Ông Trần Quốc Tỏ sinh ngày 28/1/1962; quê quán ở xã Quang Thiện, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
Ông là Ủy viên Trung ương Đảng khóa 12, 13; Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương, Thượng tướng (1/2022), Thứ trưởng Bộ Công an; Ủy viên Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội khóa 14; Đại biểu Quốc hội khóa 14, 15; Trình độ chuyên môn: Phó Giáo sư, Tiến sĩ Luật học, Tội phạm học, Điều tra tội phạm.
Ông đi lên từ chiến sĩ, sau đó là Đội trưởng đội Cảnh sát Hình sự-Kinh tế, Công an huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Hà Nam Ninh vào những năm 10/1978 - 9/1989.
Ông từng giữ các chức vụ: Đội trưởng đội Cảnh sát Điều tra tội phạm (1989-1994), Trưởng Công an thị trấn Phát Diệm (1994-1999); Phó Trưởng Công an huyện, Phó Thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Kim Sơn (1999-2005); Trưởng Công an huyện, Thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình.
Từ 3/2007 - 10/2011, ông làm Trưởng phòng 2, Cục Cảnh sát môi trường; Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Cục, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát môi trường, Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm, Bộ Công an.
Giai đoạn 11/2011 - 2/2014, ông làm Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an; Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm; Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an với hàm Thiếu tướng.
Sau đó, ông Trần Quốc Tỏ được phân công làm Phó Bí thư Tỉnh ủy; sau đó là Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên trong hơn 1 năm và giữ chức Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Thái Nguyên nhiệm kỳ 2015-2020 từ tháng 10/2015 đến 5/2020.
Ông trở về Bộ Công an giữ chức Thứ trưởng từ tháng 5/2020 đến nay và được thăng cấp bậc hàm Thượng tướng từ tháng 1/2022.