Ô tô Nga: Kẻ bỏ người mong, doanh nghiệp lỗ nặng

Xe Nga lại thêm cơ hội rộng đường vào Việt Nam

Mới đây, Bộ Công Thương đã công bố Dự thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 08/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn Nghị định thư giữa Chính phủ hai nước Việt- Nga về hỗ trợ sản xuất phương tiện vận tải có động cơ.

Nghị định thư là văn bản quan trọng thúc đẩy hợp tác giữa 2 nước trong lĩnh vực sản xuất ô tô với ưu đãi lớn nhất là miễn thuế xe Nga nhập khẩu để tạo thị trường và miễn thuế linh kiện để khuyến khích sản xuất.

Theo đó, hạn ngạch ô tô nguyên chiếc và số các bộ linh kiện ô tô được nhập khẩu từ Nga vào Việt Nam miễn thuế bổ sung thêm trong giai đoạn 2019-2022.

Trong đó, so với Quyết định hiện hành, Bộ Công Thương đề xuất Chính phủ sẽ cấp thêm hạn ngạch nhập khẩu được hưởng ưu đãi thuế cho 1.750 ô tô Nga từ 2019- 2020. Trong 3 năm  2018, 2021 và 2022, Chính phủ cho phép nhập mỗi năm 2.500 bộ linh kiện không thuế và 2 năm 2019-2020, mỗi năm được nhập 3.000 bộ linh kiện không thuế.

Đặc biệt, trong Quyết định hiện nay, 3 thương hiệu ô tô Nga sẽ được ưu đãi cũng nêu rõ là GAZ, Kamaz và UAZ. Ngoài ra còn các thương hiệu khác được bổ sung thay thế nếu có yêu cầu từ phía Nga.

Dự thảo chính sách trên đã dấy lên kỳ vọng thị trường ô tô Việt sẽ sôi động thêm những thương hiệu xe Nga hấp dẫn, giá rẻ, từng rất quen thuộc với người Việt.

Tuy nhiên, về lý thuyết, những chiếc xe nhập khẩu từ Nga sẽ chỉ nhận được lộ trình ưu đãi thuế với điều kiện phải thành lập được liên doanh sản xuất ô tô tại Việt Nam và phải đạt mức tỷ lệ nội địa hóa lên tới 50% vào năm 2025.

Ngay sau khi dự thảo này được công bố, đã có doanh nghiệp trong nước đánh tiếng sẽ đưa mẫu ô tô Nga Lada về, sớm là vào mùa hè này, với giá rẻ bất ngờ.

Trên các diễn đàn xe, nhân viên bán hàng liên tục quảng cáo về xe Lada sắp về có giá chỉ từ 365 triệu đồng đến trên 600 triệu đồng, gần đủ các phân khúc như Vesta Sport sedan cỡ B, Vesta sedan, Vesta Cross SW thuộc dòng wagon, Lada XRAY Cross thuộc dòng crossover.

Trao đổi với phóng viên Xe VietNamNet, nhân viên bán hàng trên các diễn đàn này đều nhấn mạnh không chỉ Lada mà xe UAZ tới đây cũng sẽ rẻ hơn trước rất nhiều. Một mẫu UAZ Hunter được báo giá 336 triệu đồng cho bản máy dầu và máy xăng là 356 triệu đồng. 

Chiếc Lada Vesta Sport thiết kế thể thao, dự kiến giá bán dưới 500 triệu đồng

Không đơn giản là vì giá rẻ, xe Nga được người Việt sẵn sàng đón nhận với nhiều ưu ái bởi những thương hiệu trên đã từng rất quen thuộc với Việt Nam ở thế kỷ trước, là một trong những loại phương tiện được Nga (Liên Xô cũ) viện trợ.

Anh Nguyễn Anh Bắc, quản trị diễn đàn CLBxeco cho biết trong nhóm chơi của mình, nhiều người vẫn gìn giữ một số mẫu xe thời Liên Xô viện trợ như Lada Niva, Gaz 69, UAZ 452, UAZ 469... Thế hệ người Việt từng học tập, sinh sống và làm việc tại Nga thường có tình cảm đặc biệt với những dòng xe Nga này. 

Đó cũng là một lý do khiến việc phát triển thị trường ô tô Nga tại Việt Nam trở nên tiềm năng, hấp dẫn.

Nhiều người sớm kỳ vọng, ô tô Nga giá rẻ sẽ thay xe Trung Quốc làm nên cú xoay trục như từng xảy ra ở xe máy. Lúc đó, chắc chắn xe nhập khẩu hưởng thuế 0% từ Thái Lan, Indonesia sẽ phải về đúng giá trị thật của nó.

Nhập ô tô Nga, kẻ bỏ người mong

Tuy nhiên, trên thực tế, để Nghị định thư giữa hai Chính phủ đi vào cuộc sống lại là một vấn đề đầy khó khăn.

Theo Cục Đăng kiểm, từ năm 2016 đến 2018, thời điểm thực thi hạn ngạch nhập xe nguyên chiếc từ Nga, chỉ có 141 xe ô tô nhập khẩu từ Nga được đăng kiểm. Trong đó, năm 2016 là 68 chiếc, 2017 là 66 chiếc và 2018 chỉ 7 chiếc. Con số này là quá ít ỏi so với số hạn ngạch ô tô Nga được miễn thuế vào Việt Nam là  2.550 xe.

Và trên thực tế, những chiếc ô tô Nga nhập khẩu giai đoạn này không hề được miễn thuế.

UAZ Hunter đã bán ở Việt Nam từ năm 2016 nhưng chưa thành công vì giá cao

Auto K đành phải trả mặt bằng vì hớ chính sách nhập ô tô Nga

Nhắc lại câu chuyện này, vị đại diện AutoK, doanh nghiệp tiên phong đầu tư hưởng ứng Nghị định thư cách đây 3 năm với việc mở hệ thống phân phối xe UAZ tại Việt Nam, vẫn không khỏi ngán ngẩm.

Anh kể: “Chúng tôi đã thành lập liên doanh theo Quyết định 08 hướng dẫn Nghị định thư, kế hoạch lắp ráp xe cũng đã thành hình và việc nhập xe về để hình thành thị trường diễn ra đúng lộ trình".

"Thế nhưng khi xe về đến cảng, hải quan thông báo do chưa có hướng dẫn cụ thể nên vẫn phải đóng thuế theo chính sách thông thường - thuế MFN. Tức là, chúng tôi vẫn phải nộp đủ 75% thuế nhập khẩu, 45% thuế tiêu thụ đặc biệt", vị giám đốc AutoK kể.

Anh giải thích: "Suốt năm 2017, doanh nghiệp đã làm việc với Bộ Công Thương, thực hiện các thủ tục đáp ứng các điều kiện để được miễn thuế cho các lô xe UAZ nhập từ Nga nhưng cuối cùng đều vướng mắc".

Kết quả, “cuối năm 2018 chúng tôi đã phải thanh lý hết số xe UAZ Hunter và Pickup để bàn giao mặt bằng showroom. Giấc mơ xe Nga cũng chấp nhận buông bỏ từ đây”, vị này nói.

Đại diện AutoK ngậm ngùi kể thêm, khi công bố thông tin các mẫu xe, rất nhiều khách hàng  đặt mua và kiên trì đợi xe tới nửa năm, vì giá rẻ (hơn 300 triệu đồng), nhưng hết vướng mắc nhập khẩu, lại đến đăng kiểm, giá không thể rẻ như ban đầu công bố, do phải nộp thuế nhập khẩu, nên nhiều khách hàng hủy đơn đặt.

Không chỉ AutoK, một số doanh nghiệp ô tô trong nước cũng rất quan tâm tới Nghị định thư giữa hai nước, vì nhận thấy đây là cơ hội lớn để mở rộng thị trường ô tô Việt. Tuy nhiên, sau nhiều lần gặp gỡ giai đoạn năm 2016-2017, đại diện GAZ, UAZ vẫn chưa thể đặt bút ký kết, ra mắt một liên doanh đúng nghĩa.

Có thể nói, chính sách mở ra đã tạo thêm một sân chơi mới cho các doanh nghiệp ngành ô tô Việt- Nga, nhưng để thực sự đi vào cuộc sống và đến tay người tiêu dùng những mẫu xe vừa rẻ, vừa chất lượng, vẫn phải là một chặng đường dài. Câu chuyện này chắc chắn cần nhiều sự hỗ trợ, tháo gỡ từ các cơ quan quản lý.

Đình Quý