Giai đoạn trước khi Trung Quốc tiến hành cải cách mở cửa (1979), công việc nhà nước rất được coi trọng và được coi là "bát cơm sắt". Thuật ngữ "bát cơm sắt" dùng để chỉ sự đảm bảo và ổn định trong công việc liên quan đến công việc của chính phủ. Nó tượng trưng cho ý tưởng rằng những vị trí như vậy mang lại thu nhập và lợi ích ổn định, giống như một chiếc bát làm bằng sắt không thể vỡ.
Ở Trung Quốc, làn sóng người trẻ đổ xô tham gia các kỳ thi công vụ không có dấu hiệu dừng lại. Số đơn đăng ký thi công chức đạt mức cao kỷ lục trong năm 2023, khi sinh viên tốt nghiệp tìm cách ổn định bản thân bằng “bát cơm sắt” với một công việc ổn định.
Số người đăng ký thành công cho kỳ thi năm nay, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 11/2023, đã vượt 2,6 triệu, con số cao nhất từng được ghi nhận, theo dữ liệu từ công ty dạy kèm Offcn. Đây là năm thứ năm liên tiếp số lượng đơn đăng ký đạt mức cao mới.
Mặc dù chính phủ tiếp tục mở rộng hạn ngạch tuyển dụng nhưng sự cạnh tranh để giành được các vị trí ngày càng khốc liệt hơn mỗi năm. Theo Offcn, vào năm 2023, trung bình có hơn 66 người nộp đơn cho một vị trí. Con số này cao hơn 24% so với 5 năm trước.
Kỳ thi công chức của Trung Quốc được sử dụng để sàng lọc các ứng viên xin việc tại các cơ quan chính phủ. Bất kỳ ai trong độ tuổi từ 18-35 có bằng đại học và không có tiền án tiền sự đều có thể nộp đơn.
Đầu tiên, thí sinh làm bài kiểm tra trắc nghiệm để đánh giá kiến thức tổng quát và kỹ năng suy luận logic, sau đó viết một bài luận về một vấn đề liên quan đến chính sách. Ba ứng viên có điểm cao nhất cho mỗi vị trí sau đó sẽ được chọn để phỏng vấn xin việc.
Trong những thập kỷ trước, kỳ thi công chức có xu hướng ít cạnh tranh gay gắt hơn vì nhiều sinh viên tốt nghiệp đã chọn tìm kiếm những công việc lương cao hơn trong khu vực tư nhân. Nhưng trong những năm gần đây, công việc được đảm bảo chắc chắn và những phúc lợi hậu hĩnh của khu vực công đã bắt đầu trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.
Sinh viên tốt nghiệp ngày nay thường dành hàng tháng trời để ôn thi công chức bởi họ biết rằng chỉ khi đạt điểm siêu cao mới có cơ hội được phỏng vấn. Các công ty dạy kèm đã xuất hiện với trọng tâm duy nhất là huấn luyện sinh viên tốt nghiệp cách vượt qua kỳ thi công chức.
Trên nền tảng xã hội Douban, nhiều người tìm kiếm đối tác ôn thi công chức với cam kết ôn tập ít nhất 10 giờ mỗi ngày. Có sinh viên đã phàn nàn về việc thi lại 6 lần mà không thành công hoặc phát hiện ra rằng họ đang phải cạnh tranh với 1.000 ứng viên khác để xin việc.
Dữ liệu từ Huatu Education, một công ty dạy kèm chuyên nghiệp khác, cho thấy sự cạnh tranh đặc biệt gay gắt ở khu vực miền Trung và miền Tây Trung Quốc. Tỷ lệ nộp đơn xin việc có xu hướng cao hơn ở phía tây - Tây Tạng, Ninh Hạ và Quý Châu - so với các khu vực thịnh vượng hơn, như Quảng Đông, Giang Tô và Thượng Hải. Ngoại lệ duy nhất là Bắc Kinh - nơi có hầu hết các cơ quan chính phủ trung ương - nơi có số lượng đơn đăng ký cực kỳ cao.
Một số yếu tố thúc đẩy xu hướng này. Thứ nhất, khu vực phía Tây của Trung Quốc ít dân cư hơn, có nền kinh tế nhỏ hơn và do đó có ít việc làm trong chính phủ hơn. Khu vực tư nhân khu vực này kém năng động hơn, khiến các vị trí trong khu vực công trở nên đặc biệt hấp dẫn. Ngoài ra, Trung Quốc thường hạ thấp tiêu chí đầu vào đối với những ứng viên thuộc các lĩnh vực này nhằm khuyến khích sự tham gia.
Tuy nhiên, nhìn chung, chính phủ Trung Quốc đang trở nên chọn lọc hơn rất nhiều khi tuyển dụng công chức. Một phân tích của trang Sixth Tone về dữ liệu của Huatu Education cho thấy, khi mức độ phổ biến của kỳ thi công chức tăng cao, các cơ quan chính phủ đang đặt ra yêu cầu cao hơn bao giờ hết đối với trình độ học vấn của người nộp đơn.
Trong số gần 19.000 vị trí cần tuyển, chỉ có 56 vị trí yêu cầu bằng cao đẳng nghề, giảm so với 162 vị trí năm ngoái. Hầu hết những công việc này là những vị trí khó tuyển như cảnh sát ở các khu vực biên giới, như Tân Cương, Tây Tạng và Nội Mông.
Ngược lại, số lượng công việc hiện nay yêu cầu bằng thạc sĩ, hoặc thậm chí là tiến sĩ đang tăng vọt. Năm nay, hơn 2.600 vị trí chỉ dành cho ứng viên có bằng sau đại học, tăng từ 891 vào năm 2019.
Cơ quan công quyền Trung Quốc cũng có xu hướng đặt ra các yêu cầu cụ thể liên quan đến chuyên ngành của ứng viên. Các ứng viên có bằng cấp về tài chính và kinh tế đang có nhu cầu cao vì hơn 60% vị trí công việc trong năm nay có liên quan đến thuế. Tuy nhiên, những sinh viên tốt nghiệp ngành giáo dục khai phóng chỉ đủ điều kiện cho một số ít vị trí.
Bất chấp số lượng đơn xin việc tăng vọt, vẫn có một số vị trí gặp khó khăn trong việc lấp đầy. Dữ liệu của Huatu Education cho thấy năm nay, 178 vị trí không nhận được đơn đăng ký nào và 155 vị trí khác chỉ nhận được một đơn.
Thông thường, những công việc này không được ưa chuộng do yêu cầu rất cụ thể. Chẳng hạn, Nhiêu Hà, một quận ở tỉnh Hắc Long Giang phía đông bắc Trung Quốc, đã không thể tìm được một ứng viên vị trí an ninh biên giới thông thạo tiếng Nga.
Tử Huy
Trung Quốc làm gì để ‘xóa sổ’ ngành công nghiệp tỷ đô dạy thêm, học thêm?Ngành công nghiệp dạy thêm ở Trung Quốc trị giá 2 nghìn tỷ NDT (310 tỷ USD) nhanh chóng bị đóng băng sau chính sách 'giảm kép'. Mới đây, Bộ Giáo dục nước này tiếp tục ban hành “Biện pháp xử lý hành chính đối với hoạt động dạy thêm”.
.svg){kind=icon}
