Ngày 27/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Một trong những nội dung được các đại biểu quan tâm thảo luận là chế độ thai sản.

Cần tăng thời gian được nghỉ việc khám thai tối thiểu 5 lần

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (đoàn Hậu Giang) đề nghị trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai “tối thiểu 5 lần”, thay vì chỉ “tối đa 5 lần” như dự thảo quy định.

Đề nghị này xuất phát từ thực tế chỉ định của bác sĩ, cứ một tháng người lao động phải đi khám thai một lần để theo dõi sự phát triển bình thường của thai nhi. 

Theo nữ đại biểu tỉnh Hậu Giang, nếu quy định lao động nữ được khám thai 5 lần trong thai kỳ thì lao động nữ nhiều lần phải xin nghỉ việc, nghỉ phép hoặc nghỉ khám bệnh không lương.

Lam HauGiang.jpg
Đại biểu Lê Thị Thanh Lam. Ảnh: QH

Dự luật cũng quy định, lao động nam đang tham gia BHXH bắt buộc, khi vợ sinh con được nghỉ, hưởng theo chế độ thai sản. Cụ thể, lao động nam được nghỉ 5 ngày làm việc khi vợ sinh con thông thường; 7 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật, hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi.

Trường hợp vợ sinh đôi thì lao động nam được nghỉ 10 ngày làm việc, từ sinh 3 trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày làm việc.

Nếu vợ sinh đôi mà phải phẫu thuật thì lao động nam được nghỉ 14 ngày làm việc, từ sinh ba trở lên phải phẫu thuật thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày làm việc.

Nữ đại biểu tỉnh Hậu Giang đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu tăng số ngày nghỉ của lao động nam lên tối thiểu là 10 ngày làm việc với trường hợp vợ sinh con thông thường và cao hơn đối với những trường hợp sinh đôi trở lên hoặc sinh phải phẫu thuật. Điều này để đảm bảo tính trách nhiệm và tạo điều kiện cho người cha hỗ trợ người mẹ trong quá trình chăm sóc con nhỏ.

Cùng quan tâm đến các quy định về nghỉ thai sản, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (đoàn Hà Tĩnh) đề nghị bổ sung thêm đối tượng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản như mẹ, hoặc chị, em gái, hoặc người thân chăm sóc phụ nữ đơn thân sinh con.

Nêu thực tế hiện nay một số phụ nữ không kết hôn hoặc đơn thân nhưng vẫn có nhu cầu có con có xu hướng gia tăng, bà Thơ cho rằng, những đối tượng này cũng cần được hưởng chính sách của Nhà nước về người chăm sóc khi sinh con. Do vậy, đại biểu đề nghị dự thảo luật bổ sung thêm đối tượng hưởng chế độ thai sản đối với phụ nữ đơn thân.

Tuy nhiên, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức (đoàn TP.HCM) cho biết, theo quy định của Tổ chức Y tế thế giới một chu kỳ khám thai là 5 lần, nhưng nên chia ra thai bình thường và thai bệnh lý.

Thai bình thường là 5 lần, trung bình một lần khám chỉ một ngày, có những trường hợp đặc biệt là 2 ngày, nhưng 2 ngày đó phải chờ kết quả xét nghiệm và quay lại lấy kết quả. Với việc khám thai bệnh lý nên để bác sĩ quyết định nghỉ bao nhiêu.

Đề nghị bổ sung chính sách nghỉ hưởng BHXH khi điều trị hiếm muộn

Đại biểu Trần Kim Yến (đoàn TP.HCM) dẫn báo cáo của Tổng cục Thống kê, tổng tỷ suất sinh của Việt Nam có xu hướng giảm trong những năm gần đây và được dự báo sẽ tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Nếu mức sinh bình quân của phụ nữ 20 năm trước khoảng 3, 4 thì đến năm 2020 là 2,05 và đến năm 2023 là 1,96. Tại TP.HCM là 1,39, chưa kể xu hướng người trẻ không muốn kết hôn.

Ngoài ra, bà Yến cũng dẫn số liệu gần nhất của Tổng cục Thống kê cho thấy tỷ lệ người độc thân tại Việt Nam đang có xu hướng tăng nhanh từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% năm 2019.

“Như vậy, trong vòng 15 năm, tỷ lệ người chọn không kết hôn đã tăng gần gấp đôi. Trong khi, tình trạng già hóa dân số kéo dài đã dẫn đến những hậu quả nặng nề ở nhiều nước phát triển, như thiếu hụt nguồn lao động, các vấn đề về chăm sóc người cao tuổi”, nữ đại biểu đoàn TP.HCM lo lắng.

KimYen.jpg
Đại biểu Trần Kim Yến. Ảnh: QH

Theo bà, đây là một bài học lớn để Việt Nam quan tâm, xây dựng các chính sách, điều chỉnh mức sinh hợp lý để duy trì lực lượng lao động bền vững trong tương lai. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới cho thấy khi tổng tỷ suất sinh dưới 2 thì việc nâng lên ngưỡng an toàn rất khó.

Bà cũng cho biết đã đọc một bài báo, có nói tại Việt Nam có khoảng 7,7% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, tương đương khoảng 1 triệu cặp vợ chồng bị vô sinh, hiếm muộn.

Từ thực tế tỷ lệ vô sinh đang gia tăng, trong đó có khoảng 50% là cặp vợ chồng vô sinh có độ tuổi dưới 30, đại biểu Yến đề xuất dự luật bổ sung chính sách nghỉ hưởng chế độ BHXH khi đi khám và điều trị hiếm muộn.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (đoàn Cần Thơ) đề nghị quy định chỉ cần tham gia đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trước khi sinh con và tiếp tục đóng tối thiểu 6 tháng tiếp theo sau khi thời gian sinh con là được hưởng trợ cấp thai sản.

Cho rằng quy định như dự thảo chỉ cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp khi sinh con, đại biểu Nghĩa đề nghị, đối với trường hợp cả cha và mẹ đều tham gia BHXH tự nguyện và sinh con chung thì cả cha và mẹ đều được hưởng chế độ thai sản.

Điều này nhằm đảm bảo sự công bằng giữa gia đình có cha mẹ cùng đóng BHXH tự nguyện so với gia đình chỉ có một trường hợp là mẹ hoặc cha đóng BHXH tự nguyện; vừa đảm bảo tính hấp dẫn của chính sách trên nguyên tắc đóng nhiều thì sẽ được hưởng nhiều.

Luật BHXH sửa đổi được Quốc hội cho ý kiến từ kỳ họp 6 vào tháng 10/2023. Sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo luật gồm 11 chương và 147 điều, tăng 11 điều mới và dự kiến sẽ được Quốc hội bấm nút thông qua tại kỳ họp 7 này.