Vụ cháy chung cư mini ở Khương Hạ (Thanh Xuân, Hà Nội) vừa qua là hồi chuông báo động, cảnh tỉnh tất cả các cấp chính quyền thành phố tới hệ thống chính trị cơ sở và vai trò của người dân trong toàn bộ quá trình xây dựng, vận hành và công tác phòng cháy, chữa cháy của các tòa nhà, chung cư mini trong các thành phố lớn.
Tại cuộc họp trực tuyến ngày 15/9, ông Nguyễn Sỹ Thanh – Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh ngoài trách nhiệm của các sở ban ngành thì vai trò của hệ thống chính trị cơ sở và người dân địa phương là rất quan trọng, góp phần đáng kể vào công tác giám sát hoạt động xây dựng, quản lý đô thị trên địa bàn thủ đô.
Trước hết cần thấy rằng, để tồn tại một công trình nhà ở, dạng chung cư mini trong khi giấy phép xây dựng 6 tầng nhưng thực tế là xây 9 tầng, phản ánh sự chậm trễ của chính quyền cơ sở và vai trò giám sát của các đoàn thể nhân dân.
Như chúng ta đều biết, quá trình từ khi xin giấy phép xây dựng đến lúc thi công và hoàn thiện tòa nhà là khoảng thời gian không ngắn, đủ để những người dân khu vực, tổ trưởng tổ dân phố và lãnh đạo cấp phường nắm rõ tình hình. Lĩnh vực xây dựng cơ bản nói chung và hoạt động xây dựng nhà ở đô thị nói riêng có những khó khăn trong công tác quản lý và diễn biến trên thực tế còn nhiều hiện tượng phái sinh như độc quyền cung cấp nguyên vật liệu sắt thép, cát, xi tại một địa bàn, cơi nới lan can, hàn xì chuồng cọp, xây dựng quá tầng, thêm tum... Do vậy, vấn đề này thời gian qua chưa được đánh giá đúng mức, có nơi còn xem nhẹ, quản lý lỏng lẻo, một số nơi có tiêu cực.
Sinh sống gần cạnh một tòa nhà cao tầng đang xây dựng tại nơi của tác giả ở trên địa bàn quận Thanh Xuân, là người cùng ngõ xóm và qua tìm hiểu, trao đổi với gia chủ, được biết và chứng kiến thực tế là tòa nhà có cơi nới lan can các tầng, đổ mặt bằng sai thiết kế tầng trệt cũng như dự định vượt 1 tầng so với giấy phép xây dựng.
Với tư cách là một cá nhân có hiểu biết và người có nhận thức tiên tiến bằng phương pháp khéo léo, tế nhị, tác giả đã gửi thông tin tới người đứng đầu địa phương về vấn đề của tòa nhà trên. Bản thân vị lãnh đạo phường cũng là một thành viên của khu phố mà căn nhà đang xây dựng. Ông Chủ tịch phường này có sử dụng mạng xã hội zalo như là một công cụ để nắm thêm thông tin của xóm.
Sau khi đắn đo, suy nghĩ và cân nhắc bằng một phương thức đường vòng, tác giả nêu vấn đề tiêu cực về hoạt động xây dựng tại một địa phương khác vào nhóm zalo của xóm, vị Chủ tịch phường cũng là một thành viên và dĩ nhiên chưa có sự tham gia của chủ nhà tòa nhà xây dựng đang nêu. Với mục đích đánh tiếng, phác họa những rủi ro nhiều mặt ở viễn cảnh tương lai về vấn đề này… tại nơi mình ở tới nhà cầm quyền, tới người đứng đầu cơ sở.
Chắc chắn rằng với chức vụ và kinh nghiệm hoạt động cơ sở phong phú của mình, người đứng đầu chính quyền đồng thời là người của xóm không thể làm ngơ trước những cảnh báo từ sớm, từ xa với một thái độ phải chăng của công dân phường mình.
Với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”, đồng thời phát huy vai trò của một công dân có trách nhiệm trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở và khu dân cư đang sinh sống, tác giả đã thành công trong truyền tải thông điệp về sự việc đang có vi phạm tới người đứng đầu tại địa phương.
Cũng chính từ những dữ liệu mang tính chất cảnh báo về trách nhiệm chính trị, cảnh quan đô thị, nguy cơ mất an toàn khi có cháy nổ, sự di chuyển của xe cứu thương, xe chữa cháy khi có hỏa hoạn mà chính quyền sở tại đã nhanh chóng đề nghị cấp trên có biện pháp với công trình này. Thực tế theo như quan sát của tác giả, tòa nhà đã bị đình chỉ thi công theo thẩm quyền khoảng 3 tháng đến giờ. Công trình này công nhân đang nghỉ và chủ nhà đang phải khắc phục các sai phạm đã tồn tại như đổ thêm bê tông tầng trệt, đua lan can quá mức.
Như vậy, có thể khẳng định, với sự quyết liệt và nhận thức sâu sắc, đúng pháp luật thì hệ thống chính trị cấp cơ sở và người dân địa phương hoàn toàn có thể cảnh báo, kiến nghị, ngăn chặn, và kịp thời chấn chỉnh các hoạt động xây dựng của những tòa nhà cao tầng, chung cư mini trên địa bàn xã phường nơi mình sinh sống một cách khả thi và hiệu quả.