Cuối năm 2022, Sở KHCN Phú Yên tiến hành nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin nông nghiệp tỉnh Phú Yên” do TS Trần Thái Bình, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam) làm chủ nhiệm. Mục tiêu của nhiệm vụ là xây dựng hệ thống thông tin nông nghiệp dựa trên công nghệ GIS và WebGIS giúp theo dõi, quản lý tình hình sản xuất nông nghiệp phục vụ quản lý ngành nông nghiệp tại địa phương, nhằm hiện đại hóa công tác quản lý nông nghiệp.
Theo đó, nhiệm vụ cần đạt được các mục tiêu cụ thể: Xây dựng cơ sở dữ liệu GIS về thông tin nông nghiệp tương thích các chuẩn dữ liệu hiện hành, có khả năng cập nhật và đồng bộ hệ thống; xây dựng, vận hành hệ thống WebGIS thông tin nông nghiệp Phú Yên, đảm bảo hiệu quả khai thác sử dụng; nâng cao năng lực quản lý, vận hành và phát triển hệ thống thông tin nông nghiệp Phú Yên thông qua đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ địa phương.
Sau gần 3 năm triển khai với kinh phí gần 1,5 tỷ đồng, đề tài đã thực hiện đầy đủ nội dung được phê duyệt. Đề tài được nghiệm thu, ứng dụng sẽ hỗ trợ nhà quản lý trong quá trình phát triển nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trong thời gian tới.
TS Hoàng Thanh Sơn, Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam nhận xét xây dựng hệ thống thông tin nông nghiệp cho Phú Yên dựa trên nền tảng GIS là hướng đi phù hợp. Ứng dụng di động được phát triển sẽ giúp theo dõi tình hình dịch bệnh tại hiện trường. Còn theo TS Trần Thái Bình, đề tài xuất phát từ nhu cầu thực tế rằng ngành nông nghiệp cần hệ thống thông tin để theo dõi, nắm bắt tình hình dịch bệnh; hỗ trợ công tác ra quyết định, phòng chống và ứng phó dịch bệnh cho người sản xuất. Ngoài ra, trang trại chăn nuôi, các bè nuôi trồng thủy sản, các cơ sở chế biến nông - lâm sản, các cơ sở giết mổ cũng cần hệ thống quản lý về thông tin và vị trí. Điều này nhằm khoanh vùng ứng phó khi xảy ra dịch bệnh trong chăn nuôi, trồng trọt, cũng như trợ giúp công tác quản lý và kiểm tra.
GIS là hệ thống thông tin địa lý, sử dụng máy tính để thu thập, lưu trữ, kiểm tra và hiển thị dữ liệu liên quan đến các vị trí trên bề mặt Trái Đất. Ứng dụng GIS trong nông nghiệp là hoạt động sử dụng dữ liệu trên nền tảng công nghệ số để dự đoán, giám sát sự phát triển vụ mùa, dự báo về sâu bệnh, thời tiết, nghiên cứu về đất, tưới tiêu và kiểm tra nguồn nước.
GIS đã được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống. Chẳng hạn, tại Mỹ, Dịch vụ Thống kê Nông nghiệp Quốc gia (NASS) đã phát triển một ứng dụng lập bản đồ trực tuyến có tên CropScape. Ứng dụng này có thể cung cấp ước tính diện tích của các loại cây trồng, ước tính loại cây trồng phát triển và kích thước năng suất của nó có thể lớn như thế nào. Không chỉ để tư nhân hóa, các cơ quan chính phủ đã sử dụng dữ liệu CropScape để đánh giá các vấn đề quốc gia như; an ninh lương thực, kiểm soát thuốc trừ sâu và thay đổi sử dụng đất.
Trên toàn cầu, Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc AgroMap phân tích các loại cây lương thực chính bằng cơ sở dữ liệu thống kê sử dụng đất nông nghiệp không gian toàn cầu của tổ chức này.
Sử dụng GIS trong nông nghiệp mang đến nhiều lợi ích lớn. Đầu tiên là quy hoạch vùng cây trồng. Tại các nước phát triển, ứng dụng GIS trong nông nghiệp giúp họ kiểm soát được những hiểm họa gây hại tới môi trường trồng trọt. Không những vậy, GIS đặc biệt hiệu quả khi ứng dụng để quy hoạch các vùng chuyên canh các loại cây trồng khác nhau.
Người nông dân sẽ được cung cấp toàn bộ thông tin liên quan đến cây trồng, giống cây trồng, loại đất, diện tích, địa bàn phân bổ từng loại cây trồng theo quy định khuyến nông của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Bên cạnh đó, tất cả dữ liệu về đất, nước, thời tiết, dự báo về sâu bệnh,… đều được mô phỏng và thể hiện trên nền tảng GIS, giúp việc nghiên cứu, phân tích và thăm canh của người sản xuất được thuận lợi nhất.
Một lợi ích thiết thực khác của GIS là dự đoán sản lượng từng mùa vụ. Việc tính toán sản lượng tại các vùng chuyên canh lớn là điều khó khăn, nhưng GIS sẽ giúp xác định, dự đoán một cách hiệu quả.
Với đặc điểm thu thập dữ liệu thực và hiển thị dưới dạng hình ảnh trực quan và xác thực, gắn liền với những thay đổi của thế giới hiện tại, GIS đóng vai trò quan trọng trong quản lý quy hoạch và quản lý sản xuất. Nông dân có thể dự đoán được từng vụ mùa. Không chỉ dự đoán thời tiết, khí hậu, GIS còn theo dõi được sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng, từ đó đánh giá mức độ thành công của mùa vụ. Chính vì tính dự báo, dự đoán được tình hình phát triển của mùa vụ theo từng giai đoạn mà GIS sẽ giúp người sản xuất quy hoạch lại vụ mùa của mình nếu cảm thấy cần điều chỉnh hoặc tác động để thúc đẩy mùa vụ phát triển.
Chẳng hạn, nếu số liệu các năm trước cho thấy cây măng cụt thành công trên diện rộng, nó sẽ được lưu trữ. Nếu trong một số vụ, cây không phát triển tốt như trước, có thể dùng GIS để phân tích số liệu và tìm ra nguyên nhân của hiện tượng.
Không chỉ có vậy, GIS còn giúp theo dõi sự phát triển của cỏ dại. Khi kết hợp với ứng dụng viễn thám, GIS cung cấp những dữ liệu trực quan, chính xác và chi tiết của bản đồ cỏ dại theo từng thời kỳ, từ đó đưa ra biện pháp ngăn ngừa sự phá hoại mùa màng của cỏ dại. Ngoài cỏ dại, GIS còn theo dõi toàn bộ quá trình sinh sôi nảy nở của dịch bệnh, côn trùng, tìm ra dấu vết gây hại diệt trừ triệt để.
.svg){kind=icon}
