Thỉnh thoảng tôi bị chóng mặt, quay cuồng và mất thăng bằng, nhiều người nói có thể tôi bị rối loạn tiền đình. Xin bác sĩ cho biết các triệu chứng của bệnh này và cách để phòng tránh bệnh.

Độc giả Vũ Hà (30 tuổi, Hà Nội)

Rối loạn tiền đình là sự rối loạn tích hợp thăng bằng tại bộ máy tiền đình và thần kinh trung ương mà biểu hiện thường gặp là mất hoặc giảm khả năng giữ thăng bằng, hoa mắt, chóng mặt, có thể kèm ù tai, buồn nôn... 

Những triệu chứng này ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống, khả năng lao động của người bệnh và đặt ra những yêu cầu về việc dự phòng cũng như chăm sóc điều trị.

Trong xã hội hiện đại, rối loạn tiền đình càng trở nên phổ biến, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh lí này có liên quan đến yếu tố tuổi tác, giới tính, điều kiện môi trường sống và làm việc. 

Tuổi cao làm tăng nguy cơ bị bệnh, ước tính có khoảng 35% người trên 40 tuổi ghi nhận tình trạng rối loạn tiền đình và hiện nay con số này đang có xu hướng trẻ hóa. 

Bệnh gặp nhiều hơn ở nữ giới, những người làm việc hoặc sinh sống ở môi trường tiếng ồn lớn, căng thẳng, ít vận động hoặc thời tiết khó chịu khi chuyển mùa...

Những nguyên nhân thường gặp gây rối loạn tiền đình bao gồm:

- Viêm tai giữa do nhiễm virus hoặc vi khuẩn.

- Sau chấn thương đầu gây tổn thương cơ quan tiền đình tiểu não.

- Rối loạn tuần hoàn máu như tắc động mạch tiền đình, co thắt động mạch cột sống ảnh hưởng đến tai trong hoặc não bộ.

- Do các yếu tố di truyền và môi trường sống (ô nhiễm tiếng ồn, stress, ít vận động…)

- Sử dụng thuốc giảm đau kéo dài

Rối loạn tiền đình thường xuất hiện các triệu chứng sau:

- Chóng mặt, quay cuồng, choáng váng.

- Dễ ngã do mất cân bằng, có thể mất định hướng không gian.

- Nhìn mờ, hoa mắt, nhạy cảm với ánh sáng...

- Rối loạn thính giác điển hình bằng ù tai.

- Lo lắng quá mức, khó tập trung, giảm khả năng chú ý...

Khi các triệu chứng của bệnh kể trên lặp đi lặp lại nhiều lần, bạn hãy đến các cơ sở y tế để được thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ nhằm đưa ra hướng điều trị thích hợp nhất. 

Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống có thể hạn chế hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh rối loạn tiền đình ngay tại nhà. Cụ thể như:

- Hạn chế đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc trên máy tính khi đang di chuyển bằng xe ôtô, xe buýt hoặc tàu lửa. Khi xuất hiện chóng mặt cần nằm xuống và hít thở đều, có thể nhắm mắt lại để giảm kích thích của ánh sáng.

- Mang theo kính mát và đội mũ nếu tình trạng rối loạn tiền đình của bạn xuất phát từ nguyên nhân nhạy cảm với ánh sáng.

- Tránh đi máy bay nếu đang bị viêm xoang, viêm tai hoặc tai bị tắc nghẽn. Tránh nghe nhạc với âm thanh lớn, tránh nơi có nhiều tiếng ồn hoặc ra ngoài trời nắng mà không sử dụng vật che chắn.

- Tăng cường vận động thể dục thể thao nhằm tăng cường lưu thông tuần hoàn não, thận trọng các động tác vận động quá sức, các tác động vùng đầu cổ.

- Tìm cách hạn chế căng thẳng trong sinh hoạt và lao động. Có thể xen kẽ các khoảng thời gian nghỉ ngắn đồng thời có sự sắp xếp và phân bổ công việc để tránh bị quá tải.

- Chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tốt cho hệ tim mạch cũng như bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế mỡ động vật cũng là một yếu tố rất quan trọng.

Uống đủ nước mỗi ngày, một người nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước/ngày để cung cấp đủ nước cho các quá trình trao đổi chất và các hoạt động của cơ thể được diễn ra hiệu quả.

- Hạn chế tối thiểu rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích có hại.

- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và can thiệp kịp thời ngay khi thấy xuất hiện dấu hiệu của bệnh rối loạn chức năng tiền đình, để giúp phòng ngừa những bệnh lý nặng như tai biến mạch não, u não.

Điều dưỡng Nguyễn Thị Hạnh (Khoa khám bệnh cán bộ cao cấp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)