Ông al-Sharif đã tới thăm Moscow hôm 12/2 và gặp Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov. Theo tờ Guardian, sau cuộc đối thoại, Ngoại trưởng Sharif xác nhận kế hoạch cho phép Nga thiết lập căn cứ hải quân đầu tiên của nước này ở khu vực châu Phi. Hiện tại, ở châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đều có căn cứ quân sự, và nằm ở phía nam Djibouti. 

Cũng theo ông al-Sharif, Nga và Sudan không cần có thỏa thuận mới, bởi “hai bên đã có sẵn thỏa thuận sơ bộ vào năm 2020”, và hiện tại đều nhất trí, cũng như “không có rào cản nào”. Theo thỏa thuận sơ bộ kéo dài 25 năm được ký kết vào năm 2020, Sudan cho phép Nga thiết lập một trung tâm hậu cần hải quân có khoảng 300 nhân sự, và duy trì 4 tàu hải quân bao gồm các tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân. 

nga can cu hai quan.jpg
Ngoại trưởng Nga và Sudan gặp mặt ở Moscow. Ảnh: Sputnik

Biển Đỏ là một trong những tuyến đường biển quan trọng chiến lược của thế giới nối kênh đào Suez với Ấn Độ Dương. Khoảng 12% hoạt động thương mại toàn cầu đi qua vùng biển này.

Những nỗ lực của Nga nhằm thiết lập căn cứ hải quân bên bờ Biển Đỏ được đẩy mạnh, sau khi chính quyền của cựu Tổng thống Syria Bashar al-Assad bị lật đổ vào đầu tháng 12/2024, khiến số phận căn cứ hải quân Tartus của Nga ở Syria trở nên bấp bênh. Đáng nói, Tartus là căn cứ hải quân duy nhất của Nga ở nước ngoài, nắm vai trò quan trọng cho sự hiện diện của Hải quân Nga tại Địa Trung Hải, cũng như mở rộng tầm ảnh hưởng gần châu Phi. 

Trên thực tế, Sudan và Nga từ lâu đã có mối quan hệ chặt chẽ liên quan tới chính trị, kinh tế, và quốc phòng. Nga bắt đầu tiến hành thảo luận về việc xây dựng căn cứ hải quân ở Biển Đỏ vào năm 2017. Thỏa thuận ban đầu được Nga ký kết dưới thời cựu Tổng thống Sudan Omar al-Bashir. Tuy nhiên, khi ông al-Bashir bị lật đổ vào năm 2019, các tướng quân đội Sudan cho hay thỏa thuận với Nga cần được xem xét lại. Do đó, cho tới nay Nga chưa thể thành lập căn cứ ở Sudan. 

Thậm chí, Sudan đã từ chối yêu cầu của Nga về việc xây dựng căn cứ hải quân vào tháng 12/2024 do lo ngại phản ứng của phương Tây. Tuy nhiên, Moscow đã cố gắng thuyết phục Khartoum bằng cách đề nghị cung cấp các hệ thống tên lửa phòng không S-400 cho chính quyền Sudan. 

nga can cu hai quan 1.jpg
Tàu chiến Nga tham gia một cuộc tập trận. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga 

Chia sẻ trên mạng xã hội X, ông Anton Gerashchenko, cựu Thứ trưởng Nội vụ Ukraine, cho hay trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Sudan tới Moscow, hai nước đã “đồng thuận mọi mặt” liên quan tới việc thiết lập căn cứ hải quân Nga ở Sudan. Ông cáo buộc Nga chỉ quan tâm tới bảo vệ các lợi ịch địa chính trị của mình bằng cách thiết lập căn cứ hải quân, và khai thác các nguồn tài nguyên của Sudan để làm giàu. 

“Suốt thời gian dài, Nga đã có kế hoạch xây dựng căn cứ ở Sudan. Sau khi chính quyền của cựu Tổng thống Assad bị lật đổ khiến quyền tiếp cận căn cứ hải quân Tartus ở Syria bị ảnh hưởng, Nga đã tăng cường liên lạc với phía Sudan”, ông Gerashchenko nói. 

Còn ông Ulf Laessing, người đứng đầu Chương trình Sahel tại Viện KAS châu Phi, nhận định nếu Nga xây dựng căn cứ hải quân ở Sudan, đây sẽ là “chiến thắng lớn cho Nga” để bù đắp cho những tổn thất tại Syria. 

Song hiện chưa rõ thời điểm Nga sẽ khởi công xây dựng căn cứ hải quân mới ở Sudan. Ngoại trưởng Nga và Sudan cũng chưa lên tiếng bình luận về chi tiết liên quan tới kế hoạch này.