Một loại lãi suất điều hành của NHNN tăng vọt, giai đoạn tiền rẻ đã chính thức đi qua?

Phiên giao dịch 26/7 chứng kiến diễn biến đáng chú ý trên thị trường tiền tệ khi lãi suất trúng thầu trên thị trường mở (OMO) đã tăng vọt lên 3,8%/năm cho kỳ hạn 7 ngày, từ mức 2,5% trước đó. Đây là lần đầu tiên lãi suất OMO tăng kể từ tháng 9/2020.

Trước đó, mức lãi suất 2,5%/năm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trực tiếp giảm từ tháng 9/2020, trong đợt giảm đồng loạt các lãi suất điều hành nhằm hỗ trợ nền kinh tế trước tác động sâu sắc của đại dịch COVID-19.

Dù tiến hành theo phương thức đấu thầu lãi suất, không trực tiếp ấn định lãi suất nhưng việc NHNN chỉ chấp nhận cho 8/20 thành viên tham gia thị trường vay gần 15.000 tỷ với lãi suất 3,8% thay vì 2,5% cho thấy nhà điều hành đã không còn sẵn sàng cho hệ thống ngân hàng vay vốn với chi phí rẻ như trước nữa.

Theo một chuyên gia thường xuyên theo dõi thị trường, động thái này của NHNN là nhằm đón đầu các tác động khi FED có thể tiếp tục tăng lãi suất trong cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày vào 26 - 27/7.

''Nếu FED tăng lãi suất FFR lên mức 2-2.5% thì điều khó tránh khỏi là NHNN cũng sẽ phải nâng dần lãi suất liên ngân hàng VND lên mức tiệm cận này để giảm cảng thẳng tỷ giá. Trong trường hợp này, lãi suất chính sách OMO sẽ phải tăng để tạo không gian cho lãi suất liên ngân hàng. Hay nói cách khác chúng ta cũng bắt đầu phải bước vào thời kỳ tăng lãi suất. Việc chúng ta tăng nhiều hay ít lúc này một phần nhỏ phụ thuộc vào nội lực, phần lớn còn lại phục thuộc vào hành đông của các NHTW lớn'', vị chuyên gia này cho biết.

Về phía các tổ chức tín dụng, 8 thành viên sẵn sàng trả lãi suất 3,8% cho để vay 15.000 tỷ trong 7 ngày cho thấy nhu cầu thanh khoản của hệ thống đã không còn dồi dào như trước. Thực tế, sau khi NHNN liên tục hút ròng qua kênh tín phiếu và bán ngoại tệ trong nửa cuối tháng 6 và đầu tháng 7, thanh khoản hệ thống chuyển đã không còn dồi dào và lãi suất liên ngân hàng tăng vọt.

Số liệu được NHNN cập nhật đến ngày 25/7 cho thấy lãi suất VND liên ngân hàng tiếp tục tăng mạnh ở tất cả các kỳ hạn. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn qua đêm đã tăng lên 3,67%/năm từ mức 2,8% ghi nhận vào cuối tuần trước và gấp khoảng 10 lần giai đoạn trước khi NHNN mở lại kênh hút tiền qua tín phiếu. Lãi suất các kỳ hạn 1 tuần, 2 tuần, 1 tháng và 3 tháng cũng bật tăng mạnh.

Trước tình trạng tăng nóng của lãi suất liên ngân hàng, trong 3 phiên gần đây NHNN đã bơm tổng cộng gần 30.000 tỷ qua kênh cầm cố giấy tờ có giá (OMO) và dừng hẳn hoạt động hút tiền qua phát hành tín phiếu mới. Dù vậy, đà tăng của lãi suất liên ngân vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Theo giới phân tích nhận định hoạt động bơm ròng của NHNN chỉ mang tính tạm thời, do áp lực lạm phát và tỷ giá khiến nhà điều hành không thể duy trì thanh khoản quá dư thừa.

Nhìn lại giai đoạn nửa đầu tháng 6, khi thanh khoản dư thừa và lãi suất qua đêm trên liên ngân hàng xuống quanh 0,3 - 0,4%/năm, khiến chênh lệch lãi suất USD – VND không ngừng mở rộng, tỷ giá USD/VND biến động mạnh. Trước diễn biến đó, NHNN đã mở lại hoạt động phát hành tín phiếu sau hai năm đóng băng nhằm hút bớt VND ra khỏi hệ thống.

Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo, lãi suất liên ngân hàng sẽ khó có khả năng trở lại ngưỡng trung bình của năm 2021. Thay vào đó, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng trung bình năm 2022 có thể cao hơn 1,2-1,5 điểm % so với trung bình năm 2021.

Theo VCBS, trong giai đoạn này, áp lực từ lạm phát kỳ vọng duy trì khi giá nguyên vật liệu thế giới vẫn neo ở mức cao. Điều này cũng khiến nhà điều hành có động thái thận trọng hơn, NHNN với ưu tiên chính sách hàng đầu là kiểm soát lạm phát không thể quá mạnh tay trong việc duy trì trạng thái thanh khoản dồi dào.

Chuyên gia cho rằng thông qua công cụ bán ngoại tệ (đổi từ kỳ hạn sang giao ngay) và tín phiếu, thanh khoản sẽ bị hút đi góp phần giảm áp lực tỷ giá, lạm phát. VCBS cũng lưu ý đến các mốc sự kiện có thể ảnh hưởng đến thanh khoản thị trường như các quyết định chính sách tiền tệ của FED trên thị trường quốc tế. Mốc đáng chú ý ở trong nước là thời điểm NHNN cân nhắc điều chỉnh hạn mức tín dụng đối với một số NHTM với nguồn lực tập trung vào các doanh nghiệp sản xuất-kinh doanh, hỗ trợ kinh tế hồi phục sau đại dịch.

Với nhận định mức độ biến động lãi suất huy động sẽ tiếp tục phụ thuộc nhiều vào độ dồi dào của dòng vốn trên thị trường liên ngân hàng và nhu cầu tăng trưởng tín dụng cao, VCBS dự báo lãi suất huy động được dự báo có thể tiếp tục tăng 1 – 1,5 điểm % trong cả năm 2022.

Trước đó, một loạt các tổ chức phân tích như ACBS, MBKE, BVSC, VnDirect và HSBC cũng cho rằng dư địa để duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng đang ngày một thu hẹp và NHNN có thể tăng lãi suất điều hành 0,25-0,5 điểm % vào cuối năm 2022 và đầu năm 2023.

(Theo Nhịp sống kinh tế)