Những đứa trẻ trong sương xoay quanh Di, cô bé 13 tuổi sống trong một ngôi làng ở vùng núi Sa Pa. Khi tới tuổi dậy thì, tính cách của Di thay đổi rõ rệt. Cô gái nhỏ vô tư trở nên bốc đồng, nhạy cảm và thường xuyên xung đột với mẹ, người đang cố gắng giữ Di tránh xa những mối quan hệ mà em chưa đủ trưởng thành để xử lý. Một ngày mùa xuân, Di đi chơi hội và bị một cậu bé hơn tuổi bắt về làm vợ. Cô cố gắng chống cự và nhất quyết không lấy chồng mà muốn được tiếp tục đi học.
Chọn một câu chuyện khác biệt tập trung vào cuộc sống của những đứa trẻ vùng cao với tục bắt vợ, nữ đạo diễn Hà Lệ Diễm đã gây kinh ngạc cho truyền thông và khán giả thế giới khi ra mắt bộ phim Những đứa trẻ trong sương năm 2021. Phim đã chu du ở rất nhiều liên hoan phim trên thế giới và nhận vô số lời khen ngợi từ các trang báo điện ảnh uy tín.
Bộ phim tài liệu dài 90 phút này của Hà Lệ Diễm nhận điểm đánh giá rất cao trên RottenTomatoes với 94% điểm 'cà chua tươi'. "Phơi bày kịch tính cùng hiện thực tàn khốc" (Asian Movie Pulse); "Phi thường, đầy mê hoặc" (Variety); "Hấp dẫn và kinh ngạc" (Screen Daily)... là những mỹ từ mà những cây bút phê bình đã dành cho Những đứa trẻ trong sương. Đã từ rất lâu một bộ phim tài liệu của Việt Nam mới lại gây chú ý cả thế giới như vậy.
Tuy nhiên khán giả Việt Nam chỉ thực sự quan tâm tới bộ phim khi nó vào danh sách rút gọn 15 phim tài liệu xuất sắc của Oscar 2023 và rồi từ đó rộng đường ra rạp suốt 6 tuần lễ hồi tháng 3 vừa qua với doanh thu hơn 2,3 tỷ đồng ngoài phòng vé. Đây là thành tích không hề dễ dàng với những bộ phim tài liệu có đề tài khó tiếp cận như Những đứa trẻ trong sương.
Quan trọng hơn, bộ phim lan tỏa thông điệp nhân văn sâu sắc về những đứa trẻ không ngừng đấu tranh cho những quyền cơ bản nhất là tự quyết định cuộc sống cho mình.
Trong phim, những đứa trẻ ngây thơ đang tuổi ăn tuổi chơi mới 12-13 tuổi có thể đột nhiên bị chàng trai nào đó bắt về và bắt đầu cuộc đời làm vợ làm mẹ khi còn chưa biết cuộc sống ngoài kia ra sao. Những đứa trẻ chỉ quẩn quanh ở nơi mình sinh ra rồi bị bó buộc cuộc đời bằng một phong tục xa xưa có thể thay đổi cuộc đời các em nhanh chóng. Nhưng Di - nhân vật chính của phim, đã không cam chịu cuộc sống như thế, không cam chịu bị một chàng trai vắt mũi chưa sạch bắt về làm vợ khi mới 14 tuổi. Di muốn tự quyết định số phận của mình dù có thể xung đột với cha mẹ và bị cộng đồng chỉ trích.
Những đứa trẻ trong sương trở thành cuộc xung đột về ý thức giữa các thế hệ, xoay quanh câu hỏi về phong tục tập quán và quyền con người. Di không muốn thuận theo tục cướp vợ của người H'mông nhưng cô cũng sợ cha mẹ phải xấu hổ với làng xóm khi đi ngược nét văn hóa truyền thống đã thành tục lệ bao đời nay ở quê mình.
Đạo diễn Hà Lệ Diễm cho biết cô gặp Di năm 2017 và thấy cô bé có nhiều điểm giống bản thân hồi trẻ. Là người dân tộc Tày ở Bắc Kạn, Hà Lệ Diễm từng chứng kiến nhiều bạn bè đánh mất tuổi thơ vì lập gia đình sớm. Cô thuyết phục Di để ghi lại những dấu mốc trưởng thành của em suốt hơn 3 năm. Nhiều giai đoạn, đạo diễn ăn ở như người trong gia đình Di để ghi lại những hình ảnh chân thực nhất.
Nữ đạo diễn sinh năm 1992 đã dành gần 4 năm ở trong gia đình nhân vật chính để hoàn thành bộ phim. Đó là khoảng thời gian mà như cô chia sẻ với VietNamNet rằng chẳng là gì so với nhiều phim tài liệu khác bởi nhiều tác phẩm mất tới 5, 10, 20 năm mới hoàn thành hoặc quay được 1 năm thì phải dừng chờ kinh phí quay tiếp.
Hà Lệ Diễm nói khi làm phim cô mượn máy quay của bạn, mic của Trung tâm phát triển điện ảnh TPD rồi bỏ tiền túi ra làm phim. Suốt 4 năm theo đuổi Những đứa trẻ trong sương, cô đi làm việc khác để có tiền nuôi dự án cho đến khi hoàn thành với sự giúp đỡ của rất nhiều bạn bè.
Trò chuyện với VietNamNet ngay sau khi Những đứa trẻ trong sương thắng giải Phim hay nhất hạng mục Phim châu Á dự thi tại LHP Châu Á Đà Nẵng (Danaff) lần thứ 1 mới kết thúc ngày 13/5/2023, Hà Lệ Diễm nói cô vui và bất ngờ khi phim thắng giải, thậm chí vượt qua cả phim Người môi giới của đạo diễn Kore-eda Hirokazu mà cô vốn ngưỡng mộ ở cùng hạng mục tranh giải. Tuy nhiên với nữ đạo diễn trẻ, từ 2 năm trước khi đã hoàn thành bộ phim và để nó đi khắp thế giới, cô đã rời Những đứa trẻ trong sương để chuẩn bị cho 1 hành trình khác trên màn ảnh.
Nhận giải thưởng Phim hay nhất tại Danaff trị giá 5000 USD, Hà Lệ Diễm chia sẻ cô dự định chia cho Di - nhân vật chính của phim một nửa số tiền thưởng. Cô nói Di có ý định mở cửa hàng thổ cẩm từ lâu nên muốn dùng một phần tiền thưởng giúp cô bé. Tuy nhiên việc quản lý số tiền đó không dễ với Di trong khi năm sau Di còn trở lại trường học nữa. Chưa kể gia đình cô bé cũng không muốn nhận tiền hỗ trợ của người khác, dù đó là Hà Lệ Diễm nên cần phải tìm cách sao cho khéo léo và hiệu quả.
.svg){kind=icon}
