Tam Đường là huyện vùng cao của tỉnh Lai Châu với dân số gần 58.500 người, có 12 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó có hơn 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số.
Đồng bào dân tộc Mông ở huyện Tam Đường có nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo, đậm đà bản sắc, thể hiện trong trang phục, ngôn ngữ, âm nhạc dân gian, lễ hội, nghề truyền thống.
Đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Mông hết sức phong phú, người Mông biết sử dụng nhiều loại nhạc cụ, như: Khèn, sáo, đàn môi... Âm nhạc Mông từ giai điệu, tiết tấu, đến âm sắc tất cả mọi yếu tố kết thành một thể thống nhất, truyền vào con người tinh thần yêu đời, đoàn kết, yêu thương nhau. Trong đó nổi bật nhất là khèn Mông.
Những năm qua, việc bảo tồn và gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Mông luôn được huyện quan tâm, thực hiện nhằm góp phần nâng cao nhận thức cho người dân về giá trị và tầm quan trọng của việc bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống.
Xã Sơn Bình thường xuyên tổ chức các sân chơi văn hóa, văn nghệ cho người dân được giao lưu. Đồng thời, xã cũng tổ chức cho các thế hệ trẻ đi học múa và thổi khèn với mục tiêu chính là bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc và phục vụ cho mục tiêu phát triển du lịch để người dân có thêm thu nhập.
Thời gian tới, xã sẽ thành lập câu lạc bộ khèn Mông để người dân nơi đây có một sân chơi ý nghĩa, đồng thời cũng nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Mông trên địa bàn.
Bên cạnh đó, xã sẽ phát triển nghề thêu truyền thống trong trang phục của người Mông với mục đích khơi dậy lòng tự hào về di sản văn hóa tốt đẹp của chính họ để họ tự nguyện tham gia gìn giữ, xây dựng và phát triển các di sản văn hóa của dân tộc mình.
Nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Mông ở huyện Tam Đường nói riêng và tỉnh Lai Châu nói chung, ngày 15/7, huyện Tam Đường lần đầu tiên tổ chức hội thi Khèn Mông với sự tham gia của 7 đội với 30 tiết mục và hơn 100 nghệ nhân, diễn viên không chuyên.
Nhằm truyền đạt cho các học viên về những giá trị cốt lõi của văn hóa, đó là những nét đẹp đặc sắc truyền thống của mỗi dân tộc, mới đây, huyện Tam Đường đã tổ chức buổi tập huấn công tác bảo tồn, phát huy bản sắc truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn huyện cho trên 200 học viên là lãnh đạo các cơ quan, ban ngành, đoàn thể huyện, các xã, thị trấn, giáo viên các trường học trên địa bàn toàn huyện.
Huyện Tam Đường cho biết, vào đầu tháng 9/2023, huyện sẽ tiếp tục tổ chức sự kiện Ngày hội văn hóa dân tộc Mông năm 2023. Ngày hội văn hóa dân tộc Mông của huyện dự kiến sẽ được tổ chức trong thời gian 2 ngày (từ ngày 2/9 – 3/9) tại bản Thèn Pả, xã Tả Lèng, huyện Tam Đường.
Đây là sự kiện văn hóa nhằm tôn vinh, giới thiệu, quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc Mông huyện Tam Đường nói riêng, tỉnh Lai Châu nói chung. Là dịp để nghệ nhân, diễn viên, đồng bào các dân tộc gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Thông qua ngày hội còn góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Tam Đường đến với đông đảo du khách trong và ngoài nước.