Tin nóng của ngành công nghiệp ô tô thế giới ngay đầu năm 2023 chính là việc người quyền lực nhất của tập đoàn xe hơi hàng đầu thế giới Toyota – Tổng Giám đốc và Giám đốc điều hành, ông Akio Toyoda đã chính thức tuyên bố rời bỏ vị trí của mình.

Công việc được chuyển giao lại cho người kế nhiệm là ông Koji Sato, 53 tuổi, hiện đang là Giám đốc thương hiệu Toyota kiêm Chủ tịch hãng xe sang Lexus. 

Ông Akio Toyoda.

Toyota, chính là thương hiệu con đẻ của ông nội CEO Akio – ông Eiji Toyoda để lại và được chính bố của ông kế thừa, phát triển. Hiện nay, thương hiệu Toyota vẫn đứng đầu ngành ô tô thế giới, vì vậy gia tộc Toyoda cũng gần như nắm giữ ngành công nghiệp sản xuất quan trọng nhất của Nhật Bản.

Việc ông Akio từ chức để chuyển giao cho một người không thuộc dòng họ nhà Toyoda, không khác gì “tiếng sấm giữa trời quang” đối với những người quan tâm tới hãng xe này nói chung và người dân Nhật nói riêng.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào 14 năm điều hành của Akio Toyoda, chính sách bảo thủ đã giúp Toyota giữ vững ngôi vị số 1 nhưng cũng khiến hãng xe dần đi chệch hướng, khi đứng ngoài cuộc chơi về xe điện vốn đang cực kỳ nhộn nhịp của ngành ô tô thế giới trong thập niên mới.

Kể từ khi nắm quyền điều hành Toyota từ năm 2009, ông Akio Toyoda đã giữ quan điểm cho rằng xe điện không phải là giải pháp duy nhất để các nhà sản xuất ô tô đạt mức trung hòa carbon. Tức là không phải bắt buộc phải sản xuất xe điện mới có thể bảo vệ môi trường. Do đó, Toyota là hãng xe trung thành với xe ô tô động cơ hybrid lai xăng – điện (HEV) trong suốt hơn một thập kỉ qua và nói không với xe điện BEV (xe điện cắm sạc).

Thực tế, ở thời kỳ mà thị trường vẫn còn nghi hoặc đối với xe điện, Tesla vẫn chưa phải là một cái tên được tới rộng rãi, thì những mẫu hybrid của Toyota gần như tạo thế thượng phong trong phân khúc xe chạy năng lượng mới.

Theo tờ Nikkei Asian Review, Toyota đã từng chiếm tới 90% thị phần xe điện thế giới nhờ các sản phẩm HEV của mình. Tiêu biểu có thể kể tới như Prius HEV, Camry HEV, Corolla Altis HEV hay các dòng xe Lexus HEV dòng IS, ES, NX, RX và LS. 

Những thành công vang dội này mang dấu ấn của Akio, có lẽ đã làm cho ông tự tin với chiến thắng tuyệt đối của mình. Trong suy nghĩ của vị CEO này, hybrid chính là xu thế của tương lai và nó sẽ là chân lý, là kim chỉ nam của hãng.

Kể cả tới năm 2023, khi mà thị trường xe điện đã bùng nổ với hàng loạt các ông lớn, Toyota vẫn đứng ngoài cuộc, với cuộc ra mắt rầm rộ mẫu xe Prius Hybrid mới tại Triển lãm Công nghệ Las Vegas (CES) hồi đầu tháng 1 vừa qua. 

Thực tế, dù cho Toyota từng chiếm thị phần lớn nhất toàn cầu, song giờ đây, với sự bùng nổ của xe động cơ điện toàn phần (BEV) từ hàng loạt các nền công nghiệp ô tô lớn như Mỹ, Đức, Thụy Điển hay Trung Quốc, thậm chí cả Hàn Quốc với KIA, Hyundai cũng đã vượt mặt hãng xe Nhật Bản trên thị trường xe điện.

Cũng theo Nikkei, Toyota chỉ còn chiếm 5% tổng thị phần xe điện hiện nay, một sự thụt lùi nghiêm trọng và tệ hại chưa từng thấy. 40% xe điện hiện nay có xuất xứ từ Trung Quốc, 30% tới từ Mỹ và 20% là của châu Âu.

Trong vòng 11 tháng đầu năm 2022, MarkLines đã thống kê có tới 6,8 triệu xe điện được bán ra toàn thế giới, tăng trưởng 50% so với cùng kỳ năm trước. Dù cho thị phần xe điện trong biểu đồ mua bán xe hơi còn ở mức thấp, nhưng với mức tăng trưởng doanh số kỷ lục như vậy, sẽ không bất ngờ gì nếu trong một thời gian ngắn sắp tới, xe điện sẽ là xu hướng mới của kỷ nguyên hiện đại. 

Kể từ khi Toyota ra mắt mẫu Prius năm 1997, hãng đã bán được tổng cộng 20 triệu xe ra thị trường, đạt mức bảo vệ môi trường với việc giảm sản sinh 160 triệu tấn khí thải CO2. Chỉ số này chỉ ngang với mức giảm khi tiêu thụ 5,5 triệu xe chạy điện hoàn toàn. 

Điều đó có thể thấy, xe hybrid có mức bảo vệ môi trường chỉ bằng ¼ so với hiệu suất mà xe điện hoàn toàn mang lại. Nó càng làm gia tăng những chỉ trích mà các nhóm bảo vệ môi trường nhắm vào Toyota là bảo thủ và không chịu đổi mới.

Có lẽ sự chỉ trích từ người ngoài và thực tế tụt hậu của Toyota trong xu thế mới của ngành công nghiệp ô tô đã khiến cho ông Akio Toyoda buộc phải lui về hậu trường sau hơn 1 thập kỉ nắm quyền. 

Chính ông Toyoda cũng đã thừa nhận với tờ Financial Times rằng, ông quá đam mê với xe hơi truyền thống, và đó chính là hạn chế lớn của ông. 

Vì vậy, dù cho vẫn đang là hãng ô tô số một thế giới hiện nay, song, việc Toyota có sự thay đổi nhân sự thượng tầng, chính là một minh chứng rõ ràng cho thấy, hãng đang cần phải có những thay đổi mạnh mẽ để không bị tụt lại trong thời đại xe điện hiện nay. 

Hùng Dũng

CEO Toyota bất ngờ từ chứcSự xáo trộn vị trí CEO của Toyota ngay những ngày đầu năm mới cho thấy chiến lược nghiêng về xe hybrid và hydro của hãng xe Nhật Bản đã bắt đầu lung lay trước áp lực phát triển xe điện.