Trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng tiên tiến, trở thành một hiện tượng khoa học ảnh hưởng mọi khía cạnh của đời sống của con người. Tuy nhiên, cuốn sách Framers - Nhân loại đối đầu nhân tạo của các tác giả Francis De Véricourt, Kenneth Cukier và Viktor Mayer-Schönberger lại cho rằng Al vẫn còn những giới hạn rõ ràng, đặc biệt khi so sánh với sức mạnh tinh thần và tình cảm của con người.
Các tác giả nhận định khả năng sáng tạo là một trong những đặc điểm nổi bật nhất của con người, thể hiện qua mọi khía cạnh từ nghệ thuật đến khoa học và công nghệ. Sự sáng tạo không chỉ là việc tạo ra cái mới mà còn là khả năng kết hợp, biến đổi và tái tạo các ý tưởng theo cách không thể dự đoán. Trong khi AI có thể mô phỏng hoặc tái tạo dựa trên dữ liệu đã có, nó không thể tự khám phá ra ý tưởng độc đáo hoặc tạo ra cái mới một cách sáng tạo. Điều này đặc biệt rõ ràng trong các lĩnh vực đòi hỏi sự đổi mới liên tục như thiết kế, âm nhạc và văn học.
Về khả năng cảm nhận và phản ứng với cảm xúc của người khác là nền tảng của sự tương tác và giao tiếp con người. Mặc dù AI có thể được lập trình để nhận diện các biểu hiện cảm xúc thông qua giọng nói, khuôn mặt, hoặc ngôn ngữ cơ thể, nhưng nó vẫn không thể "hiểu" cảm xúc theo cách của con người. Trong các tình huống đòi hỏi sự cảm thông và hiểu biết sâu sắc về cảm xúc như trong tâm lý trị liệu hoặc chăm sóc sức khỏe, sự hiện diện và sự thấu hiểu của con người là điều không thể thay thế.
Khi nói đến việc đưa ra quyết định đạo đức, con người thể hiện một sự phức tạp không thể lập trình được. Trong những tình huống đòi hỏi cân nhắc giữa các giá trị, nguyên tắc đạo đức và hậu quả tiềm ẩn, con người có khả năng đánh giá và đưa ra lựa chọn dựa trên một loạt các yếu tố không chỉ dựa trên logic mà còn dựa trên trực giác và cảm xúc. Ngược lại, trí tuệ nhân tạo mặc dù có thể được lập trình theo các nguyên tắc nhất định nhưng không thể tự mình đánh giá và đưa ra quyết định trong những tình huống ngoài dữ liệu được cung cấp.
Cuốn sách còn đề cập đến mặt tính cách và cách thức tương tác xã hội của con người là điều mà AI không thể sao chép hoàn hảo. Mỗi con người mang một tính cách độc đáo, cách thức giao tiếp và xây dựng mối quan hệ riêng biệt, điều này tạo nên sự đa dạng và phong phú trong xã hội. Al có thể được lập trình để giao tiếp theo những cách nhất định nhưng không thể mang đến sự linh hoạt, tự nhiên và sâu sắc trong các mối quan hệ và tương tác xã hội như con người.
Bên cạnh đó, khả năng thích ứng với môi trường và tình huống mới là một trong những năng lực vượt trội của con người. Mặc dù AI có thể học và cải thiện dựa trên dữ liệu mới nhưng sự linh hoạt và khả năng thích ứng của nó vẫn còn hạn chế so với con người. Con người có thể đối mặt và thích nghi nhanh chóng với các tình huống không lường trước, tạo ra các giải pháp sáng tạo và hiệu quả trong mọi hoàn cảnh.
Trí tuệ nhân tạo mặc dù phát triển mạnh mẽ, nhưng vẫn không thể thay thế hoàn toàn những đặc điểm độc đáo và quan trọng của con người. Sự sáng tạo không giới hạn, hiểu biết tình cảm sâu sắc, khả năng đưa ra quyết định đạo đức, tính cách và khả năng tương tác xã hội, cùng với sự linh hoạt và thích ứng là những điểm mạnh không thể phủ nhận của loài người.
Phước Sáng