Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Vương quốc Anh (gọi tắt là UKVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/5/2021 được kỳ vọng tạo ra những lan tỏa mạnh mẽ, không chỉ ở thương mại mà cả thu hút đầu tư từ Anh vào Việt Nam và ngược lại.
Thực thi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên hiệp Vương quốc Anh (UKVFTA) đã mở ra một loạt cơ hội đáng kể cho ngành dệt may Việt Nam, đặc biệt trong việc gia tăng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Anh. Đây là cơ hội để Việt Nam nâng cao vị thế trên thương trường quốc tế và tiếp cận sâu hơn vào một trong những thị trường tiêu thụ hàng may mặc lớn nhất thế giới.
Ngành dệt may bứt phá nhờ UKVFTA
Ngành dệt may Việt Nam đã nhận được nhiều lợi ích từ UKVFTA, đặc biệt là về ưu đãi thuế quan. Vương quốc Anh xóa bỏ thuế quan với 42,5% dòng thuế từ ngày UKVFTA có hiệu lực (1/5/2021) và tiếp tục xóa bỏ phần còn lại trong vòng 2, 4 hoặc 6 năm. Điều này đồng nghĩa với việc các sản phẩm dệt may Việt Nam xuất khẩu sang Anh có thể được cạnh tranh mạnh mẽ hơn, giảm bớt gánh nặng về chi phí nhập khẩu so với các đối thủ cạnh tranh như Bangladesh, Campuchia và Pakistan.
Các sản phẩm may mặc như đồ lót, áo choàng tắm, quần áo ngủ, mũ làm từ nguyên liệu không thuộc lụa tơ tằm và một số bộ comple, jackets, và quần áo trẻ em là những mặt hàng ngay lập tức hưởng mức thuế 0% kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Đây là những ngành hàng chủ lực, tạo dựng cơ hội lớn cho các doanh nghiệp dệt may tại Việt Nam.
Dẫu vậy, việc tận dụng các cơ hội từ UKVFTA không phải không gặp thách thức, nhất là các quy định nghiêm ngặt về tiêu chí xuất xứ hai công đoạn (dệt vải và thành phẩm may) phải được thực hiện tại Việt Nam hoặc Anh. Hiện tại, ngành dệt may Việt Nam thiếu chủ động trong nguồn cung nguyên vật liệu nội địa, với 70% nguyên phụ liệu phải nhập khẩu. Quy tắc này đòi hỏi ngành dệt may cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn vào sản xuất nguyên liệu nội địa cũng như xây dựng chuỗi cung ứng bền vững với các đối tác hiện có khả năng cung ứng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn.
Việc sử dụng nguyên liệu theo chỉ định của khách hàng nước ngoài cũng là một thách thức, đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam cần thuyết phục đối tác về khả năng cung ứng nguyên liệu đạt chuẩn khi sản xuất ngay tại Việt Nam. Tuy nhiên, nhờ cam kết cộng gộp của UKVFTA, Việt Nam được phép sử dụng vải nhập từ Hàn Quốc, Nhật Bản và EU để sản xuất cho sản phẩm xuất khẩu, giảm bớt phần nào áp lực cho các doanh nghiệp trong nước.
Cần chiến lược dài hạn và nỗ lực cải thiện
Dù gặp có thuận lợi nhờ UKVFTA, các doanh nghiệp dệt may vẫn phải học hỏi và hoàn thiện chuỗi cung ứng, đáp ứng yêu cầu về xuất xứ và tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Điều này không chỉ cần sự nỗ lực từ phía doanh nghiệp mà còn là sự hỗ trợ từ chính phủ thông qua các chính sách khuyến khích cải thiện quy trình sản xuất và đầu tư vào công nghệ mới.
Ngoài ra, ngành dệt may cần tập trung vào việc phát triển các mặt hàng có giá trị gia tăng cao, cải tiến mẫu mã và chất lượng sản phẩm để nâng cao khả năng cạnh tranh trên thương trường quốc tế. Sự đổi mới trong thiết kế và cải tiến chất lượng sẽ là yếu tố quan trọng giúp nâng tầm thương hiệu dệt may Việt Nam.
Một điểm sáng nữa là việc áp dụng công nghệ cao và thân thiện với môi trường trong sản xuất. Các doanh nghiệp nên tiếp tục đầu tư vào công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí và thời gian sản xuất, đi kèm với việc sử dụng nguyên vật liệu bền vững để đáp ứng các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường - một yêu cầu ngày càng khắt khe từ người tiêu dùng châu Âu.
Ngành dệt may Việt Nam cần có một tầm nhìn dài hạn, không chỉ dựa vào lợi thế về lao động giá rẻ mà phát triển thành một ngành công nghiệp công nghệ cao, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và nguồn gốc xuất xứ. Việc hợp tác với các đối tác quốc tế, đặc biệt từ những quốc gia đã ký FTA với Vương quốc Anh, nên được xem như một phần của chiến lược mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nước.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, UKVFTA không chỉ là một công cụ tạo điều kiện thuận lợi mà còn là một "cú huých" thúc đẩy ngành dệt may Việt Nam chuyển mình, phát triển bền vững hơn. Bằng cách đẩy mạnh hợp tác quốc tế, đầu tư vào công nghệ và cải thiện chất lượng, ngành dệt may Việt Nam hoàn toàn có thể gia tăng kim ngạch xuất khẩu và khẳng định vị thế của mình trên bản đồ thương mại toàn cầu.