Khoa Nội tiết, Bệnh viện Nội tiết Trung ương đang điều trị cho bệnh nhi 8 tuổi mắc đái tháo đường type 1, được chẩn đoán lần đầu. Theo gia đình, gần đây bé có triệu chứng như mệt, khát nước, uống nhiều, đi tiểu nhiều, gầy sút cân. 
 
​Khi đến bệnh viện khám, đường huyết của trẻ là 26,1mmol/l, cao gấp nhiều lần người bình thường kèm theo dấu hiệu mất nước. Bé nhanh chóng nhập viện và làm các xét nghiệm cần thiết và điều trị tích cực, bù dịch, kiểm soát đường huyết bằng insulin, tư vấn điều chỉnh chế độ dinh dưỡng. Sau gần một tuần, tình trạng của bé đã cải thiện rất tốt, đường huyết ổn định hơn. 

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Tuấn, Khoa Nội tiết, cho biết, đái tháo đường type 1 là tình trạng bệnh lý xảy ra khi tuyến tụy không sản xuất được hoặc sản xuất rất ít insulin dẫn đến thiếu hụt insulin nội sinh nghiêm trọng. Nếu không có insulin, glucose trong máu không thể đi vào tế bào và tích tụ dần trong máu dẫn đến tăng đường huyết, trong khi các tế bào lại bị “đói năng lượng” do không thể tiếp nhận được glucose. Khi lượng đường trong máu tăng cao kéo dài sẽ gây hại cho cơ thể và dẫn tới nhiều triệu chứng và biến chứng nguy hiểm của bệnh đái tháo đường.

Bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Ảnh BVCC

Đái tháo đường type 1 thường được chẩn đoán ở trẻ em và người trẻ tuổi. Bệnh có thể khởi phát từ vài tháng tuổi, nhóm hay gặp nhất là 10-14 tuổi. Tỷ lệ nam - nữ tương đương nhau. Đái tháo đường type 1 chiếm khoảng 5-10% số người mắc bệnh đái tháo đường.

Về nguyên nhân gây ra đái tháo đường type 1, bác sĩ Tuấn cho biết, 95% trường hợp do cơ chế tự miễn và 5% không rõ nguyên nhân. Hệ miễn dịch tấn công nhầm và phá hủy các tế bào có nhiệm vụ sản xuất insulin ở tuyến tụy. Một vài yếu tố nguy cơ như nhiễm virus coxsackie, rubella, cytomegalo... hoặc chế độ ăn tiếp xúc sớm với sữa bò cũng liên quan tới khởi phát bệnh. Một số kháng thể kháng tế bào beta của tụy cũng có thể tìm thấy ở phần lớn bệnh nhân đái tháo đường type 1.

Theo bác sĩ Tuấn, trước đây nhiều người nhầm lẫn đái tháo đường type 1 là bệnh lý di truyền, điều này không đúng. Đái tháo đường type 1 không được xếp vào nhóm bệnh rối loạn di truyền. Tuy nhiên, một người có khả năng mắc bệnh đái tháo đường type 1 cao hơn nếu có người thân trực hệ chẳng hạn như cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh này.

Bác sĩ Tuấn khuyến cáo, cha mẹ cần quan tâm tới trẻ có triệu chứng như khát nước, uống nhiều, tiểu nhiều, gầy sút cân, mệt mỏi, mờ mắt, đái dầm. Đặc biệt khi xuất hiện một số triệu chứng cảnh báo nguy hiểm của đái tháo đường type 1 như đau bụng, nôn, rối loạn ý thức, thở nhanh sâu, hơi thở có mùi trái cây chín, người bệnh phải được đưa ngay tới cơ sở y tế để khám, chẩn đoán xác định và điều trị kịp thời.

Theo bác sĩ Tuấn, người đái tháo đường type 1 phải điều trị insulin và thay đổi chế độ ăn uống hằng ngày. Đối với người có chế độ hoạt động thể lực vừa phải nên duy trì khoảng 30-35 calo/kg/ngày. Cân đối giữa các tỷ lệ carbohydrate, protein, lipid giúp kiểm soát đường huyết nhưng cũng đảm bảo sinh hoạt làm việc cho người bệnh. Ở trẻ em, ngoài kiểm soát đường huyết ra còn phải đảm bảo mục tiêu về tăng trưởng và phát triển bình thường của trẻ.

Người bệnh đái tháo đường type 1 nên theo dõi đường huyết tối thiểu 4 lần/ngày để có thể điều chỉnh liều lượng insulin. Bên cạnh đó, người đái tháo đường type 1 nên thay đổi luân phiên vị trí tiêm cũng như vị trí thử đường huyết để có kết quả tốt nhất.