Bao giờ cũng vậy, cứ bắt đầu bước vào mùa Vu Lan báo hiếu tháng 7 âm lịch, dù bận trăm công ngàn việc tôi cũng dành chút ít thời gian để trở về quê nhà, và lên chùa làng thắp nén tâm nhang thành kính dâng lên Đức Phật, tưởng nhớ hương hồn người mẹ yêu dấu của tôi đang an giấc ngàn thu nơi suối vàng.

Ai sinh ra trên đời mà chẳng có cha có mẹ. Cha mẹ là những người yêu thương con cái vô bờ bến. Ngay từ lúc mới cất tiếng khóc chào đời, người con nào mà chẳng được mẹ cha đùm bọc yêu thương, chở che và cưng nựng... Với tôi cũng không ngoại lệ, khi suốt quãng đời ấu thơ, tôi luôn hằn sâu hình ảnh của người mẹ quê chất phác, hiền lành, thật thà, chăm chỉ, quanh năm tảo tần nơi ruộng đồng để lo toan và dành tình thương yêu cho các con, vì các con.

So với cha tôi, mẹ là người vất vả hơn nhiều, bởi cha đi bộ đội nơi chiến trường. Ngày đất nước thống nhất, cha trở về công tác tại ban chỉ huy quân sự huyện nhà, nên dù sao công việc của cha cũng nhàn hạ hơn so với công việc đồng áng, lo toan quán xuyến gia đình, cũng như nuôi dạy con cái của mẹ. 

Nhà tôi nghèo lắm, nghèo đến nỗi chẳng mấy khi mẹ cũng như 4 anh chị em chúng tôi được một bữa ăn no toàn cơm trắng. Hầu như quanh năm suốt tháng chúng tôi chỉ ăn cơm độn triền miên với ngô, khoai, sắn, trừ những ngày Tết, hay những khi nhà có giỗ chạp mới được ăn cơm trắng.

Gạo đã thiếu như vậy nên thức ăn kèm trong những bữa cơm chẳng bao giờ mơ thấy thịt, cá, họa chăng chỉ là những con cua, con tép đồng, hến sông mà mấy anh chị em chúng tôi tranh thủ đi bắt mang về để mẹ chế biến nhằm cải thiện cho bữa ăn tươm tất, thêm chất tươi.

Đa số món ăn nhà tôi đều quẩn quanh sự đạm bạc của tương, cà, dưa muối cùng nồi canh rau tập tàng mà mẹ hái ở ngoài ruộng, nơi ngõ nhỏ, vườn nhà mà thôi. Cái ăn đã vậy, cái mặc còn khốn khó hơn, khi cả năm trời mẹ cha cố dành dụm, chạy vạy để mua cho anh chị em chúng tôi mỗi người vài bộ quần áo mới nhân dịp ngày khai trường, hoặc lúc Tết, còn lại là quần áo cũ mặc thừa của con nhà bác, nhà cô ở thành phố cho.

Cái nghèo khó, vất vả gian nan của anh chị em chúng tôi có lẽ không là gì so với sự cơ cực nhọc nhằn của mẹ. Mẹ là trụ cột gia đình và luôn phải gánh nặng cả cái gia đình nghèo khó ấy.

Mẹ tôi là người phụ nữ có một tình thương bao la như biển cả. Khi thấy các con đói ăn, thiếu mặc mẹ không đành lòng mà luôn tìm cách khắc phục như, đi làm thuê làm mướn để lấy tiền lo cho con, hoặc chấp nhận muối mặt đi vay đi mượn, kể cả phải mượn tiền để đong gạo với lãi suất cao.

Tôi thương mẹ lắm, bởi thân hình mẹ gầy mòn, tiều tụy qua tháng năm vì chồng, vì con. Tôi để ý, trong các bữa ăn, mẹ luôn để mọi thứ dành cho các con, còn mình chỉ ăn qua quýt rồi nhìn các con ăn no, ăn ngon miệng là thấy vui. Có lẽ tôi sẽ không bao giờ quên được, vào những buổi sáng, nhà tôi thường luộc khoai lang để mọi người ăn trước khi đi làm, đi học. Mẹ lo dậy từ gà gáy để nấu cám cho lợn, lo sửa soạn luộc khoai trước khi chúng tôi dậy ăn.

Khi các thành viên trong nhà ngồi quây quần bên rổ khoai luộc, mọi người đều chọn củ to, củ ngon để ăn thì mẹ lại chỉ nhằm những củ dải nhỏ, củ bị sâu, hà để bóc ăn. Có những hôm, do nhà gần hết khoai, mẹ luộc ít nên khi chồng và các con ăn sáng, mẹ đã từ chối ăn với lý do là mẹ ăn trước rồi...

Luôn dành phần ăn cho các con, cái mặc mẹ cũng chẳng bao giờ lo toan cho riêng mình, khi ngày này qua tháng nọ, mẹ chỉ quần áo vá với quá nhiều miếng chằng đụp chồng chất lên nhau.

Mẹ vẫn thường động viên anh chị em chúng tôi rằng, nhà mình nghèo khó thật đấy nhưng các con phải luôn sống sao cho “sạch” cho “thơm”... Ôi, biết được những ý nghĩ và sự hi sinh vô bờ bến của mẹ như thế dành cho chồng, cho các con, tôi càng thương mẹ nhiều.

Mẹ tôi là một người cực kỳ chịu thương chịu khó, hay lam hay làm, khi ngoài lo toan công việc ruộng đồng với gần 1 mẫu ruộng ra, thì mọi việc nhà mẹ cũng đều hoàn tất. Vậy mà những khi mùa màng vào lúc nông nhàn, mẹ vẫn thường tranh thủ theo người hàng xóm đi kiếm việc làm mướn ở thị trấn để lấy tiền mua dưa, cà, mắm muối, cũng như trang trải cho nhiều chi phí sinh hoạt của gia đình. Rồi nhiều bữa, dẫu ngày mùa làm không xuể việc, mẹ vẫn lo đi mua lúa, đêm tranh thủ xay xát làm hàng xáo mong kiếm lời chút cám, tấm nuôi lợn, nuôi gà cho nhanh lớn. 

Mẹ tôi là người sống luôn mẫu mực, tình cảm không chỉ với các con, với chồng, với cha mẹ, những người thân trong họ hàng, mà còn cả với hàng xóm láng giềng. Mẹ chẳng bao giờ làm mất lòng phật ý ai. Chẳng vậy mà ai cũng yêu thương quý mến mẹ. Tôi quả là tự hào vì đã sinh ra là con của mẹ - một người mẹ quê nghèo khó nhưng luôn chan chứa tình yêu thương dành cho các con, cho mọi người.

Mẹ tôi cả cuộc đời tựa như con tằm gian nan vất vả nhả tơ để làm đẹp cho đời. Tôi nghĩ, chẳng riêng mẹ tôi, mà hầu như hết thảy phụ nữ Việt đều luôn chất chứa trong mình một suối nguồn yêu thương vô hạn dành cho các con yêu của mình...

Lại một mùa Vu Lan báo hiếu tới, trong tôi trĩu nặng một nỗi buồn, khi mà tính đến nay đã là lần thứ 10 trên ngực áo tôi phải cài bông hồng màu trắng, bởi không chỉ mất cha mà tôi đã không còn cả mẹ nữa rồi.

Trong những lần trở về quê nhà dự lễ mùa báo hiếu Vu Lan nơi ngôi chùa làng nhỏ bé thân yêu, những dòng nước mắt tôi cứ tự nhiên tuôn dòng, lăn dài trên má vì nhớ và thương mẹ - người phụ nữ luôn dành trọn sự yêu thương cho con cái và chưa bao giờ biết tới sự sung sướng trong quãng thời gian cư ngụ nơi dương thế.

Đi qua những năm tháng, mỗi người đều mang theo mình vô vàn ký ức. Ký ức đó có thể là tình yêu quê hương cháy bỏng, một mảng mơ hồ, mộng mị của tình yêu đôi lứa, hoặc khoảng lặng nhớ về một người, một thời gian khó... Tất cả ký ức vui buồn ấy sẽ sống lại qua tuyến bài Hồi ức thế hệ 5X - 8X.

VietNamNet mời độc giả thế hệ từ 5X đến 8X gửi chia sẻ về ký ức của mình đến email: bandoisong@vietnamnet.vn. Những bài có nội dung hấp dẫn, cảm động sẽ được đăng tải trên VietNamNet.

Trân trọng cảm ơn!

Nguyễn Long