Chương trình tàu con thoi Buran của Liên bang Soviet là một kỉ niệm đáng buồn trong lịch sử phát triển hàng không vũ trụ thế giới. Sau khi NASA tiến hành chương trình tàu con thoi của mình hồi đầu những năm 1970, Liên bang Soviet cũng tiến hành phát triển chương trình vũ trụ của riêng mình, một hệ thống tương tự mang tên tàu con thoi Buran.

Tuy nhiên, con tàu này chỉ lên không được đúng một lần, trong một sứ mệnh không người lái hồi năm 1988. Liên Xô tan vỡ và chương trình vũ trụ này cũng phải dừng lại.

Tàu vũ trụ quỹ đạo Buran đã bị phá hủy năm 2002, khi mà mái che khu vực cất giữ tàu tại Kazakhstan sập xuống. Và cũng như chương trình vũ trụ của Mỹ, Liên bang Soviet không chỉ tạo ra một con tàu Buran duy nhất mà họ làm nên nhiều chiếc, dự kiến xây dựng một phi đội tàu vũ trụ trên quỹ đạo. Khi mà toàn bộ chương trình bị hủy bỏ do thiếu vốn, những con tàu ấy – dù là mẫu đang lắp đặt hay những con tàu đã sẵn sàng lên không – đều chịu chung số phận trong một góc nhà kho.

Khi phóng viên Arstechnica tới thăm Nga và Kazakhstan hồi năm 2014, một mẫu tàu Buran đang được trưng bày tại Moscow, một mẫu khác có thể được thấy tại một bảo tàng ở Kazakhstan. Họ đã đặt chân tới nơi mà khi xưa Yuri Gagarin đã rời mặt đất lên không gian nửa thế kỷ trước, và cũng là nơi người Nga và người Mỹ hiện vẫn sử dụng để lên Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS. Nhưng trong chuyến hành trình này, phóng viên không được phép tiếp cận gian chứa những con tàu Buran, chỉ được nhìn nhà kho ấy từ xa.

Ta không biết được trong nhà kho ấy có gì, cho tới giờ. Hai nhà phiêu lưu đã đột nhập vào cảng hàng không vũ trụ được canh gác nghiêm ngặt tại Kazakhstan này, để ghi lại những thước phim cực kỳ ấn tượng, chụp lại những tấm ảnh chân thực về những con tàu bí ẩn nằm buồn bã nơi đây.

Video có tên “Khám phá con đường chưa người đặt chân tới – Exploring the Unbeaten Path” cho ta nhìn rõ hơn về dự án Buran chết yểu, và cũng cho thấy rằng cảng hàng không vũ trụ này không được canh gác nghiêm ngặt đến thế.

Nhiều người cho rằng hoặc là video này chỉ là “hàng dựng”, hoặc nó đã có sự giúp đỡ của những nhân viên an ninh người Nga và Kazakhstan, thực sự không thể biết chắc được. Cơ quan Vũ trụ tại Nga đã từng rất tự hào về chương trình Buran của mình, nhưng không phải tại thời điểm hiện tại, khi mà những tàn dư của quá khứ đang dần phai đi theo thời gian trong một nhà kho chật hẹp.

Dù đây có là một chuyến phiêu lưu liều lĩnh, hay hai anh chàng trẻ tuổi đã trả tiền cho các nhà quản lý để được vào trong, thì sản phẩm cuối cùng của họ, cái video kia cũng cho ta một cái nhìn hoàn toàn mới vào trong nhà kho, nhìn lên chính những con tàu vũ trụ đáng lẽ đã có thể lên được quỹ đạo, và nhìn về một những dấu vết còn lại của quá khứ để mà tiếc nuối.

Theo GenK