc, nhờ sự dấn thân vào những vùng đất mới, nhờ sự sẵn sàng nhận những nhiệm vụ chiến lược do Đảng, Nhà nước, quân đội giao cho.
Viettel sẽ trở thành công ty trung bình nếu không tiếp tục đương đầu với những thách thức mới, nếu không tự tạo ra những thách thức mới cho chính mình, nếu không tiếp tục nhận những nhiệm vụ chiến lược mới của đất nước. Một công ty trung bình, không có nhiệm vụ chiến lược quốc gia thì không nên là doanh nghiệp nhà nước.
Khi làm viễn thông, Viettel đã đặt ra và đạt mục tiêu phổ cập mỗi người Việt Nam một chiếc điện thoại di động.
Khi đầu tư ra nước ngoài về viễn thông, Viettel đã lọt vào top 20 các doanh nghiệp hàng đầu thế giới về đầu tư viễn thông, sánh vai với các nước đã phát triển.
Khi làm công nghệ thông tin (CNTT), Viettel đã thay đổi lĩnh vực này từ đầu tư sang thuê dịch vụ CNTT.
Khi làm công nghiệp công nghệ cao, Viettel đã gây cảm hứng cho cả cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam: Việt Nam có thể làm chủ, có thể nghiên cứu sản xuất được các thiết bị công nghệ cao (như thiết bị 4G/5G), có thể làm được công nghiệp quốc phòng công nghệ cao (như vũ khí công nghệ cao).
Viettel đã dẫn đầu phong trào các doanh nghiệp Việt Nam sau khi thành công ở mảng thương mại, dịch vụ, ngân hàng, bất động sản thì chuyển sang làm công nghiệp, công nghệ. Nhiều doanh nghiệp đã đi theo. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển đổi chiến lược từ doanh nghiệp thương mại thành doanh nghiệp thương mại - dịch vụ - công nghiệp và công nghệ. Tức là đi từ ngọn xuống gốc. Từ đứng trên vai người khổng lồ thành để người khác đứng trên vai mình. Và như vậy thì mới bền.
Khi làm an toàn, an ninh mạng, Viettel đã đạt thứ hạng quốc tế cao, góp phần để Việt Nam lọt vào top 30 thế giới, làm chủ trên 95% các sản phẩm an toàn, an ninh mạng và hướng tới cường quốc về an toàn, an ninh mạng để bảo vệ sự thịnh vượng của Việt Nam trên không gian mạng.
Nhưng những năm gần đây, Viettel đang chững lại. Tăng trưởng cả về doanh thu và lợi nhuận đều thấp hơn tăng trưởng GDP của đất nước. Các không gian mới chưa được mở ra một cách mạnh mẽ. Không gian chủ đạo là viễn thông thì tăng trưởng thấp. Các không gian ngoài viễn thông đã được mở ra nhưng tăng trưởng chưa đủ nhanh, hành động chưa đủ quyết liệt để biến chúng thành không gian chính.
Định hướng của Bộ TT&TT về hạ tầng số là như sau. Hạ tầng số Việt Nam bao gồm hạ tầng viễn thông, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng công nghệ như dịch vụ và các nền tảng số có tính hạ tầng. Hạ tầng số Việt Nam thì phải dung lượng siêu lớn, băng thông siêu rộng, phổ cập, bền vững, xanh, thông minh, mở và an toàn. Hạ tầng này phải được ưu tiên đầu tư, hiện đại hoá và đi trước một bước để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, xã hội số và công dân số.
Năm 2023 này là năm thương mại hoá 5G và điện toán đám mây. 5G và điện toán đám mây là hai thành tố quan trọng vào loại bậc nhất của hạ tầng số. Cả hai hạ tầng này sẽ được triển khai mạnh mẽ từ năm nay, để đến 2025, Việt Nam có hạ tầng 5G và điện toán đám mây hiện đại, thuộc nhóm 50 các nước dẫn đầu.
Bộ TT&TT định hướng 5 không gian mới sẽ có quy mô tương đương viễn thông vào năm 2025 và đến 2030 sẽ vượt xa viễn thông. Đây sẽ là các không gian tăng trưởng chính của Viettel trong 10 năm tới.
Thứ nhất là điện toán đám mây. Điện toán đám mây sẽ là thành phần chính của hạ tầng số, với tốc độ tăng trưởng 20-25%/năm. Cứ mỗi 3 năm, dữ liệu lại tăng gấp đôi. Dữ liệu lớn và xử lý dữ liệu lớn sẽ là ngành công nghiệp lớn nhất. Hạ tầng điện toán đám mây sẽ quyết định việc dữ liệu Việt Nam sẽ được lưu trữ và xử lý tại Việt Nam. Đầu tư của Viettel vào điện toán đám mây phải tương đương với đầu tư viễn thông, nhưng hiện nay mới bằng 5-10% viễn thông. Để xứng đáng là một doanh nghiệp hạ tầng số lớn nhất Việt Nam, Viettel phải đầu tư những trung tâm dữ liệu lớn với dung lượng 10-15.000 racks, 200-300.000 máy chủ. Hiện nay, cả 13 trung tâm dữ liệu vừa và nhỏ của Viettel với tổng số 9.000 racks vẫn chưa bằng một trung tâm dữ liệu lớn. Trong số hàng nghìn trung tâm dữ liệu lớn và siêu lớn của thế giới thì Việt Nam chưa có cái nào.
Thứ hai là các nền tảng số cung cấp các công nghệ số cốt lõi như là dịch vụ, các nền tảng số có tính hạ tầng trên không gian mạng. Đây là một loại hạ tầng mới trên không gian mạng. Việt Nam chọn phát triển các nền tảng số Việt Nam là giải pháp đột phá để chuyển đổi số Việt Nam. Viettel phải phát triển các nền tảng số quốc gia được sử dụng trên toàn quốc, tất cả các bộ ngành và địa phương dùng chung một nền tảng số của Viettel. Viettel không nên làm những phần mềm đơn lẻ. Nghề chính của Viettel là nghề cung cấp hạ tầng, trước là hạ tầng viễn thông nay là hạ tầng số.
Trong không gian mạng thì người nào nắm nền tảng số người đó nắm dữ liệu, và vì nắm dữ liệu mà người đó sẽ quyết định tất cả. Bởi vậy, CĐS Việt Nam mà không dựa trên các nền tảng số Việt Nam thì người hưởng lợi chính từ CĐS Việt Nam lại không phải Việt Nam. Viettel phải nhận lấy một sứ mệnh mới là làm chủ công nghệ số, làm chủ nền tảng số của quá trình CĐS Việt Nam.
Thứ ba là thương mại điện tử. Trọng tâm là dịch vụ bưu chính chuyển phát, logistics, mua bán online. Tăng trưởng ở đây là 20-25%/năm. Thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam năm 2022 đã là 16 tỷ USD, tăng đều đều 20-25%/năm, nhưng cũng chỉ mới chiếm 7,5% doanh thu hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng. Không gian ở đây là rất lớn.
Nhưng các đồng chí cần lưu ý, bưu chính thì không chỉ là chuyển phát mà gốc phải là tạo ra thương mại điện tử, mua bán online. Không làm cái gốc mà chỉ làm cái ngọn thì rồi sẽ không còn chỗ sống. Các doanh nghiệp thương mại điện tử lớn đã tự tổ chức làm chuyển phát làm cho thị phần của các doanh nghiệp chuyển phát giảm mạnh. Viettel hãy tận dụng cơ hội của các công nghệ mới đang làm thay đổi căn bản mua bán online để Tổng công ty Bưu chính Viettel chuyển hoạt động sản xuất kinh doanh từ ngọn xuống gốc.
Thứ tư là nghiên cứu sản xuất thiết bị công nghệ cao, là Make in Vietnam. Nó bao gồm thiết bị hạ tầng viễn thông, IoT, thiết bị y tế, thiết bị năng lượng mới (điện gió, điện mặt trời) và công nghiệp quốc phòng công nghệ cao.
Sau công nghiệp, nghiên cứu sản xuất thiết bị, Viettel phải chuyển xuống tầng dưới cùng là làm chủ công nghệ cốt lõi, làm chủ công nghệ nguồn.
Bộ TT&TT chuẩn bị trình Chính phủ Chiến lược quốc gia về công nghiệp bán dẫn. Đây là một ngành công nghiệp cốt lõi, nền tảng của đất nước. Viettel phải là một doanh nghiệp quan trọng trong chiến lược này.
Công nghiệp và công nghệ sẽ là đóng góp lớn nhất của Viettel cho đất nước, và sẽ phải trở thành mảng kinh doanh lớn nhất của Viettel.
Thứ năm là công nghiệp và dịch vụ an toàn, an ninh mạng. Công nghiệp an toàn, an ninh mạng thì giống như công nghiệp quốc phòng trong thế giới thực. Việt Nam muốn thịnh vượng thì phải nhờ vào sự thịnh vượng trên không gian mạng, đó là Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, và sự thịnh vượng đó phải được bảo vệ.
Kinh tế số Việt Nam đang tăng trưởng rất nhanh, 20-25%/năm, gấp 3-4 lần tăng trưởng GDP, và trở thành động lực tăng trưởng chính. Việt Nam muốn thịnh vượng thì bắt buộc phải thịnh vượng trên không gian mạng (KGM). Do vậy, Việt Nam có thể và cần phải trở thành cường quốc về an toàn, an ninh mạng để bảo vệ sự thịnh vượng của Việt Nam trên KGM. Viettel đã là doanh nghiệp an toàn, an ninh mạng hàng đầu Việt Nam thì cần phải tiên phong nhận lấy sứ mệnh này, sứ mệnh về một cường quốc an toàn, an ninh mạng để có thể bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng.
5 không gian mới trên đây là cơ hội cho Viettel tăng trưởng nhiều lần trong vòng 10 năm tới. Viettel đã từng có giai đoạn tăng trưởng 8 lần trong vòng 5 năm, đó là giai đoạn 2004-2009. Nếu Viettel chỉ làm được một lần như vậy trong sự nghiệp của mình thì có nghĩa là Viettel chỉ có quá khứ mà không có tương lai.
Những không gian mới đang là rất lớn, Viettel hoàn toàn có thể tăng trưởng nhiều lần chứ không phải nhiều phần trăm.
Bộ TT&TT cũng muốn nhấn mạnh thêm một ý mà Viettel có thể sẽ có đóng to lớn trong công cuộc CĐS quốc gia. Đó là phổ cập dịch vụ số cơ bản, là kinh tế số, là công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
CĐS là phổ cập. Muốn phát triển nhanh và bền vững thì phải đi đều 2 chân: Một là phổ cập nhanh cái cơ bản thông qua các nền tảng số dùng chung toàn quốc; hai là đi nhanh về cái mới thông qua một số thí điểm. Từ cái mới đã được thí điểm thành công thì phải nhanh chóng biến thành cái cơ bản để phổ cập. CĐS là toàn dân và toàn diện, tức là phải phổ cập. Từ thí điểm phải đi đến phổ cập. Thí điểm mà không dẫn đến phổ cập thì không tạo ra sự thay đổi, không tạo ra sự chuyển đổi, và sẽ không có CĐS. Làm CĐS thì Viettel phải đặc biệt coi trọng sự phổ cập.
CĐS thì tạo ra kinh tế số (KTS) và KTS sẽ là động lực tăng trưởng chính. KTS Việt Nam sẽ chiếm 20% GDP vào năm 2024, nhanh hơn một năm so với mục tiêu mà Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đặt ra. Quy mô KTS Việt Nam sẽ tiếp cận 100 tỷ USD vào năm 2025. Trong số 100 tỷ này thì 50% là từ ICT và 50% là từ KTS các ngành. Nhưng về lâu dài, tỷ lệ KTS của các ngành trong KTS sẽ tăng và sẽ chiếm tới 70-75%.
Để tạo ra 50 tỷ USD, KTS ngành thì phải chi cho CĐS là 30%, tức là 15 tỷ USD. Trong khi đó, chi cho CĐS từ ngân sách Nhà nước chỉ hơn 1 tỷ USD. Như vậy là thị trường CĐS thì 95% là khu vực tư nhân, 5% là khu vực Nhà nước. Viettel phải xác định thị trường chính, trận địa chính của CĐS là phần 95%. Hiện nay, Viettel đang đặt trọng tâm vào khu vực 5%. Khu vực 95% thì chắc chắn là khó hơn, cạnh tranh hơn. Làm ra một nền tảng số như mạng xã hội Facebook thì chắc chắn là khó hơn phần mềm quản lý văn bản mà Viettel đang bán cho các tỉnh. Nhưng Viettel phải điều chỉnh chiến lược để làm phần khó hơn.
Viettel phải đi tiên phong trong sự nghiệp công nghiệp hoá (CNH), hiện đại hoá (HĐH) đất nước. Nghị quyết TW 6 Khoá XIII của Đảng nhấn mạnh, CĐS là một phương thức phát triển mới giúp đẩy nhanh, rút ngắn quá trình CNH, HĐH đất nước. CNH là CĐS lĩnh vực chế biến, chế tạo và sản xuất. HĐH là CĐS toàn diện, cả kinh tế, văn hoá, xã hội, chính trị và môi trường.
CNH, HĐH là công cuộc lớn của Đảng và Nhà nước ta. Là ước mơ lớn của dân tộc ta để sánh vai cường quốc năm châu. Viettel phải là một doanh nghiệp quan trọng bậc nhất trong công cuộc CNH, HĐH đất nước. Bởi vì Viettel đang nắm trong tay hạ tầng số, công nghệ số, nền tảng số và nhân lực số - là những thành tố cơ bản để CNH, HĐH.
Tổ chức nào cũng vậy, muốn đi xa, muốn ngày mai huy hoàng hơn ngày hôm qua thì phải kế thừa quá khứ và mở ra tương lai. Mỗi thế hệ phải kể được câu chuyện của thế hệ mình. Cái cần kế thừa là truyền thống, là văn hoá, là tinh thần, là giá trị cốt lõi và là triết lý phát triển của Viettel.
Viettel sẽ phải đổi mới, sẽ phải cải cách, sẽ phải đi xa hơn, nhưng để làm được việc đó một cách bền vững và có bản sắc thì phải nhớ lấy và giữ lấy những tư tưởng ban đầu, những giá trị cốt lõi ban đầu và truyền thống, văn hoá mà những thế hệ đầu tiên đã dựng xây lên.
Muốn ứng vạn biến thì phải dĩ bất biến. Giữ cái bất biến chính là giữ lấy bản sắc của mình. Bản sắc là cái để giữ gìn chứ không phải là cái để thay đổi. Bản sắc cũng chính là cái cốt lõi nhất để cạnh tranh thành công. Cánh diều muốn bay cao thì phải có sợi dây giữ nó với gốc, nếu đứt sợi dây này thì cánh diều sẽ bị gió cuốn đi và rơi xuống.
Mở ra tương lai là mở ra các không gian phát triển mới, là mở ra những góc nhìn mới, cách tiếp cận mới.
Nếu Viettel không mở ra các không gian phát triển mới thì các thế hệ người Viettel sẽ từ F1 thành F2, rồi F3, F4, v.v... Nhưng khi có không gian mới, có thách thức mới là có cơ hội sinh ra F1 mới. Chỉ có tinh thần mỗi thế hệ đều là F1, F1 phải sinh ra F1, chứ không phải F1 sinh ra F2, thì Viettel mới trường tồn. Chỉ có đương đầu với các thách thức mới, sáng tạo ra tương lai mới thì một tổ chức mới trường tồn. Nếu thế hệ lãnh đạo kế cận không được giao việc mới thách thức hơn để họ làm từ đầu thì họ sẽ có xu thế trở thành F2. F1 làm được một việc vĩ đại rồi nghĩ ra một việc vĩ đại hơn để giao cho thế hệ kế cận. Thế hệ kế cận này thành công thì khi đó F1 đã sinh ra F1 còn hơn cả mình.
Gần đây, Bộ TT&TT, thay mặt Chính phủ, đã giao cho Viettel một việc rất cụ thể nhưng lại có ý nghĩa và ảnh hưởng rất sâu rộng đến quản trị quốc gia. Đó là phát triển trợ lý ảo cho công viên chức Nhà nước. Một trong những ứng dụng hiệu quả nhất mà AI mang lại, nhất là khi xuất hiện “generative AI” dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn, là trợ lý ảo. Trợ lý ảo là đặc biệt hữu dụng đối với các loại lao động dựa trên quy định, như các công chức Nhà nước vốn chỉ được phép làm những gì mà pháp luật quy định. Với cả một “rừng” các quy định thì trợ lý ảo sẽ giảm tải, giảm gánh nặng, giảm rủi ro pháp lý, tăng chất lượng, tăng năng suất lao động cho các công viên chức Nhà nước.
Trợ lý ảo đã được phát triển từ rất lâu, nhưng chỉ khi xuất hiện mô hình ngôn ngữ lớn thì mới có sự phát triển mang tính đột phá. Trợ lý ảo cho hệ thống công viên chức Nhà nước là một bước tiến lớn của Chính phủ số. Việc xây dựng trợ lý ảo cho công viên chức Nhà nước sẽ đi cùng với phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt. Đây chính là một nền tảng số quốc gia mà các doanh nghiệp lớn như Viettel phải làm chủ. Các doanh nghiệp công nghệ số khác sẽ dựa trên nền tảng này để phát triển các ứng dụng trợ lý ảo. Bộ trưởng yêu cầu lãnh đạo Viettel, đồng chí Chủ tịch kiêm TGĐ Tập đoàn coi đây là một nhiệm vụ chiến lược quốc gia mà Chính phủ giao cho Viettel.
Thế hệ lãnh đạo của Viettel hôm nay là một thế hệ mới. Thế hệ đầu tiên là đầu 4, rồi sau đó là đầu 5, đầu 6 và bây giờ là đầu 7. Hãy giữ lấy các giá trị cốt lõi cội nguồn, nhưng cho chúng nội hàm mới của thời đại mình, và hãy sáng tạo ra tương lai của mình. Quá khứ huy hoàng có thể là một gánh nặng, nhưng cũng có thể là một nền tảng tốt cho những giấc mơ lớn hơn. Nhưng điểm mấu chốt là giấc mơ phải lớn hơn. Điểm xuất phát mà tốt hơn thế hệ trước thì giấc mơ phải lớn hơn thế hệ trước.
10 năm đầu tiên, từ năm 1990 đến năm 2000, Viettel là công ty thương mại và xây lắp các công trình viễn thông. 10 năm tiếp theo, từ năm 2000 đến năm 2010, Viettel là doanh nghiệp dịch vụ viễn thông. 10 năm thứ ba, từ năm 2010 đến năm 2020, Viettel là tập đoàn công nghiệp. Cả ba chặng đường này, Viettel luôn là số 1.
10 năm thứ tư, từ năm 2020 đến năm 2030, Viettel sẽ phải viết nên một trang mới, đó là một tập đoàn toàn cầu về công nghệ số, tham gia tích cực vào 2 chuyển đổi lớn nhất mang tính thế kỷ của nhân loại là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Viettel phải đi xuống tầng dưới cùng là phát triển công nghệ nguồn. Hãy để những người khác đứng trên vai mình, hay tạo ra những công nghệ, nền tảng để người khác dựa trên đó mà sáng tạo ra sản phẩm và dịch vụ cho xã hội.
Ban lãnh đạo hiện nay của Viettel cơ bản sẽ còn 10 năm nữa. Hãy đi con đường của mình. Hãy đến một đích mới. Và rồi hãy rời đi đúng lúc để cho một thế hệ khác, thế hệ đầu 8, viết nên một trang mới nữa. Hãy cứ 10 năm là một tái tạo mới.
Để phát triển nhanh và bền vững thì Viettel phải lấy công nghệ số làm lực lượng sản xuất cơ bản, nhân tài số làm nguồn lực cơ bản và đổi mới sáng tạo số làm động lực cơ bản.
Chúc cho Viettel tiếp tục nhận lấy những thách thức mới lớn hơn và vì thế mà thành công lớn hơn, và vì thế mà trường tồn!
Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng
.svg){kind=icon}
