Chị Lê Thị Trang (40 tuổi, ở Thanh Hóa) là lao động tự do. Dù cuộc sống hiện tại dư giả, nhưng vì lo cho tương lai khi về già, chị Trang muốn tham gia BHXH tự nguyện để có lương hưu.
Tuy nhiên, điều chị Trang băn khoăn là nếu đóng BHXH tự nguyện từ bây giờ thì phải đóng bao nhiêu năm, đóng bao lâu thì được hưởng chế độ hưu trí, mức đóng như thế nào để đảm bảo mức hưởng khi về già?
Về vấn đề này, đại diện BHXH Việt Nam cho biết, theo quy định của pháp luật về BHXH hiện hành, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia lựa chọn, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (1,5 triệu đồng), cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (hiện nay tính theo lương tham chiếu 2,34 triệu đồng).
Người tham gia BHXH tự nguyện được chọn linh hoạt các phương thức đóng: Hằng tháng, 3 tháng một lần, 6 tháng một lần, 12 tháng một lần, đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần, đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Khi tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, cụ thể là: Bằng 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo; 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo; 10% đối với các đối tượng khác. Thời gian hỗ trợ tối đa là 10 năm.
Về điều kiện hưởng lương hưu, BHXH Việt Nam cho biết, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu khi đủ điều kiện về tuổi đời theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 (năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035) và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
Theo quy định của Luật BHXH hiện hành, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau: Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm, được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.
Từ ngày 1/7/2025 khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực, người lao động tham gia BHXH tự nguyện chỉ cần đóng BHXH 15 năm khi đến tuổi về hưu sẽ được hưởng lương hưu hằng tháng.
Do vậy, nếu chị Trang tham gia BHXH tự nguyện từ bây giờ thì chỉ cần đóng 15 năm rồi chờ đến khi đủ tuổi nghỉ hưu (đủ 60 tuổi) để hưởng lương hưu hằng tháng. Trường hợp chị Trang đóng 20 năm cho đến khi đủ tuổi nghỉ hưu thì tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ cao hơn.