Trả lời về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết, đối với việc rà soát quỹ đất ở tất cả các cở sở cũ của cả nước được thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công, pháp luật đất đai. 

Tuy nhiên, để đảm bảo quỹ đất để phát triển NƠXH tại Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ đã đề xuất khi lập, phê duyệt quy hoạch tỉnh, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất dành để phát triển NƠXH theo Chương trình, Kế hoạch phát triển nhà ở đã được phê duyệt (khoản 1 Điều 80 dự thảo Luật).

Về đối tượng được cho vay mua NƠXH, Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã có quy định cụ thể và rõ ràng về đối tượng và điều kiện được hưởng chính sách nhà ở xã hội (Điều 73 và Điều 75 dự thảo Luật).

Liên quan đến ưu đãi cho các nhà đầu tư tham gia xây dựng NƠXH, Bộ Xây dựng cho hay, Luật Nhà ở năm 2014 đã có các cơ chế ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng NƠXH. Như được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; được miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế, vay vốn ưu đãi…

Trong 3 năm qua, Hà Nội mới có một dự án nhà ở xã hội đủ điều kiện mở bán khiến nghìn người phải xếp hàng bốc thăm giành 149 suất mua. (Ảnh: Hồng Khanh) 

Dù vậy, Bộ cho rằng, thời gian qua cũng đã bộc lộ các bấp cập. Các quy định về ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NƠXH chưa đủ khuyến khích doanh nghiệp tham gia; chưa thống nhất với pháp luật về thuế, đầu tư, đầu tư công...

Do vậy, tại dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), ngoài các ưu đãi hiện hành, Bộ Xây dựng sửa đổi, bổ sung quy định ưu đãi chủ đầu tư về lợi nhuận định mức xác định trên phần xây dựng NƠXH; ưu đãi diện tích kinh doanh dịch vụ thương mại trong dự án NƠXH.

Tăng cường thanh kiểm tra việc mua bán nhà ở xã hội 

Mới đây, cử tri Hà Nội cũng có kiến nghị Bộ Xây dựng xây dựng cơ chế quản lý chặt chẽ đảm bảo đúng đối tượng được mua NƠXH, tránh tình trạng mua đi bán lại trục lợi. 

Về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết, tại Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” cũng đã đưa ra giải pháp đề nghị các địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật trong việc phát triển NƠXH, nhà ở công nhân trên địa bàn. 

Nghị định số 16 năm 2022 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng đã quy định cụ thể hành vi vi phạm về bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH không đúng đối tượng, không đảm bảo các điều kiện theo quy định và biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thu hồi NƠXH và buộc hoàn trả bên mua, bên thuê mua số tiền mua, thuê, thuê mua NƠXH.

Cũng theo Bộ này, ngoài các giải pháp đã đưa ra tại Đề án, Luật Nhà ở (sửa đổi) dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 6 đã có các quy định yêu cầu thanh tra xây dựng thuộc Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng thực hiện chức năng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành về nhà ở đối với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tham gia phát triển và quản lý, sử dụng nhà ở. 

Ghi nhận từ thực tế cho thấy, vẫn có tình trạng "người giàu" tranh suất mua NƠXH của những người có thu nhập thấp ở đô thị. Thậm chí có tình trạng "người giàu" thu nhập cao sở hữu các căn hộ NƠXH.

Mới đây, tại dự án NƠXH NHS Trung Văn (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) phát hiện 7 trường hợp không đủ điều kiện mua nhà trong danh sách 149 người bốc trúng suất mua. 

7 trường hợp trên có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở tại các vị trí khác, hoặc nhà đất vượt quá 10 m2/người, nhưng vẫn tham gia bốc thăm. Thậm chí, có trường hợp đã có sổ đỏ 300m2 đất.

Trước đó, Công ty CP Vạn Khởi Thành, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng khu NƠXH tại phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh bị phạt 50 triệu đồng về hành vi vi phạm quy định về quản lý giao dịch nhà, bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH không đúng đối tượng theo quy định…