Nhà hóa dược Trung Quốc Đồ U U được biết đến với những đóng góp trong việc khám phá ra Artemisinin - một loại thuốc chống sốt rét, đã cứu sống hàng triệu người trên khắp thế giới.

Bà Đồ phát hiện ra Artemisinin dựa trên kiến thức sâu rộng về y học cổ truyền Trung Quốc, sự nghiên cứu tận lực để tìm ra phương pháp chữa trị căn bệnh chết người làm khổ nhân loại trong nhiều thế kỷ.

Tự mình thử thuốc

Đồ U U sinh năm 1930 tại TP Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc), có cha là giáo viên, mẹ làm nội trợ. Cha luôn khuyến khích bà đọc sách khoa học, tìm hiểu sâu về y học dân tộc.

Năm 1951, bà nhập học Trường Y của Đại học Bắc Kinh. Sau khi tốt nghiệp, Đồ U U bắt đầu làm việc tại Viện Dược liệu, Học viện Khoa học Y khoa Trung Quốc.

Những năm 60, 70 của thế kỷ XX, chính phủ Trung Quốc khởi động dự án nhằm tìm ra phương pháp chữa trị bệnh sốt rét đang hoành hành ở các tỉnh miền Nam nước này. Đồ U U được lựa chọn lãnh đạo một nhóm các nhà nghiên cứu nhằm tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả căn bệnh này.

Bà Đồ chuyển sang y học cổ truyền Trung Quốc, bắt đầu nghiên cứu các văn bản cổ xưa cũng như các phương pháp chữa bệnh bằng thảo dược.

Bà tìm thấy tài liệu tham khảo về thanh hao hoa vàng - loại cây được sử dụng trong nhiều thế kỷ, để điều trị sốt. Bà tin rằng hợp chất Artemisinin hoạt động trong cây có thể sử dụng điều trị bệnh sốt rét.

Sau khi điều chế, Đồ U U tự nguyện là người đầu tiên thử nghiệm loại thuốc này trên cơ thể mình. Kết quả thành công mỹ mãn. Công trình nghiên cứu của bà và nhóm cộng sự được xuất bản vào năm 1977.

Đoạt giải Nobel ở tuổi 85

Việc phát hiện ra Artemisinin và phát triển hợp chất này thành một loại thuốc có tác động to lớn đến sức khỏe toàn cầu.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 400.000 người tử vong mỗi năm do bệnh sốt rét, hầu hết nạn nhân là trẻ em dưới 5 tuổi.

Liệu pháp phối hợp dựa trên Artemisinin (ACT) được áp dụng rộng rãi như phương pháp điều trị đầu tiên bệnh sốt rét và được ghi nhận đã cứu sống hàng triệu người trên khắp thế giới.

Khám phá về Artemisinin của Đồ U U được công nhận với nhiều giải thưởng và danh hiệu danh giá.

Năm 2015, bà Đồ trở thành phụ nữ Trung Quốc đầu tiên đạt giải Nobel Sinh lý học và Y học. Thành tích của bà truyền cảm hứng cho nhiều phụ nữ Trung Quốc và khắp thế giới mong muốn theo đuổi sự nghiệp khoa học.

Cho tới trước khi nhận giải Nobel, Đồ U U luôn làm việc âm thầm và ít được chú ý. Bà được phong hàm "giáo sư ba không" - không có bằng sau đại học, không có nghiên cứu hoặc kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài, không phải thành viên của bất cứ viện hàn lâm khoa học nào ở Trung Quốc.

Tuy vậy, đóng góp của bà Đồ trong việc khám phá ra Artemisinin có tác động mang tính quyết định đến sức khỏe toàn cầu.

Tử Huy