Vùng biển Đà Nẵng có hệ sinh thái biển phong phú với hơn 100 ha rạn san hô, 26,2 ha các thảm rong biển và 10 ha thảm cỏ biển với 191 loài san hô cứng tạo rạn, phân bố tập trung ở Hòn Sụp, Bãi Bụt, Bãi Nồm, Hục Lở…
San hô ở bán đảo Sơn Trà được đánh giá có nhiều chủng loại, đẹp không thua kém các nơi khác như Nha Trang, Cù Lao Chàm.
Từ năm 2015, Đà Nẵng có hơn chục doanh nghiệp, cá nhân khai thác tour lặn ngắm san hô này. Do nhiều tác động của tự nhiên, con người đã gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái san hô nơi đây.
Theo kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng), Trường Đại học Nông lâm Thành phố Hồ Chí Minh, trong 21 năm qua, rạn san hô sống ở khu vực Sơn Trà đã suy giảm 37,65%. Diện tích san hô sống bị mất nhiều, nhất là ở khu vực phía bắc bán đảo Sơn Trà với hơn 64% diện tích tại vũng Đá Bàn và hơn 63% diện tích tại phía tây Bãi Bắc.
Năm 2015, UBND TP Đà Nẵng đã ban hành Quy định về bảo vệ san hô và các hệ sinh thái biển khu vực bán đảo Sơn Trà, theo đó đưa các hoạt động cấm tại vùng thả phao để bảo vệ san hô. Đặc biệt, sau tai nạn tàu Thảo Vân bị chìm trên sông Hàn năm 2016, các phương tiện đường thuỷ được rà soát theo tiêu chuẩn SB đi biển không đủ điều kiện khai thác dịch vụ nên hoạt động lặn ngắm san hô tạm dừng.
Mặc dù tour lặn ngắm san hô chưa được cấp phép nhưng nhiều đơn vị vẫn quảng cáo rầm rộ, liên tục mời chào khách du lịch. Việc tổ chức các tour lặn ngắm san hô trái phép gây ảnh hưởng, tổn hại đến các rạn san hô và tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với du khách.
Ngang nhiên hoạt động
Tại đường lên bán đảo Sơn Trà, có rất nhiều “cò” chào mời khách du lịch tham gia tour lặn ngắm san hô.
Các “cò” đứng dọc đường, tập trung nhiều nhất ở khu vực trước chùa Linh Ứng. Trên tay họ cầm cả tệp card visit để phát cho du khách. Khi thấy nhóm du khách lên bán đảo, họ sẽ chạy xe máy theo mời chào khách.
Một “cò” tên P. giới thiệu, giá tour lặn ngắm san hô bên P. chỉ 250 nghìn đồng/người. Đặc biệt, càng đông người tham gia thì giá càng rẻ. Nếu đi theo đoàn từ 5 người trở lên sẽ tính giá 200.000 đồng/người. Chỉ cần khách đồng ý, P. sẽ cho xe ô tô đến tận khách sạn để đón, sau đó dẫn khách về tại các nhà hàng trên bán đảo và tổ chức đi tour. Khách sẽ được cano, thuyền đưa ra lặn ngắm san hô ở khu vực Bãi Rạng.
P. khẳng định mức giá tour mà mình đưa ra là mức giá rẻ nhất. Giá trên đã bao gồm trọn gói dịch vụ đưa đón, lặn ngắm, vui chơi và còn được miễn phí chòi nghỉ ngơi.
“Trước đây, có cano chở khách ra điểm lặn, tuy nhiên sau vụ chìm cano ở Cù Lao Chàm nên bị kiểm tra gắt gao. Bên em sẽ đưa đoàn ra điểm lặn bằng thuyền hoặc cano chở 2 người/lần, đảm bảo an toàn”, P. cho biết.
Theo P. thời điểm này du lịch hè bắt đầu vào mùa, ngày nào anh cũng dẫn khách tham gia tour lặn, ngắm san hô.
Tại nhà hàng Bảy Ban nằm ở bãi Rạng (bán đảo Sơn Trà), tour lặn ngắm san hô cũng được nhà hàng này quảng cáo công khai. Nhiều khách tới đây ăn uống được nhân viên chào mời tham gia dịch vụ.
Một nhân viên nhà hàng cho biết, giá tour lặn ngắm san hô là 350.000 đồng/người. Khách được trang bị áo phao, ống thở, được hướng dẫn bơi vào khu vực có san hô và lặn trải nghiệm. Thời gian vui chơi thoải mái, không hạn chế.
“Khách muốn chơi bao lâu cũng được. Thông thường mọi người thường ngắm san hô khoảng 9-10h sáng, sau đó lên nhà hàng ăn trưa, nghỉ ngơi”, nhân viên này cho hay.
Không chỉ mời khách trực tiếp, chỉ cần gõ từ khoá “lặn ngắm san hô Sơn Trà” sẽ cho ra hàng loạt kết quả. Giá tour lặn ngắm san hô dao động từ 550.000-700.000 đồng/người, bao gồm xe đưa đón, tham quan khu vực bán đảo Sơn Trà, lặn ngắm san hô, ăn trưa…Trong đó, miễn phí với trẻ dưới 5 tuổi. Trẻ từ 5 đến 10 tính 50% giá tour.
Theo giới thiệu của 1 trang web, khi trải nghiệm tour này, du khách sẽ được khám phá hệ động, thực vật phong phú, chiêm ngưỡng rạn san hô tuyệt đẹp. Cano đưa khách Hòn Sụp cách bờ chưa đến 1 hải lý (nơi này rộng chừng 9ha với khoảng 54 loài san hô, 162 loài thuộc 77 giống cá khác nhau sinh sống). Nhân viên sẽ hướng dẫn du khách chuẩn bị trang phục để đi lặn ngắm san hô (lặn nông). Mỗi khách sẽ được trang bị áo phao, kính lặn, ống thở…
Đã nhiều lần nhắc nhở
Ông Phan Minh Hải, Phó Ban Quản lý bán đảo Sơn Trà và các bãi biển du lịch Đà Nẵng cho biết, tại bán đảo Sơn Trà chưa có tổ chức, cá nhân đủ điều kiện hoạt động dịch vụ lặn ngắm san hô.
“Hiện nay trên tuyến đường từ Hồ Xanh đến Khu du lịch Intercontinental, đặc biệt điểm Hồ Xanh, chùa Linh Ứng và bến thủy nội địa CT15, có các cá nhân di chuyển bằng xe máy, thường chạy theo các xe du lịch và xe gắn máy của khách tham quan giới thiệu, lôi kéo khách sử dụng dịch vụ lặn ngắm san hô, dịch vụ tại các nhà hàng như: Bảy Ban, Hồ Bình, Suối Rạng. Hành vi này gây ảnh hưởng đến môi trường du lịch, mất an ninh trật tự, không đảm bảo an toàn giao thông và gây tâm lý không tốt cho du khách khi tham quan tại bán đảo Sơn Trà. Ban quản lý đã nhiều lần làm việc với các đơn vị, cá nhân nhắc nhở và có văn bản báo cáo tình hình cho các cơ quan liên quan như Đồn Biên phòng Sơn Trà, UBND phường Thọ Quang, Công an phường Thọ Quang kiểm tra, xử lý. Đối với các phương tiện hoạt động đưa khách lặn ngắm san hô trái phép, Ban quản lý cung cấp thông tin, hình ảnh cho Đồn Biên phòng Sơn Trà, Trạm kiểm soát biên phòng công trình 15 xử lý vi phạm”, ông Hải cho hay.
Theo Phó Ban Quản lý bán đảo Sơn Trà, việc tổ chức các tour lặn ngắm san hô trái phép với phương tiện thô sơ, không trang bị đầy đủ công cụ đảm bảo an toàn, không có kiến thức chuyên môn, không được sự hướng dẫn của cơ quan chức năng theo quy định, gây ảnh hưởng đến môi trường du lịch, rạn san hô và hệ sinh thái biển bán đảo Sơn Trà. Ngoài ra tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn cho người dân và du khách sử dụng dịch vụ.