Giáo sư Phan Văn Trường sinh ra ở Việt Nam nhưng lớn lên ở Mã Lai và sớm tiếp xúc với nhiều ngoại ngữ khác nhau. Ông làm việc trong doanh nghiệp có văn phòng trên 60 nước, đi thăm các cơ sở đó mỗi năm, luôn cầm hai hộ chiếu… Nhưng giáo sư cho rằng: “Không phải cứ có kích thước quốc tế mà có thể tự cho nhãn hiệu công dân toàn cầu”.

Ông khẳng định: "Vũ trụ đã tạo ra chúng ta để yêu thương, để biết yêu thương, để cho trọn tình yêu thương. Nội dung phải đi trước hình thức. Có chân dung của một con người quốc tế là chưa đủ, còn cần sự nhìn nhận tự thân rằng mình thuộc một cộng đồng con người mà Vũ trụ đã tạo ra để mang một sứ mệnh, không ngừng xây dựng một xã hội văn minh hơn, nhân ái hơn, trong lành hơn".

Mở đầu sách là một câu trích của triết gia Socrates: “Tôi không phải là công dân của riêng thành phố Athens hay nước Hy Lạp, mà còn là một công dân toàn cầu.” Theo đó, “công dân toàn cầu” không phải là một khái niệm mới nhưng là một khái niệm được nhắc đến nhiều gần đây, với không ít ngộ nhận.

Theo giáo sư, tinh thần “công dân toàn cầu” không thể là một xu thời, mà còn phải được hiểu như một sự tự giác tu thân, và “cuộc sống lý tưởng nhất là thuận tự nhiên.” Từ thời nguyên thủy, chúng ta đã sẵn là công dân Vũ trụ.  

Giáo sư Phan Văn Trường chọn một cách đặc biệt để đưa ra định nghĩa cho khái niệm này: Chia sẻ về cuộc sống của những người ông từng gặp và cho rằng họ đang sống và làm việc như một công dân toàn cầu, và để độc giả tự đúc kết cảm nhận riêng. Những người được ông mô tả trong sách khác nhau về quốc tịch, giới tính, công việc… nhưng đều là công dân toàn cầu.

 Giáo sư Phan Văn Trường giao lưu với độc giả trong buổi ra mắt sách ngày 10/7 tại Nhà Văn hóa Thanh niên TP. HCM.

Bàn về “ADN của những công dân toàn cầu”, giáo sư nhắc đến nhiều tên tuổi lớn từ cổ chí kim để minh họa cho những phẩm chất của công dân toàn cầu. Ông cho rằng: “Đây là cá tính hiếm có mà công dân toàn cầu nào cũng sở hữu ít nhiều: Ở bất cứ nơi nào trên thế giới cũng thích ứng nhanh chóng.”

Với lối phân tích đó, tác giả lần lượt nhắc tiếp các vị Nguyễn Du, Phan Bội Châu, Trương Vĩnh Ký, một cậu bé ông gặp ở bãi biển… với những đóng góp cho nhân loại. Từ đó, ông cũng vạch ra những “tiêu chuẩn thừa” trong một số định nghĩa về công dân toàn cầu hiện nay, và từ những điểm chung của các vị nói trên tìm ra những tiêu chuẩn tiệm cận sự chính xác hơn.

Cuốn sách Công dân toàn cầu - Công dân vũ trụ có sự khác biệt so với những tác phẩm trước đó của giáo sư Phan Văn Trường khi dành cho tất cả mọi người thay vì những doanh nhân, đối ngoại hoặc quản trị. Đây sẽ là bước phát triển tất yếu của mỗi cá nhân trong tương lai, mỗi cá nhân đều có thể tìm thấy gợi ý từ quyển sách này để hoàn thiện chính mình.

Kim Ngân