Cần quy định cởi mở hơn việc báo chí ghi âm ghi hình tại tòa

Sáng 28/5, Quốc hội thảo luận dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi). Quy định ghi âm, ghi hình tại phiên tòa được nhiều Đại biểu Quốc hội cho ý kiến.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho biết, thực tế có rất nhiều vụ việc, vụ án được đưa tin tràn lan trên báo chí, mạng xã hội, internet một cách không chính thống, cùng với đó là các ý kiến trái chiều từ rất nhiều người dùng mạng xã hội.

Việc này đã tạo ra những tác động, áp lực không nhỏ đến người tiến hành tố tụng tham gia vụ án, có ảnh hưởng tiêu cực đến công tác xét xử, công tác tuyên truyền pháp luật, hơn nữa ảnh hưởng trực tiếp đến quyền cá nhân, quyền con người đã được quy định trong Hiến pháp.

Vì vậy, đại biểu cho rằng việc quy định chặt chẽ hơn hoạt động ghi âm, ghi hình tại phiên tòa là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, cần cân nhắc, "không nên chỉ giới hạn việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp, tuyên án hay công bố quyết định, mà cần giới hạn thêm ghi âm".

Theo bà Nga, tuy rằng nguyên tắc công khai là công khai toàn bộ phiên tòa không chỉ là thời gian khai mạc, tuyên án, hay công bố quyết định, nhưng nếu cứ để người dân tự do ghi âm, ghi hình trong thời gian xét xử sẽ ảnh hưởng đến quá trình xét xử vì ít nhiều cũng tạo nên sự lộn xộn.

Với những phiên tòa xử án ly hôn, án kinh doanh có nhiều bí mật đời tư, bí mật doanh nghiệp, kinh doanh, nếu ghi âm, ghi hình tràn lan rồi đưa thông tin đã cắt gọt lên mạng xã hội, sẽ ảnh hưởng tới tổ chức, cá nhân liên quan, nhất là khi hiện nay việc xử phạt vi phạm trên môi trường không gian mạng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Bà Nga cũng lưu ý cần có sự phân biệt đối tượng được phép ghi âm, ghi hình tại phiên tòa. Đại biểu đề xuất nên quy định cởi mở hơn việc ghi hình tại phiên tòa đối với nhóm đối tượng là phóng viên, báo chí, truyền hình, bởi họ là những người được đào tạo bài bản, có chuyên môn, lại bị ràng buộc bởi công việc nên việc thông tin chắc chắn sẽ có sự chuyên nghiệp và khách quan hơn. Đây cũng là ý kiến, kiến nghị của nhiều cử tri là phóng viên, kỹ thuật viên truyền hình, báo chí.

Chịu trách nhiệm sử dụng ghi âm, ghi hình thì "không dám tung tin bậy bạ"

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) thống nhất việc ghi âm, ghi hình chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp, tuyên án hay công bố quyết định. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị chỉnh lý theo hướng phóng viên thuộc các cơ quan báo chí ghi âm, ghi hình bị can, bị cáo nếu được sự đồng ý của bị can, bị cáo.

“Nhưng báo chí ghi âm, ghi hình phải đúng, rõ, chịu trách nhiệm về bản ghi âm, ghi hình của mình. Tổng Biên tập chịu trách nhiệm trong việc sử dụng ghi âm, ghi hình. Như thế đâu ai dám tung tin bậy bạ trên mạng”, ông Hòa phân tích.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) đề nghị chỉnh lý theo hướng việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định khi có sự cho phép của chủ tọa phiên tòa.

Trường hợp ghi âm, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải có sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp.

Trong khi đó Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (Long An) đồng tình với quy định "việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định...".

Bà cho rằng quy định như trên là không hẹp so với Luật Báo chí. Bởi Luật Báo chí quy định báo chí hoạt động theo quy định của pháp luật, luật này và các luật khác quy định tới đâu thì báo chí hoạt động tới đâu.

Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình 2 phương án về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa.

Phương án 1, việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp.

Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định. Tòa án tiến hành ghi âm lời nói, ghi hình ảnh toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn.

Việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm lời nói, ghi hình ảnh diễn biến phiên tòa được thực hiện theo quy định của pháp luật. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết khoản này.

Phương án 2, không quy định việc ghi âm, ghi hình như trên mà thực hiện theo quy định của các luật tố tụng.