Giá điện sinh hoạt phải bù chéo cho giá điện sản xuất

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên vừa có báo cáo gửi đại biểu Quốc hội, giải trình về việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn. Vấn đề điều hành giá điện và điều tiết điện lực đã được Bộ trưởng báo cáo.

Về điều hành giá điện, Bộ Công Thương cho biết, quyết định số 28 về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện được ban hành từ cách đây 9 năm.

Trong thời gian gần đây, do có sự thay đổi về cơ cấu sử dụng điện nên giá bán điện cho các nhóm khách hàng sử dụng điện không phản ánh kịp thời chi phí sản xuất mà các nhóm khách hàng sử dụng điện gây ra cho hệ thống. 

Theo đó, giá bán điện cho hộ sản xuất đang thấp hơn giá phản ánh chi phí, điều này ảnh hưởng đến mục tiêu sử dụng điện hiệu quả và tiết kiệm, các doanh nghiệp không có động lực đổi mới công nghệ, điều chỉnh tổ chức sản xuất, đặc biệt là khi hộ tiêu dùng này chiếm tỷ trọng lớn trong phụ tải của hệ thống điện hiện nay.

Bộ Công Thương nhận định điều này nghĩa là vẫn tồn tại việc bù chéo giữa các nhóm khách hàng sử dụng điện ở các mức độ khác nhau.

Giải pháp để khắc phục vấn đề trên, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, trong năm 2022, trên cơ sở tiếp thu ý kiến góp ý bộ, ngành, địa phương về các phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, trong đó có phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt.

Bộ đã lựa chọn phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt theo hướng rút gọn từ 6 bậc xuống 5 bậc; khoảng cách về giá điện giữa các bậc phù hợp với thực tế tiêu thụ của người dân. Phương án này được đa số ý kiến đồng ý.

Do vẫn còn ý kiến khác nhau về nội dung dự thảo quyết định, Bộ Công Thương đang hoàn thiện dự thảo quyết định theo trình tự quy định để trình Thủ tướng xem xét, quyết định.

Tại thang điện 6 bậc hiện hành, hộ sử dụng từ 401 kWh điện/tháng trở lên, sẽ chịu mức giá từ 3.015 đồng/ kWh. Giá điện thang 5 bậc sẽ tăng rất mạnh đối với hộ sử dụng nhiều điện, từ 401 kWh trở lên.

Với thang điện 6 bậc, hộ dùng từ 701 kWh/ tháng trở lên cũng chỉ tính giá bằng với giá điện của hộ gia đình sử dụng trên 401 kWh điện là 3.015 đồng/ kWh. Trong khi đó, thang 5 bậc, hộ sử dụng điện trên 701 kWh/tháng sẽ chịu giá đắt hơn 441,6 đồng/ kWh.

Biểu giá điện 5 bậc sẽ tính giá tiền cao hơn đối với hộ sử dụng điện từ 401 kWh trở lên, điều này đồng nghĩa với sử dụng nhiều điện, sẽ chịu giá đắt đỏ hơn.

Về điều tiết điện lực, các nhóm giải pháp được Bộ Công Thương đưa ra trong ngắn hạn sẽ tập trung đầy đủ nhiên liệu sơ cấp cho phát điện; có kế hoạch bảo dưỡng, duy tu các tổ máy; đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình trọng điểm (về nguồn và truyền tải); tháo gỡ, huy động tối đa các sản lượng năng lượng tái tạo hiện có.

Ngoài ra, khẩn trương ban hành cơ chế phát triển năng lượng mặt trời áp mái không nối lưới, cơ chế mua bán điện trực tiếp DPPA; vận động triệt để tiết kiệm điện và làm tốt truyền thông.

Trong dài hạn, Bộ Công Thương cho rằng cần khẩn trương ban hành kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VII; sửa đổi, bổ sung ban hành cơ chế, chính sách liên quan tới giá của các loại hình điện năng; sửa đổi Luật Điện lực (có chương về năng lượng tái tạo) và cơ chế chính sách về phát triển điện gió ngoài khơi...

Về Quy hoạch điện VIII, tại phiên thảo luận kinh tế xã hội tuần qua, đại biểu Quốc hội đánh giá quy hoạch này ban hành chậm, ảnh hưởng tới cung ứng điện, an ninh năng lượng tới 2030 khi nhiều dự án mới không thể triển khai do chờ bổ sung quy hoạch.

Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết việc triển khai lập, trình duyệt Quy hoạch điện VIII không chậm so với yêu cầu.

Sau khi được giao nhiệm vụ, Bộ đã xây dựng, trình Chính phủ đúng hạn, thậm chí trước hạn cho phép. Song tới tháng 5, tức sau gần 4 năm từ lúc khởi thảo, quy hoạch này mới được Thủ tướng phê duyệt.

Dự thảo quy hoạch phải cập nhật, điều chỉnh theo cam kết mới của Chính phủ về giảm phát thải, bảo vệ môi trường tại Hội nghị COP26 và điều chỉnh phù hợp quy hoạch tổng thể quốc gia 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng phê duyệt kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, hiện Bộ đang chờ các chỉ đạo mới của Chính phủ.

Bài toán giá điện

“Xoá bỏ mọi rào cản để bảo đảm giá năng lượng minh bạch do thị trường quyết định”, Nghị quyết 55 về chiến lược phát triển năng lượng đã nêu rất rõ.

'Giá điện đang thấp vì được bao cấp'

Chuyên gia cho rằng do mang tính bao cấp khá nặng nên giá điện lâu nay còn thấp và đã đến lúc phải theo nguyên tắc thị trường để hạch toán, tính toán giá điện.

Tăng giá bán điện, EVN vẫn lỗ nặng

Giá thành sản xuất điện năm 2023 ước tính khoảng 2.098 đồng/kWh, cao hơn giá bán lẻ điện bình quân khoảng 178 đồng/kWh. Do đó, EVN tiếp tục gánh lỗ nặng dù đã được tăng giá điện bán lẻ từ ngày 4/5.