Ông Nguyễn Thắng Lợi (Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự) từng chia sẻ khó khăn trong việc thi hành án dân sự rằng, có trường hợp tài sản đưa ra để thi hành án nhưng thông tin về tài sản đó không rõ ràng. Vì vậy, trình tự, thủ tục kê biên tài sản phải hết sức thận trọng.

Một trong số các trường hợp khó thi hành án mà lâu nay các cơ quan chức năng vẫn nhắc đến là khối tài sản liên quan đến Phan Văn Anh Vũ.

Lý giải nguyên nhân kết quả thi hành án thấp, không hoàn thành chỉ tiêu được giao năm 2022, Cục THADS TP Đà Nẵng cho biết, do số tiền thi hành án lớn nhưng tài sản chưa xử lý được vì vướng mắc về cơ sở pháp lý, liên quan chủ trương chính sách Nhà nước, của địa phương, vướng mắc về hiện trạng tài sản, dẫn đến chưa thể xử lý tài sản đảm bảo.

Ví dụ được nêu là vụ án Trần Văn Minh (cựu Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng) và Phan Văn Anh Vũ.

Rắc rối

Thời điểm tháng 4/2018, CQĐT Bộ Công an khởi tố vụ án Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước bị thất thoát, lãng phí và vi phạm các quy định về quản lý đất đai xảy ra tại TP Đà Nẵng. 

Phan Văn Anh Vũ. Ảnh: Phạm Hải

Để phục vụ công tác kê biên, thu hồi tài sản Nhà nước bị thất thoát, lãng phí trong vụ án, CQĐT có vản bản đề nghị UBND TP Đà Nẵng rà soát và cung cấp thông tin tài sản là nhà, đất của Phan Văn Anh Vũ. Khi đó, Sở TN&MT Đà Nẵng xác định, lô đất A2 ở đường Phạm Văn Đồng, quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng (Lô A2), diện tích  2.722,5m2 đã được chuyển nhượng cho Phan Văn Anh Vũ vào tháng 4/2007.

Căn cứ tài liệu do Sở TN&MT Đà Nẵng cung cấp, CQĐT đã kê biên bất động sản trên cùng các bất động sản khác của ông Vũ. Bản án của TAND Cấp cao tại Hà Nội cũng quyết định tiếp tục duy trì lệnh kê biên tài sản của CQĐT đối với các tài sản thuộc sở hữu của Phan Văn Anh Vũ để đảm bảo thi hành án.

Mới đây, Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an có văn bản gửi Sở TN&MT TP Đà Nẵng về việc liên quan đến Lô A2 nói trên. Trong văn bản này, Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định: tháng 3/2007, Công ty TNHH Xây dựng 79 đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Lô A2 cho Phan Văn Anh Vũ.

Sau đó, vợ chồng ông Phan Văn Anh Vũ đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Lô A2 nêu trên cho Tổng Công ty Viễn thông Quân đội. Ngày 30/5/2007, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất đã đăng ký biến động Quyền sử dụng đất tại Lô A2 cho Tổng Công ty Viễn thông Quân đội.

Điều đáng nói, tháng 12/2021, Cục Thi hành án dân sự TP Đà Nẵng đã tổ chức đấu giá tài sản là quyền sử dụng đất Lô A2 để đảm bảo thi hành án cho Phan Văn Anh Vũ. Công ty CP Đầu tư BĐS Vạn Thành Phát đã trúng đấu giá với số tiền hơn 293 tỷ đồng. Cục Thi hành án dân sự TP Đà Nẵng đã ký hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá với Công ty Vạn Thành Phát.

Văn bản của Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công cho rằng, hàng năm, Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông Quân đội vẫn nộp đầy đủ nghĩa vụ tài chính đất đai về tiền thuế phi nông nghiệp cho Chi cục thuế Sơn Trà từ năm 2012 đến nay.

Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an đề nghị Sở TN&MT  TP Đà Nẵng có văn bản báo cáo giải trình và làm rõ trách nhiệm của những cá nhân có liên quan khi tham mưu, duyệt, ký các văn bản cung cấp thông tin không chính xác cho Cơ quan CSĐT Bộ Công an và Cục thi hành án dân sự TP Đà Nẵng về nội dung thay đổi và cơ sở pháp lý đối với quyền sử dụng đất tại Lô A2.

Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Công ty Luật Anphana, Đoàn Luật sư TP.HCM) cho hay, việc kê biên không đúng qui định của pháp luật Tố tụng hình sự sẽ dẫn đến việc xâm phạm trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của người, pháp nhân bị kê biên, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ, gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự.

Theo luật sư, để hạn chế tình trạng trên, trước khi kê biên tài sản của người, pháp nhân bị kê biên, các cơ quan tiến hành tố tụng phải xác minh, xem xét nguồn gốc, quá trình hình thành tài sản cũng như chủ sở hữu, tình trạng thực tế của tài sản để kê biên đúng, đủ quyền sở hữu, sử dụng của họ, tránh ảnh hưởng đến quyền lợi ích hợp pháp của bên thứ ba ngay tình.

Trường hợp phát hiện có việc kê biên không đúng đối tượng kê biên, kê biên chưa đúng quy định pháp luật, các cơ quan thi hành án cần có ý kiến đến người có thẩm quyền để đề nghị kháng nghị Giám đốc thẩm với những bản án đã có hiệu lực pháp luật nhằm tuyên huỷ, sửa một phần bản án kê biên không đúng, kê biên sai, để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên có liên quan.