Trong chiến lược phát triển, Công ty Cổ phần giống cây trồng Trung ương (Vinaseed) đặc biệt quan tâm đến việc ứng dụng KH&CN, coi KH&CN là bàn đạp và động lực để phát triển.

Vinaseed đã tăng cường đầu tư cho nghiên cứu chọn tạo và hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật cũng như chú trọng đào tạo nguồn nhân lực để thực hiện công nghiệp hóa ngành giống.
 
Mạnh dạn đầu tư ứng dụng KH&CN
 

Bà Trần Kim Liên, Chủ tịch Hội đồng quản trị - Tổng Giám đốc Công ty cho biết, tại thời điểm cổ phần hóa năm 2003, vốn điều lệ của Vinaseed chỉ có 13 tỷ đồng. Khi ấy, công ty gặp nhiều khó khăn về vốn, nguồn nhân lực vừa thiếu vừa yếu, cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu, chưa có bất kỳ sản phẩm KH&CN mang thương hiệu công ty.
 
Sau 8 năm chuyển đổi sở hữu, hoạt động theo mô hình công ty cổ phần-Vinaseed đã vươn lên trở thành công ty giống hàng đầu của Viêt Nam có quy mô, tốc độ tăng trưởng cao và đóng góp lớn cho nền nông nghiệp nước nhà. Khối lượng giống hàng hóa SNC, NC, giống lai F1 (cả lúa và ngô), bình quân hàng năm công ty cung ứng khoảng 30.000 tấn đáp ứng cho trên 600.000 ha gieo trồng, chiếm 17% thị phần giống lúa cả nước. Công ty đạt tốc độ tăng trưởng cao bình quân trên 50% /năm và năm 2011 dự kiến doanh thu đạt 500 tỷ…

Giống lúa lai hai dòng HC1 đã được công nhận là giống lúa quốc gia năm 2007 (Ảnh: Vinaseed)
Có được thành công ấy là do  Vinaseed xác định chiến lược nghiên cứu và ứng dụng KH&CN làm nền tảng, tạo thế cạnh tranh. Bằng nguồn vốn tự có, Vinaseed đã tập trung đầu tư gần 70 tỷ đồng cho công tác nghiên cứu và đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho nghiên cứu, chọn tạo, thu thập, duy trì và bảo tồn nguồn gen phục vụ nghiên cứu.
 
Vinaseed đã thành lập Trung tâm nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ để nghiên cứu chọn tạo các giống lai của các cây Lúa, ngô và rau; lọc thuần, phục tráng, sản xuất giống gốc và giống bố mẹ phục vụ kinh doanh và nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật canh tác. Với đội ngũ nghiên cứu viên trên 30 người có trình độ đại học và trên đại học, công ty còn có quỹ gen cho các cây trồng đáp ứng nhu cầu lai tạo với trên 13.000 dòng tự phối F3-F10, trên 1.000 dòng tự phối ưu tú…
 
Đến nay, công ty còn tập trung đầu tư để hiện đại hóa và thực hiện công nghiệp hạt giống tại Việt Nam với tổng đầu tư gần 100 tỷ đồng cho việc xây dựng hệ thống kho bảo quản, chế biến để nâng cao chất lượng hạt giống với công suất 25000 tấn/năm.
 
Trong ngành giống, Vinaseed là đơn vị đầu tiên tập hợp được trí tuệ các nhà khoa học, phối hợp với các Viện nghiên cứu, Trường đại học, các Trung tâm ứng dụng và chuyển giao công nghệ, Trung tâm khuyến nông… để đào tạo nguồn lực, chọn tạo và ứng dụng chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
 
Hiện tại, nhiều nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực tạo giống của Việt Nam đã và đang hợp tác với công ty. Vinaseed đã ban hành nhiều cơ chế linh hoạt, khuyến khích lợi ích đối với các cá nhân và tổ chức tham gia vào quá trình tạo giống cho công ty như  trả bản quyền, gắn quyền lợi của người tạo giống với kết quả kinh doanh.
 
Theo đó, các cá nhân và tập thể có đóng góp trực tiếp trong quá trình nghiên cứu chọn tạo ra giống mới và được đưa vào cơ cấu sản phẩm kinh doanh được ghi danh đồng tác giả giống mới và hưởng 40% tiền bản quyền tác giả theo mặt bằng giá thị trường tại thời điểm ra giống mới, được hưởng 2-5% doanh số đối với giống được kinh doanh của công ty trong thời gian 5 năm...
 
Vinaseed đã và đang sở hữu 12 giống các loại, đưa sản lượng kinh doanh giống bản quyền chiếm tới 29% tổng sản lượng kinh doanh của công ty, doanh số 120 tỷ đồng.
 
Lấy đào tạo nguồn nhân lực làm giá trị cốt lõi
 
Từ năm 2004 đến nay, công ty đã giành trên 5 tỷ đồng cho công tác đào tạo nguồn lực. Đã có trên 700 lượt cán bộ được đào tạo lại (100% lực lượng lao động), đào tạo được 10 thạc sỹ trong đó có 8 thạc sỹ tạo giống cây trồng, 2 thạc sỹ quản trị kinh doanh quốc tế, 50 kỹ sư nông nghiệp được Bộ cấp chứng chỉ hành nghề kiểm tra chất lượng. Công ty còn hợp tác chặt chẽ với nhiều đơn vị nghiên cứu trong và ngoài nước...

Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, Vinaseed đã chủ động xây dựng thương hiệu và đăng ký thương hiệu, trở thành đơn vị đầu tiên trong ngành giống mua bản quyền của nhà khoa học và thúc đẩy xã hội hóa công tác nghiên cứu, chọn lọc giống cây trồng tại Việt Nam. Đến nay Vinaseed đã đăng ký bảo hộ bản quyền di truyền trên 15 giống cây trồng mới tại Văn phòng bảo hộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
 
Để doanh nghiệp có cơ hội phát triển trong thời gian tới, theo bà Trần Kim Liên, nhà nước cần tạo điều kiện cho họ  tham gia các dự án nghiên cứu khoa học, tập trung tiếp nhận và chuyển giao công nghệ tiên tiến, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, đổi mới công nghệ, nghiên cứu làm chủ công nghệ then chốt, hướng vào việc tăng giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của sản phẩm. 
 
Đồng thời, nhà nước hỗ trợ cho các doanh nghiệp xây dựng các Trung tâm nghiên cứu, thử nghiệm, đầu tư phát triển các Trung tâm ươm tạo công nghệ. Có cơ chế cho các doanh nghiệp được tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ KH&CN Quốc gia theo cơ chế tín dụng để hỗ trợ hoạt động nghiên cứu.
 
Đổi mới cơ chế tài chính hiện nay cho các cở sở khoa học công lập bằng cơ chế tài chính sự nghiệp để tạo động lực cho các tổ chức sự nghiệp KH&CN hoạt động theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
 
Cùng với đó là phát triển thị trường KH&CN và hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ. Nhà nước nên có chính sách tăng cường và đẩy mạnh hội nhập quốc tế về KH&CN; tăng cường tự chủ về tài chính đối với các tổ chức nghiên cứu khoa học công nghệ, hoạt động nghiên cứu khoa học phải gắn với thị trường cạnh tranh…
 
Về phát triển nguồn nhân lực KH&CN, bà Trần Kim Liên khẳng định, cần đổi mới chính sách tiền công và thù lao cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu đặc biêt đội ngũ chuyên gia đầu ngành, tạo môi trường và điều kiện làm việc tốt nhất để các nhà khoa học yên tâm làm việc, cống hiến. Đồng thời là nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực tại các cơ sở đào tạo bậc đại học, đào tạo theo nhu cầu thị trường, theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp.
 
Phương Nga - Đăng Minh