Thu nhập cao cũng khó mua nhà

Trong báo cáo vừa phát hành, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) dẫn số liệu từ kết quả khảo sát mức sống dân cư năm 2023 của Tổng cục Thống kê (GSO), cho hay, nhóm có thu nhập cao nhất (chiếm 20% dân số - nhóm 5) có thu nhập bình quân mỗi người đạt 14,47 triệu đồng/tháng tại Hà Nội; 13,8 triệu đồng/tháng tại Đà Nẵng; 13,26 triệu đồng/tháng tại TPHCM; 13,9 triệu đồng/tháng tại Đồng Nai và 18,38 triệu đồng/tháng tại Bình Dương. 

Theo VARS, đây là nhóm được kỳ vọng có khả năng sở hữu nhà ở tại các đô thị lớn như Hà Nội hay TPHCM mà không cần sự hỗ trợ từ Chính phủ. Tuy nhiên, thực tế, khi đối diện với bài toán sở hữu nhà ở tại các đô thị lớn này, ngay cả nhóm có thu nhập cao nói trên cũng gặp không ít trở ngại.

VARS giả định, mỗi hộ gia đình có 2 người trong tuổi lao động đều thuộc nhóm có thu nhập cao nhất, thu nhập bình quân của nhóm này ước tính khoảng 30 triệu đồng/tháng/hộ, tương đương với khoảng 360 triệu đồng mỗi năm.

Khả năng chi trả tối đa nếu áp dụng quy tắc tài chính phổ biến là chi phí nhà ở không vượt quá 1/3 thu nhập, tức khoảng 6,7 triệu đồng/tháng, tương đương khoảng 80 triệu đồng mỗi năm. 

W-vay-mua-nha-1.jpg
Giá nhà tăng nhanh, thu nhập cao cũng khó mua nhà Hà Nội, TP.HCM. Ảnh: Hoàng Hà

Trong khi đó, mỗi căn hộ thương mại tại Hà Nội, TPHCM có giá dao động từ 40-70 triệu đồng/m2, tùy khu vực và phân khúc. Như vậy, một căn hộ có diện tích khoảng 60m2 sẽ có mức giá 2,5-3,5 tỷ đồng.

Nếu nhóm có thu nhập cao muốn mua nhà 3,5 tỷ đồng và vay ngân hàng 70% giá trị căn nhà, tức 2,45 tỷ đồng, với lãi suất 8%/năm trong vòng 20 năm. Hàng tháng, khoản trả góp sẽ vào khoảng 25-27 triệu đồng, tương ứng trên 300 triệu đồng mỗi năm. 

Như vậy, theo VARS, với mức chi trả tối đa 80 triệu đồng/năm, nhóm đối tượng này gần như không thể mua nhà.

Khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà ngày càng rộng

Lý giải nguyên nhân khả năng chi trả nhà ở giảm mạnh trong vài năm qua, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng, do giá bất động sản tại các đô thị lớn, vốn đã vượt xa khả năng tài chính của đại đa số người dân, lại tăng nhanh, gấp nhiều lần tốc độ tăng thu nhập.

Cụ thể, sau đại dịch Covid-19, giá bất động sản, nhất là căn hộ tại Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM liên tục tăng, thiết lập mặt bằng mới cao hơn từ 30% so với năm 2019. 

Còn theo số liệu của Bộ Xây dựng, quý III/2024, giá căn hộ chung cư tại Hà Nội tăng ở cả dự án mới và cũ, mặt bằng giá dự án mới đã tăng khoảng 4 - 6% theo quý và 22-25% theo năm.

Dữ liệu từ kênh batdongsan cho thấy, giá rao bán trung bình của căn hộ chung cư năm 2021 dao động từ 34-37 triệu đồng/m2; năm 2022, dao động từ 38-40 triệu đồng/m2. Năm 2023, mức giá rao bán từ 39-42 triệu đồng/m2 và năm 2024, mức giá rao trung bình đã tăng lên 45-51 triệu đồng/m2.

Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người tại thành thị năm 2023 chỉ tăng khoảng 4% so với thống kê của GSO vào năm 2019.

Thu nhập bình quân của nhóm 5 tại Hà Nội và Đà Nẵng năm 2023 chỉ tăng lần lượt 3% và 7% so với năm 2019. Thậm chí, thu nhập bình quân của nhóm này tại TP.HCM còn ghi nhận mức tăng trưởng âm 8%.

Điều này khiến khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà ngày càng rộng, đặc biệt đối với những hộ gia đình thuộc nhóm trung lưu và cận cao cấp.

Lý do khác, theo VARS, do thiếu hụt nguồn cung nhà ở phù hợp, rất hiếm dự án nhà ở có giá dưới 30 triệu đồng/m2, khiến đa số người dân, kể cả nhóm 5, không có lựa chọn phù hợp.

Bên cạnh đó, một trong những yếu tố chính thúc đẩy giá bất động sản tăng vọt, đó là hành vi đầu cơ. Nhiều người mua nhà đất không nhằm mục đích sử dụng, mua rồi bỏ hoang, chờ tăng giá, khiến tình trạng mất cân đối cung - cầu càng trở nên trầm trọng…