Rubio -
Ngoại trưởng Marco Rubio. Ảnh: EFE/EPA

Tờ The Guardian trích bản ghi nhớ nội bộ viết: "Không được cấp bất kỳ khoản viện trợ mới nào hay gia hạn các khoản viện trợ hiện có cho tới khi mỗi khoản viện trợ mới được đề xuất hoặc được gia hạn, được xem xét và phê duyệt theo chương trình nghị sự của Tổng thống Donald Trump". 

Sắc lệnh toàn diện này dường như ảnh hưởng tới mọi thứ, từ viện trợ phát triển tới viện trợ quân sự, gồm cả các khoản tiền có thể dành cho Ukraine - quốc gia đã nhận được số vũ khí trị giá hàng tỷ USD dưới thời người tiền nhiệm của ông Trump là Tổng thống Joe Biden.

Tuy nhiên, bản ghi nhớ đã nêu rõ các ngoại lệ đối với viện trợ quân sự dành cho Israel và Ai Cập (quốc gia đã nhận được các khoản tài trợ quốc phòng hào phóng của Mỹ kể từ khi ký hiệp ước hòa bình với Israel vào năm 1979).

Chỉ vài giờ sau khi nhậm chức hôm 20/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh tạm dừng viện trợ phát triển cho nước ngoài trong 90 ngày cho tới khi xem xét lại tính hiệu quả và nhất quán đối với chính sách đối ngoại của ông. 

Hiện, vẫn chưa rõ phạm vi của sắc lệnh và không rõ khoản viện trợ nào sẽ bị cắt vì Quốc hội Mỹ là nơi thiết lập ngân sách của chính phủ liên bang.

Một nguồn tin hiểu rõ các cuộc thảo luận tại Quốc hội về vấn đề này cho hay, sắc lệnh của ông Trump là bất hợp pháp. "Đóng băng các khoản đầu tư quốc tế này sẽ khiến các đối tác quốc tế của Mỹ tìm kiếm các đối tác tài trợ khác - có khả năng là các đối thủ cạnh tranh và kẻ thù của Mỹ, để lấp vào chỗ trống và thay thế ảnh hưởng của Mỹ trong một thời gian dài hơn". 

Bản ghi nhớ nội bộ của Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay, quyết định trên có hiệu lực ngay lập tức. Theo văn bản này, đối với các khoản viện trợ nước ngoài hiện có, lệnh tạm dừng sẽ được ban hành ngay lập tức cho tới khi Ngoại trưởng Rubio đưa ra quyết định sau khi xem xét. 

Một viên chức của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) đề nghị giấu tên cho hay, các viên chức phụ trách các dự án ở Ukraine đã được yêu cầu dừng mọi công việc. Trong số các dự án bị đóng băng có cả những dự án hỗ trợ trường học và y tế như tiêm chủng cho trẻ em. 

Theo bản ghi nhớ, quyết định sửa đổi, tiếp tục hay hủy bỏ các chương trình viện trợ sẽ được ông Rubio đưa ra sau khi xem xét trong 85 ngày tới. Cho tới thời điểm đó, Ngoại trưởng Mỹ có thể phê duyệt các miễn trừ.