Tăng lương cơ sở từ 1/1/2023 sẽ gây khó khăn cho kiểm soát lạm phát

Bộ Tài chính cho rằng, nếu thực hiện cải cách tiền lương vào thời điểm 1/1/2023 sẽ gây thêm sức ép lên điều hành giá cả do tâm lý tăng lương đi kèm với tăng giá, gây khó khăn cho việc kiểm soát lạm phát.

Tiếp thu, giải trình về một số ý kiến chủ yếu được thảo luận tại tổ về tình hình ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính lý giải rõ về thời điểm thực hiện tăng lương từ 1/7/2023.

Bô Tài chính khẳng định cải cách tiền lương là nhiệm vụ chính trị, xã hội quan trọng, cấp thiết, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 và giá cả xăng dầu, hàng hóa tác động tới nhân dân cả nước, trong đó có độ ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Trước nguy cơ lạm phát cao, việc cải cách chính sách tiền lương cần được thực hiện một cách thận trọng, hài hòa với các mục tiêu điều hành kinh tế- xã hội nói chung.

Vì vậy, Chính phủ tiếp tục tham mưu các cấp thẩm quyền chưa thực hiện cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27 trong năm 2023. Thay vào đó, đề xuất từ ngày 1/7/2023, thực hiện tăng lương cơ sở lên mức 1,8 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 20,8%). Mức tăng này cơ bản bù đắp mức độ trượt giá thời gian qua.

Giải thích về thời điểm thực hiện từ ngày 1/7/2023 thay vì từ đầu năm 1/1/2023, Bộ Tài chính cho biết, do thời điểm đầu năm gần với tết dương lịch và âm lịch, nhu cầu mua sắm sử dụng hàng hóa dịch vụ của người dân và doanh nghiệp tăng mạnh.

“Nếu thực hiện tăng lương vào thời điểm này (1/1/2023) sẽ gây thêm sức ép lên điều hành giá cả do tâm lý tăng lương đi kèm với tăng giá, gây khó khăn cho việc kiểm soát lạm phát”, Bộ Tài chính lý giải.

Về đề nghị xác định thời gian cụ thể thực hiện cải cách tiền lương từ năm 2024 trong Nghị quyết của Quốc hội, tránh tình trạng trì hoãn, kéo dài, Bộ Tài chính cho biết, tại các báo cáo dự toán NSNN năm 2023 trình Quốc hội, Chính phủ đã báo cáo nhu cầu và nguồn tích lũy để thực hiện cải cách tiền lương theo quy định.

Do bối cảnh thế giới, trong nước đang chịu áp lực lạm phát lớn, nên Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội lùi thực hiện cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW sau năm 2023.

Trường hợp các áp lực lạm phát giảm, không có biến động lớn về kinh tế - xã hội, Chính phủ sẽ khẩn trương trình các cấp thẩm quyền về lộ trình thực hiện cải cách tiền lương Nghị quyết 27.

Về ý kiến đề nghị cần lưu ý việc điều chỉnh tăng trợ cấp cho người có công, trợ cấp bảo trợ xã hội cần đảm bảo cao hơn chuẩn nghèo đô thị, Bộ Tài chính cho rằng, chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 được quy định tại Nghị định số 07/2021/ và thực hiện từ năm 2022.

So với quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2016-2020 thì chuẩn nghèo giai đoạn 2021-2025 có mức tăng đáng kể. Cụ thể, chuẩn nghèo khu vực nông thôn có thu nhập bình quân đầu người dưới 1,5 triệu đồng/tháng, so với mức cũ là dưới 700.000 đồng/tháng (tăng 2,15 lần).

Theo quy định, đây chỉ là tiêu chí, điều kiện để được hưởng các chính sách hiện hành hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo (không phải là mức thực được hưởng), thời gian áp dụng đến hết năm 2025.

Theo đó, việc so sánh chuẩn trợ cấp ưu đãi người có công năm 2023 với chuẩn nghèo giai đoạn 2021-2025 là chưa đồng chất và cần được xem xét kỹ.

Cụ thể, việc điều chỉnh chuẩn nghèo thực chất là việc thay đổi tiêu chí, điều kiện xác định hộ nghèo để từ đó xác định đối tượng được hưởng các chính sách an sinh xã hội, chứ không phải thay đổi mức hỗ trợ của nhà nước đối với người nghèo. Trong khi đó mức trợ cấp ưu đãi người có công là mức hỗ trợ từ NSNN cho các đối tượng được thụ hưởng theo quy định.

Chuẩn nghèo là tiêu chí được áp dụng cho giai đoạn dài, đến hết năm 2025; trong khi đó trợ cấp người có công được điều chỉnh hàng năm căn cứ vào khả năng của NSNN và yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ xã hội.

Theo Bộ Tài chính thì mức trợ cấp người có công dự kiến điều chỉnh tăng 20,8% từ 1/7/2023 cũng là mức tăng khá.

Ngoài ra, chuẩn trợ cấp bảo trợ xã hội mới được điều chỉnh năm 2021 theo nghị định số 20/2021 có hiệu lực từ 1/7/2021 đã có mức tăng khá (tăng 33,3% từ mức 270.000 đồng/tháng lên mức 360.000 đồng/tháng).

Theo tờ trình của Chính phủ về đánh giá tình hình thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2022, dự toán ngân sách Nhà nước, phân bổ ngân sách Trung ương năm 2023 và kế hoạch tài chính ngân sách Nhà nước 3 năm 2023-2025, Chính phủ sẽ dành khoảng 60 nghìn tỉ đồng để tăng lương cho công chức, viên chức và các khoản liên quan đến đời sống an sinh xã hội.

Cụ thể là Chính phủ dành 44 nghìn tỷ đồng điều chỉnh mức lương cơ sở từ mức 1,49 triệu đồng lên 1,8 triệu đồng, tăng 20,8%.

3.550 tỷ đồng để tăng lương hưu cho những người nghỉ trước năm 1995 có mức hưởng thấp, tăng trợ cấp bảo hiểm xã hội, tăng trợ cấp ưu đãi người có công và tăng các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.

3.500 tỷ đồng để điều chỉnh các chính sách an sinh xã hội gắn với mức lương cơ sở cho phù hợp với kinh phí khoảng .

Điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức làm chuyên môn y tế dự phòng và y tế cơ sở từ mức 40% lên 100% dự kiến áp dụng từ 1/1/2023 với nguồn kinh phí khoảng 5.400 tỷ đồng.