Chuyện chưa kể về 'vua trinh thám' Conan Doyle

Sir Arthur Conan Doyle là cái tên gây được tiếng vang đối với những người đam mê văn học trên toàn thế giới. Là người tạo ra nhân vật thám tử mang tính biểu tượng Sherlock Holmes, ảnh hưởng của ông đối với thể loại tiểu thuyết trinh thám là vô song. 

Tuy nhiên, tác động của Doyle vượt xa những câu chuyện trinh thám nổi tiếng của mình, thể hiện sự linh hoạt và năng lực kể chuyện. Cuộc đời của ông được đánh dấu bằng sự pha trộn độc đáo giữa kinh nghiệm và tài năng. 

Lớn lên trong một gia đình có thiên hướng sáng tạo, Doyle đã phát triển niềm yêu thích kể chuyện từ khi còn nhỏ. Sau khi hoàn thành chương trình học của mình tại Cao đẳng Stonyhurst và Trường Y - Đại học Edinburgh, Doyle bắt tay vào sự nghiệp. 

Doyle là một bác sĩ giỏi, nhưng niềm đam mê thực sự là viết tiểu thuyết. Lấy cảm hứng từ các tác giả như Edgar Allan Poe và Emile Gaboriau, ông đã tìm cách tạo ra một nhân vật thám tử có thể thu hút độc giả bằng khả năng suy luận sắc sảo. 

Tiểu thuyết trinh thám, lịch sử, khoa học viễn tưởng…

Năm 1887, Doyle giới thiệu Sherlock Holmes với thế giới trong cuốn tiểu thuyết A Study in Scarlet (Cuộc điều tra màu đỏ) được xuất bản ở Việt Nam với tựa đề Chiếc nhẫn tình cờ. Vị thám tử tài giỏi, cùng với người bạn trung thành của mình, bác sĩ John Watson, nhanh chóng tạo nên cơn sốt văn học. 

Khả năng vô song của Holmes trong việc giải quyết những bí ẩn phức tạp bằng logic và óc quan sát nhạy bén đã gây được tiếng vang với độc giả, khiến vị thám tử trở thành nhân vật được yêu thích ngay lập tức. Sự tỉ mỉ đến từng chi tiết và cốt truyện được xây dựng cẩn thận của Conan Doyle đặt ra một tiêu chuẩn mới cho tiểu thuyết trinh thám. Ông truyền vào tác phẩm cảm giác hiện thực, kết hợp yếu tố từ nền tảng y tế, tiến bộ khoa học và các vụ án hình sự ngoài đời thực. 

Cam kết của Doyle về tính xác thực không chỉ khiến những câu chuyện của ông trở nên đáng tin cậy mà còn cho phép độc giả tham gia vào quá trình phá án ly kỳ cùng với Holmes. 

Thành công của Sherlock Holmes dẫn đến một loạt tiểu thuyết và truyện ngắn bổ sung về vị thám tử được yêu mến. Việc duy trì chất lượng và sự hấp dẫn theo thời gian là minh chứng cho kỹ năng viết văn của Doyle. 

Từ The Sign of Four (Dấu bộ tứ) đến The Adventures of Sherlock Holmes (Những cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes) và The Hound of the Baskervilles (Con chó săn của dòng họ Baskerville), mỗi tác phẩm đều thể hiện tài năng của Doyle trong việc tạo ra những câu chuyện hấp dẫn và các nhân vật đáng nhớ. 

Mặc dù Sherlock Holmes vẫn là đỉnh cao trong di sản văn học của Doyle, nhưng phải thừa nhận phạm vi đa dạng của ông với tư cách là một nhà văn. Ngoài trinh thám, ông đi sâu vào nhiều thể loại khác nhau gồm tiểu thuyết lịch sử, khoa học viễn tưởng, truyện phiêu lưu và siêu nhiên. 

Các tiểu thuyết lịch sử của ông, như The White Company và Micah Clarke, đã đưa người đọc đến khoảng thời gian khác nhau và khiến họ đắm chìm trong những câu chuyện sống động. Mối quan tâm của Doyle đối với thuyết tâm linh và siêu nhiên cũng ảnh hưởng đến việc viết lách. 

Doyle tin tưởng các hiện tượng tâm linh và thường kết hợp yếu tố siêu nhiên vào tác phẩm của mình. The Hound of the Baskervilles với bầu không khí kỳ lạ và lời nguyền huyền thoại là ví dụ điển hình về kỹ năng pha trộn bí ẩn với siêu nhiên của Doyle, tạo ra trải nghiệm đọc khó quên. 

Đóng góp của Doyle cho văn học còn vượt ra ngoài lối kể chuyện giàu trí tưởng tượng. Ông đã sử dụng nền tảng của bản thân để vận động cho công bằng xã hội và tích cực tham gia vào các vấn đề công cộng. Năm 1900, Doyle viết The Great Boer War (Cuộc chiến Boer vĩ đại), một tác phẩm phi hư cấu làm sáng tỏ cuộc xung đột ở Nam Phi, chứng tỏ khả năng đi sâu vào các sự kiện lịch sử và đưa ra nhiều phân tích sâu sắc. 

Biểu tượng văn hóa

Tác động của Doyle đối với văn hóa đại chúng là vô cùng lớn. Sherlock Holmes đã trở thành một biểu tượng văn hóa, truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm chuyển thể thành điện ảnh, truyền hình và sân khấu. Sự nổi tiếng bền lâu của nhân vật là minh chứng cho di sản của Doyle với tư cách là người kể chuyện bậc thầy. 

Trong cuộc sống cá nhân, Doyle phải đối mặt với một số thách thức và tranh cãi. Ông chịu sự giám sát và chỉ trích của công chúng vì niềm tin vào thuyết tâm linh, điều mà nhiều người cho là phản khoa học. Song niềm tin của nhà văn là không thể lay chuyển, ông cam kết khám phá những nguyên nhân chưa được biết đến và bảo vệ điều mình tâm niệm.

Ngoài thành tựu văn học, phải kể đến đóng góp của Doyle cho xã hội. Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, ông phục vụ với tư cách là một bác sĩ tình nguyện, điều trị cho những người lính bị thương. Trải nghiệm trong chiến tranh đã định hình quan điểm về xung đột, ông trở thành người ủng hộ hòa bình và công lý. 

Tác động của Doyle đối với thế giới văn học và sự cống hiến cho nhiều mục đích khác nhau đã được ghi nhận. Năm 1902, ông được Vua Edward VII phong tước Hiệp sĩ. Khả năng của Doyle trong việc kết hợp liền mạch sự bí ẩn, hồi hộp và kích thích trí tuệ vào các tác phẩm khiến ông trở thành một thiên tài văn học

Tuy nhiên, sự nghiệp thành công không bảo vệ nhà văn khỏi bi kịch cá nhân. Cái chết của người con trai cả Kingsle trong Thế chiến thứ nhất đã ảnh hưởng sâu sắc, dẫn đến việc ông tham gia vào thuyết tâm linh nhằm tìm kiếm sự an ủi. 

Di sản vượt xa Sherlock Holmes

Những thành tựu văn học, khả năng kể chuyện đa dạng và sự kiên định theo đuổi công lý của Sir Arthur Conan Doyle đã củng cố vị trí của ông như một trong những tác giả vĩ đại nhất lịch sử. 

Di sản của ông vượt xa Sherlock Holmes, khi các tác phẩm đã cách mạng hóa thể loại trinh thám, tiếp tục truyền cảm hứng và thu hút độc giả qua nhiều thế hệ. 

Những câu chuyện của Conan Doyle không chỉ mang tính giải trí mà còn thách thức người đọc tư duy phản biện, giải đố, đặt câu hỏi về ranh giới tri thức nhân loại. Cam kết của nhà văn đối với chủ nghĩa hiện thực, sự chú ý đến từng chi tiết và hiểu biết sâu sắc về bản chất con người được hiển hiện rõ ràng trên mỗi trang viết. Cho dù đó là suy luận của Sherlock Holmes hay những cuộc phiêu lưu lịch sử của các nhân vật khác, tác phẩm của Doyle vẫn trường tồn với thời gian.

Linh Nhi