Nhà sáng lập gã khổng lồ thương mại điện tử (TMĐT) JD.com Richard Liu là lãnh đạo mới nhất từ chức. Tuần trước, công ty thông báo ông Liu rời ghế CEO nhưng vẫn là Chủ tịch Hội đồng quản trị.
Năm 2021, cả Zhang Yi Ming – sáng lập viên ByteDance, công ty mẹ TikTok và Su Hua, cha đẻ “đối thủ TikTok” Kuaishou đều từ bỏ vị trí lãnh đạo. Năm 2020, Colin Huang – nhà sáng lập nền tảng TMĐT Pinduoduo – làm điều tương tự. Năm 2019, Jack Ma rút lui khỏi ghế Chủ tịch Hội đồng quản trị Alibaba.
Làn sóng sáng lập viên từ bỏ quyền lực xuất hiện khi Bắc Kinh tăng cường giám sát lĩnh vực công nghệ. Vài năm gần đây, Trung Quốc liên tiếp mở các cuộc điều tra chống độc quyền với các doanh nghiệp công nghệ, siết quản lý an toàn dữ liệu, hạn chế người dùng sử dụng Internet và game. Cuộc trấn áp khiến lòng tin của nhà đầu tư sụt giảm mạnh, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. Tháng 3, Alibaba và Tencent báo cáo tăng trưởng doanh thu chậm nhất lịch sử, trong khi JD.com lỗ lần đầu tiên trong 3 năm. JD.com và các hãng khác cùng ngành còn sa thải hàng ngàn nhân sự.
Theo Naubahar Sharif, Giáo sư Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong, “các vệ sĩ già này cần mở đường cho người kế nhiệm”.
Cùng nhìn lại những lãnh đạo công nghệ Trung Quốc đã lùi bước trong các năm qua.
Richard Liu
 |
Richard Liu, 49 tuổi, thành lập JD.com năm 1998. Theo ước tính của tạp chí Forbes, tài sản ròng của ông khoảng 10,5 tỷ USD. Liu được gọi là “Jeff Bezos" của Trung Quốc. Ông từ chức CEO ngày 7/4 nhưng vẫn là Chủ tịch Hội đồng quản trị và tiếp tục dẫn dắt chiến lược dài hạn, cố vấn cho đội ngũ quản lý trẻ, đóng góp cho việc hồi sinh khu vực nông thôn.
Cái tên đầu tiên của JD.com là Jingdong, hoạt động theo cửa hàng truyền thống, chuyên bán đồ điện tử và linh kiện máy tính. Dịch cúm gia cầm SARS bùng phát năm 2003 khiến ông phải chuyển việc kinh doanh lên mạng. Công ty lên sàn NASDAQ của Mỹ vào năm 2014, huy động được 1,8 tỷ USD trong đợt IPO.
Bản thân Liu là nhân vật gây tranh cãi. Năm 2018, một sinh viên tại Đại học Minnesota tố cáo bị ông này cưỡng bức. Công tố viên Mỹ đã hủy cáo buộc do không đủ bằng chứng. Song năm 2019, người này tiếp tục nộp đơn kiện dân sự tại Mỹ chống lại Liu.
Zhang Yi Ming
 |
Zhang Yi Ming, 39 tuổi, thành lập ByteDance năm 2012. Tài sản ròng của ông ước đạt 50 tỷ USD. Zhang từ chức Chủ tịch ByteDance vào tháng 11/2021, 6 tháng sau khi rời ghế CEO. Nổi tiếng là người kín đáo, trong thư từ chức, ông tự nhận thiếu kỹ năng để làm một quản lý giỏi.
Đầu năm 2021, ByteDance được cho là hủy bỏ kế hoạch niêm yết trên sàn chứng khoán sau khi nhà chức trách muốn công ty giải quyết các rủi ro an toàn dữ liệu.
Colin Huang
 |
Colin Huang, 42 tuổi, thành lập Pinduoduo năm 2015. Ông sở hữu tài sản ròng 11,3 tỷ USD. Pinduoduo dẫn đầu về hình thức “mua nhóm”, nơi mọi người mua các mặt hàng như tạp hóa khi đang chơi game và lôi kéo bạn bè cùng mua để được giảm giá.
Huang rời ghế CEO Pinduoduo năm 2020 và từ chức Chủ tịch vào tháng 3/2021. Công ty khẳng định quyết định của ông nhằm đưa các lãnh đạo mới lên dẫn dắt vào giai đoạn tăng trưởng mới.
Ông Huang đột ngột từ bỏ vị trí lãnh đạo giữa lúc Pinduodo nhận chỉ trích nặng nề vì văn hóa làm việc khắc nghiệt. Tháng 12/2020, một nhân viên đã kiệt sức và qua đời sau khi tan làm vào 1h30 sáng. Chưa đầy 2 tuần sau, một nhân viên khác của Pinduoduo tự tử. Sau cái chết thứ nhất, một người đã vạch trần văn hóa làm việc độc hại của công ty lên mạng xã hội rồi bị đuổi việc.
Su Hua
 |
Su Hua, 40 tuổi, sáng lập Kuaishou năm 2011. Tài sản ròng của ông vào khoảng 4,3 tỷ USD. Ông Su từ chức CEO tháng 10/2021 mà không có lý do. Ông trở thành Chủ tịch công ty mình sáng lập.
Kuaishou là đối thủ của Douyin - phiên bản TikTok Trung Quốc - nơi mọi người có thể tạo và xem video ngắn, livestream, mua sắm trực tuyến. Trước khi ông Su rời ghế lãnh đạo, Kuaishou và một số hãng Internet khác bị chính quyền Bắc Kinh phạt vì chia sẻ video khiêu dâm trẻ em trên nền tảng.
Jack Ma
 |
Jack Ma, 58 tuổi, thành lập Alibaba năm 1999. Ông sở hữu tài sản 22,8 tỷ USD. Trong hai thập kỷ, Jack Ma đưa Alibaba từ một startup nhỏ bé chuyên về thương mại xuyên biên giới đến đế chế 460 tỷ USD, bao trùm mọi lĩnh vực, tuyển dụng hơn 100.000 nhân sự. Khi Alibaba niêm yết trên sàn New Yok năm 2014, đây là đợt IPO lớn nhất thế giới khi huy động được 25 tỷ USD.
Dù vậy, theo thời gian, ông Ma dần từ bỏ quyền kiểm soát công ty. Năm 2013, ông từ chức CEO. Năm 2019, ông từ chức Chủ tịch và cuối cùng, năm 2020, ông không còn là thành viên Ban quản trị. Tuy nhiên, ông vẫn có ảnh hưởng sâu rộng đến Alibaba thông qua vị trí trong Alibaba Partnership, một hội đồng bao gồm phần lớn thành viên Ban quản trị công ty.
Ông Ma khiến Bắc Kinh phải nổi giận vì những phát ngôn của mình trong nhiều năm. Đặc biệt, tháng 10/2020, ông chỉ trích nhà lập pháp khi nói rằng các quy định hiện tại cản trở tiến bộ công nghệ Trung Quốc. Ant Financial – công ty thanh toán fintech của Alibaba – đã phải hủy bỏ kế hoạch IPO khổng lồ sau khi Trung Quốc yêu cầu Ant quay về cội nguồn của mình là dịch vụ thanh toán. Từ đó, ông Ma lui khỏi ánh đèn sân khấu và hầu như không xuất hiện trước công chúng.
Du Lam (Theo BI)
Mỹ lo ngại vì quan hệ của Elon Musk với Trung Quốc
Quan hệ làm ăn giữa Elon Musk và Trung Quốc là vấn đề trung tâm trong nhiều cuộc thảo luận của các nhà lập pháp Washington.
.svg){kind=icon}
