'Không bắt buộc, chỉ khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn'

Chiều 24/8, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về giải trình tiếp thu chỉnh lý dự án Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi.

Trình bày báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không quy định bắt buộc mà chỉ khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo mới nhất bỏ nội dung các giao dịch bất động sản phải qua sàn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư, khách hàng được tự chọn phương thức giao dịch.

Thay vào đó, dự thảo quy định: “Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua, cho thuê nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất thông qua sàn giao dịch bất động sản”.

Giải trình tại hội trường, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho hay, Chính phủ mong muốn các giao dịch bất động sản thông qua sàn. Trong đó, đưa ra 2 phương án gồm khuyến khích qua sàn và bắt buộc qua sàn.

Theo ông Nguyễn Văn Sinh, hiện nay Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đưa ra phương án khuyến khích. Pháp luật hiện nay cũng chỉ ở mức khuyến khích và quá trình thực hiện vừa qua cũng đặt ra nhiều hệ lụy vì tính minh bạch, công khai.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, do chỉ khuyến khích nên các điều kiện, yêu cầu của sàn, quy định về giao dịch sàn không được quy định rõ ràng. Vì vậy, dẫn đến hệ lụy với người mua rất nhiều. Nhiều vụ việc tranh chấp bất động sản, nhất là với các chủ đầu tư không công khai, minh bạch trong hoạt động của mình dẫn đến ảnh hưởng tới thị trường, người mua.

Đứng trước yêu cầu chung đặt ra và thực tế kinh nghiệm một số sàn giao dịch như trái phiếu nên Chính phủ mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất Quốc hội theo hướng sẽ giao dịch qua sàn, để đảm bảo công khai, minh bạch, có sự kiểm soát. Đồng thời, chống thất thu thuế và bảo vệ quyền lợi cho người mua, nhất là khi tài sản bất động sản là tài sản lớn.

Nêu ý kiến thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị rà soát lại quy định trong dự luật để xem đã đáp ứng yêu cầu minh bạch của thị trường bất động sản hay chưa.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị hoàn thiện cơ sở pháp lý, tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản.

"Nếu thanh toán qua ngân hàng cả thì sàn hay không sàn vẫn minh bạch. Quan trọng không phải là ép người ta lên sàn mà vấn đề là giao dịch phải kiểm soát được dòng tiền, vận hành theo nguyên tắc thị trường", ông Huệ nêu.

Theo Chủ tịch Quốc hội, các công ty kinh doanh bất động sản sẽ tự tổ chức mạng lưới phân phối. Còn trong một tập đoàn kinh doanh bất động sẽ có công ty chuyên đi phân phối hoặc liên kết với một đơn vị nào đó. 

"Có phải giao dịch nào cũng lên sàn, kết nối được giữa người mua và người bán đâu. Không phải cứ có sàn là tốt. Tập đoàn bất động sản người ta tự phân phối nhiều. Thông tin thị trường đầy đủ, thanh toán không dùng tiền mặt thì tự nhiên minh bạch”, ông Huệ nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu sàn minh bạch ‘thì không bắt người ta cũng theo’. Đồng thời, không nên bắt buộc người ta làm những cái người ta không muốn hoặc quản không được thì cấm. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần rà soát lại vấn đề này.

Nêu ý kiến, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, thị trường bất động sản vừa qua có nhiều tồn tại như giao dịch ngầm, đầu cơ, làm giá. Đặc biệt hiện nay cũng chưa có quy định pháp lý, tiêu chuẩn sản phẩm bất động sản đưa lên sàn.

Do vậy, Chính phủ đưa ra nguyên tắc khuyến khích phát triển các sàn giao dịch của các nhà đầu tư, phân phối nhưng bổ sung quy định pháp lý để các sàn hoạt động minh bạch, đồng thời tiêu chuẩn hoá sản phẩm đưa lên sàn giao dịch. 

Chính phủ cũng xây dựng sàn giao dịch quốc gia, được lập dưới hình thức doanh nghiệp sự nghiệp hoặc đơn vị sự nghiệp để Chính phủ kiểm soát được toàn bộ dữ liệu, giao dịch. Sàn này sẽ cung cấp dịch vụ miễn phí. Khi giao dịch trên sàn này đảm bảo tính pháp lý, bảo vệ lợi ích tiêu dùng. Sàn sẽ quy định điều kiện bán tài sản công khai.

Phó Thủ tướng cho rằng, bất cập chủ yếu xảy ra trong thị trường sản phẩm bất động sản hình thành trong tương lai. Do đó, ông kiến nghị chủ đầu tư dự án nhà ở hình thành trong tương lai phải lên sàn này.

“Đây là điều kiện tiên quyết, để nắm được năng lực tài chính, năng lực kinh doanh của chủ đầu tư, vì bất động sản hình thành trong tương lai thì thường rủi ro”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải thông tin, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất theo đề xuất của Ủy ban Kinh tế, không bắt buộc, chỉ khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn.