Thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, các đại biểu tiếp tục thảo luận sôi nổi về việc mở rộng thực hiện dân chủ cơ sở cũng như thành lập Ban thanh tra Nhân dân ở các loại hình doanh nghiệp.
E ngại can thiệp vào thị trường lao động
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ rất đồng tình có Ban thanh tra Nhân dân ở xã, phường, thị trấn và ở cơ quan, doanh nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, với Ban thanh tra Nhân dân ở doanh nghiệp ngoài nhà nước, đại biểu cho rằng rất khó.
“Hiện nay, các công đoàn ở trong cơ quan, ở doanh nghiệp ngoài nhà nước hoạt động đã khó rồi mà thêm Ban thanh tra nhân dân, tôi nghĩ rằng hoạt động càng khó hơn. Tôi e rằng Ban thanh tra nhân dân của doanh nghiệp hoạt động ngoài nhà nước là kém hiệu quả". Đại biểu đề nghị không thành lập Ban thanh tra nhân dân ở doanh nghiệp tư nhân.
Cùng quan điểm, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cũng đề nghị không mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật này sang đối tượng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp và loại hình kinh doanh ngoài nhà nước.
“Theo nhận thức của tôi, dân chủ là phạm trù thuộc quan hệ giữa Nhà nước và công dân. Quan hệ này không theo phương thức thỏa thuận và bình đẳng. Nhà nước do dân bầu ra và trao quyền lực nên phải bảo đảm dân chủ cho dân và chống lạm quyền. Trong quan hệ giữa người lao động và sử dụng lao động không có phạm trù này mà chỉ có phạm trù thỏa thuận tự nguyện và bình đẳng trước pháp luật”, luật sư Trương Trọng Nghĩa phân tích.
Ngoài ra, ông Nghĩa cũng cho rằng, quan hệ giữa cổ đông với nhau và với doanh nghiệp thì đã có Luật Doanh nghiệp, Luật Thương mại và Tòa án giải quyết các tranh chấp nếu có. Bên cạnh đó, còn có pháp luật công đoàn để bảo đảm vị thế của người lao động trong doanh nghiệp…
“Tôi e rằng, nếu luật này có những quy định can thiệp vào quan hệ lao động và thị trường lao động ở mức độ sâu hơn, nhiều hơn so với các thể chế hiện hành thì sẽ ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, đến hoạt động quản trị và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đặc biệt đối với khu vực kinh tế tư nhân và đầu tư nước ngoài”, ông Nghĩa cảnh báo.
Đủ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn
Ở chiều ngược lại, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho rằng việc thành lập, thực hiện dân chủ cơ sở cũng như Thanh tra nhân dân ở doanh nghiệp ngoài nhà nước là có cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn.
Về cơ sở chính trị, Chỉ thị 30/1998 của Bộ Chính trị về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ cơ sở có quy định quyền của mọi người dân là được thông tin về pháp luật, các chủ trương, chính sách của Nhà nước, nhất là những vấn đề liên quan trực tiếp đến đời sống và lợi ích hằng ngày. Chỉ thị cũng đề cập đến Ban thanh tra nhân dân kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, thủ trưởng cơ quan, đơn vị.
Tại Kết luận số 120/2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở cũng nêu rõ, nhiều doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các cơ sở dịch vụ, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập chưa xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.
“Từ nhận định đấy, Kết luận 30 có khẳng định là tiếp tục quán triệt Chỉ thị 30 một cách đồng bộ, đi vào chiều sâu ở tất cả các loại hình cơ sở trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân”, đại biểu Tô Văn Tám khẳng định.
Về cơ sở pháp lý, đại biểu tỉnh Kon Tum cho rằng Hiến pháp năm 2013 quy định: "Quyền làm chủ và việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân" và việc thực hiện dân chủ ở các cơ sở, tổ chức có sử dụng lao động cũng đã có quy định ở các văn bản dưới luật và được quy định rải rác trong các văn bản dưới luật.
Cho nên cần phải hệ thống hóa để đưa vào luật là rất cần thiết và nhằm đảm bảo tốt hơn, thể chế tốt hơn và thực hiện tốt hơn quy định của Hiến pháp về thực hiện quyền làm chủ và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Về cơ sở thực tiễn, ông Tô Văn Tám cho rằng việc thực hiện các quy định về thực hiện dân chủ ở các tổ chức có sử dụng lao động đã góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, không ảnh hưởng đến quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Đại biểu Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) cũng thống nhất với quy định thành lập và thực hiện thiết chế này ở tất cả các loại hình cơ sở, trong đó bao gồm các tổ chức có sử dụng lao động khu vực ngoài Nhà nước.
“Theo tôi, việc thành lập Ban thanh tra nhân dân ở loại hình cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp Nhà nước là rất cần thiết. Bởi vì thiết chế này vừa phát huy dân chủ ở cơ sở, vừa có những đóng góp tích cực vào công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hiện nay”, đại biểu Huy nói.
Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định, tất cả những nội dung đưa vào dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở là lựa chọn những nội dung hợp lý để luật hóa các nghị định này, chỉnh lý hoàn thiện để đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật của chúng ta.
Các nội dung này đều được đánh giá rất kỹ lưỡng và không làm thay đổi bản chất của quan hệ lao động, không mâu thuẫn với các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã cam kết, không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện Bộ luật Lao động và quyền con người.
“Vấn đề này các đại biểu chia sẻ cho, chúng tôi đã đánh giá, đã xem xét và đã đối chiếu rất kỹ lưỡng, thực tiễn. Nếu thực hiện tốt việc thực hiện dân chủ tại tổ chức có sử dụng lao động sẽ thúc đẩy mối quan hệ lao động hài hòa, hợp tác và phát triển.
Đây sẽ là biện pháp để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, là cơ chế để hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển ổn định và bền vững. Mặt khác còn là mục tiêu, là động lực để xây dựng văn hóa doanh nghiệp, để xây dựng thương hiệu doanh nghiệp, để tạo nên giá trị tốt đẹp cho doanh nghiệp, cho xã hội”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà phân tích và bày tỏ mong muốn đại biểu ủng hộ.
Về việc thành lập Ban thanh tra nhân dân ở tất cả các loại hình cơ sở theo Bộ trưởng Nội vụ cũng là nhằm để chúng ta đảm bảo tạo ra được một cơ chế để cho nhân dân thực hiện quyền kiểm tra và giám sát.
.svg){kind=icon}
