Chiều 14/9, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc có trao đổi với báo chí thông tin về kết quả chuyến thăm cấp Nhà nước (10-11/9) của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

ẤN TƯỢNG VỚI SỰ ĐÓN TIẾP CỦA VIỆT NAM

Xin Thứ trưởng đánh giá về kết quả chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden?

Chuyến thăm diễn ra đúng như dự định, là một thành công lớn. Ban đầu, Tổng thống Joe Biden mời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Mỹ nhưng do điều kiện chưa cho phép nên Tổng Bí thư chưa thực hiện được chuyến thăm đó và Tổng Bí thư ta đã mời lại Tổng thống Mỹ thăm Việt Nam.

Để thực hiện được chuyến thăm Việt Nam, phía Mỹ đã có những nỗ lực vượt bậc, có thể nói chưa có tiền lệ, thay đổi cả chương trình hoạt động đối ngoại của Tổng thống và Phó Tổng thống. Cụ thể, Tổng thống giao cho Phó Tổng thống Kamala Harris dự Hội nghị cấp cao Đông Á thay ông và bản thân Tổng thống cũng phải cắt ngắn hoạt động tại hội nghị G20 ở Ấn Độ.

Thời gian chuyến thăm diễn ra ngắn và Tổng thống Joe Biden phải cố gắng kịp về Mỹ để ra tuyên bố trong ngày tưởng niệm sự kiện 11/9.

Lễ đón Tổng thống Joe Biden tại Phủ Chủ tịch. Ảnh: Phạm Hải

Kết quả chuyến thăm hai bên đã ra được Tuyên bố chung, đây là văn kiện rất quan trọng, một cột mốc đánh dấu việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Trong văn kiện đó đề cập 10 trụ cột hợp tác, bao trùm tất cả lĩnh vực, hợp tác giữa hai nước không chỉ được mở rộng mà còn phát triển cả về chiều sâu và thực chất hơn. Tuyên bố chung cũng khẳng định những nguyên tắc quan trọng trong quan hệ hai nước đó là: tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, tôn trọng thể chế chính trị của nhau.

Tổng thống Joe Biden có cuộc gặp với tất cả 4 lãnh đạo chủ chốt của Việt Nam. Lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ đến tòa Nhà Quốc hội Việt Nam, hội kiến với Chủ tịch Quốc hội và cùng chứng kiến lễ trao kỷ vật chiến tranh của cựu binh hai nước. 

Điều đó thể hiện sự tôn trọng của Mỹ với thể chế chính trị của Việt Nam, tôn trọng các nhà lãnh đạo của Việt Nam. Chuyến thăm cũng là cơ hội tốt để Tổng thống Joe Biden gặp tất cả lãnh đạo chủ chốt của Việt Nam, nhằm xây dựng và tăng cường các mối quan hệ.

Một kết quả cũng rất quan trọng là về an ninh, lễ tân và hậu cần, lễ đón cấp Nhà nước do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì diễn ra tại Phủ Chủ tịch trong tiết trời thu Hà Nội rất đẹp, nắng vàng dịu nhẹ.

Chúng ta đảm bảo tuyệt đối về an ninh, an toàn, Tổng thống Joe Biden và thành viên trong đoàn rất ấn tượng, xúc động và cũng rất hài lòng; nhiều lần trân trọng, bày tỏ sự biết ơn đối với Tổng Bí thư, lãnh đạo, nhân dân Việt Nam vì đã dành cho đoàn sự đón tiếp trọng thị, chu đáo, thân tình và rất mến khách.

Việt Nam - Mỹ xác lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững là một mốc lịch sử trong quan hệ hai nước, vậy việc này sẽ mang lại những lợi ích gì cho hai nước?

Việc xác lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện mang lại những lợi ích lâu dài và trước mắt cho cả hai phía.

Việt Nam có cơ hội và điều kiện thuận lợi để đưa quan hệ với Mỹ - đối tác có tầm quan trọng chiến lược đi vào chiều sâu, hiệu quả và thực chất hơn, phục vụ thiết thực cho mục tiêu phát triển, duy trì môi trường quốc tế hòa bình, ổn định và nâng cao vị thế, uy tín đất nước đúng với tinh thần của Nghị quyết Đại hội XIII.

Còn với Mỹ thì đây cũng là điều kiện rất thuận để họ tăng cường quan hệ với Việt Nam - đối tác ngày càng quan trọng trong khu vực, thông qua đó tăng cường quan hệ với ASEAN, các nước Đông Nam Á, tận dụng những cơ hội mới để phát huy vai trò và vị thế của Mỹ ở khu vực.

Đối với hai nước nói chung, tôi nghĩ rằng khuôn khổ quan hệ mới sẽ giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng, củng cố lòng tin. Đây là nền tảng rất quan trọng cho quan hệ giữa hai quốc gia trong nhiều năm tới và tạo đồng thuận ở mỗi nước, huy động sự quan tâm, nguồn lực để triển khai các chương trình, thỏa thuận.

Riêng với Mỹ, khuôn khổ quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện sẽ củng cố sự đồng thuận giữa hai Đảng ở Mỹ trong quan hệ với Việt Nam. Chính sách của Mỹ với Việt Nam sẽ ổn định, bền vững.

Tôi xin nhấn mạnh lại quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện không chỉ có lợi cho Việt Nam và Mỹ, cho nhân dân hai nước mà còn hướng tới phục vụ vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững ở khu vực. Như vậy sẽ có lợi cho tất cả các quốc gia.

BƯỚC TRƯỞNG THÀNH CỦA ĐỐI NGOẠI VIỆT NAM

Xin Thứ trưởng có thể chia sẻ về quá trình hai bên tiến đến Tuyên bố chung Việt Nam - Mỹ?

Tuyên bố chung là một văn kiện quan trọng, mở ra một giai đoạn mới, như Tổng thống Joe Biden đã chia sẻ với tôi khi chia tay ở sân bay Nội Bài rằng "đã mở ra một kỷ nguyên mới trong hợp tác hai nước".

Quá trình đàm phán, trao đổi về Tuyên bố chung diễn ra rất sôi nổi, hào hứng và cũng có phần kịch tính, vì đó chính là quá trình mà hai bên rà soát lại 10 năm quan hệ Đối tác Toàn diện, khẳng định lại những nguyên tắc trong quan hệ và định ra những phương hướng lớn hợp tác trong 10 năm tới và lâu hơn nữa.

Nhìn lại quá trình đàm phán và đi đến thống nhất được Tuyên bố chung có thể thấy thiện chí của hai bên với một tinh thần cầu thị, lắng nghe, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, phát huy được tối đa những lĩnh vực mà hai bên có cùng lợi ích, có chung một ý chí, với mục tiêu phục vụ cho hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững của khu vực và thế giới.

Tuyên bố chung có 8 trang, ngôn ngữ gọn gàng, chặt chẽ. Hai bên gửi gắm trong đó rất nhiều mong muốn, kỳ vọng và cả những cảm xúc đúng như Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper mới chia sẻ với báo chí gần đây.

Tổng thống Joe Biden trong cuộc họp báo với báo chí Việt Nam và quốc tế.

Về những lĩnh vực ưu tiên, nếu nhìn vào chương trình hoạt động của Tổng thống Joe Biden và nội dung trong Tuyên bố chung thì có thể thấy một số ưu tiên.

Thứ nhất, tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, các cấp, các cuộc tiếp xúc bên lề các hội nghị khu vực và quốc tế; phát huy tối đa quan hệ trên các kênh Đảng, Nhà nước, Nghị viện, giao lưu nhân dân, giữa các địa phương. Tôi nghĩ đây là điều kiện quan trọng để tạo ra một môi trường chính trị thuận lợi, tạo động lực thúc đẩy hợp tác nói chung.

Thứ hai, kinh tế thương mại, đầu tư tiếp tục chiếm ưu tiên cao, trong đó đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ là khâu đột phá và hợp tác về phát triển hạ tầng cơ sở đào tạo, nguồn nhân lực là những lĩnh vực ưu tiên cao. Ngoài ra, còn nhiều lĩnh vực khác tiếp tục được coi trọng như: khắc phục hậu quả chiến tranh, giáo dục đào tạo, giao lưu nhân dân, hợp tác để xử lý những vấn đề có tính toàn cầu như tham gia gìn giữ hòa bình, ứng phó với biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh y tế, an ninh nguồn nước, chống khủng bố….

Xin Thứ trưởng cho biết, chuyến thăm này đã thể hiện điểm sáng trong đối ngoại Việt Nam năm 2023 ra sao?

Việc nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Mỹ mang một ý nghĩa vượt ra khỏi khuôn khổ song phương.

Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc trả lời phỏng vấn.

Thứ nhất, đây là cột mốc quan trọng trong tổng thể triển khai đường lối đối ngoại của Việt Nam, đó là Việt Nam có được quan hệ cấp độ Đối tác Chiến lược với tất cả 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc gồm: Trung Quốc, Nga, Mỹ, Anh, Pháp. Điều này tạo cho Việt Nam khuôn khổ phát triển quan hệ ổn định và lâu dài với những nước có vai trò quan trọng trên thế giới. Ngoài ra, cũng tạo cho chúng ta một thế trận đối ngoại vững chắc trong thời gian tới.

Thứ hai, trong năm 2023 và những năm gần đây cùng với việc phát triển quan hệ với Mỹ, Việt Nam đã triển khai đồng đều tăng cường hợp tác với các nước láng giềng, các nước trong khu vực, các nước lớn, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống, cụ thể là với Trung Quốc, Lào, Campuchia, Cuba, Nga, Ấn Độ…

Những bước triển khai rất bài bản, tạo ra được một thế trận đối ngoại giúp Việt Nam rộng mở hơn, linh hoạt hơn và có dư địa để phát triển quan hệ với tất cả đối tác. Tôi nghĩ đây là một bước đánh dấu sự "trưởng thành" của đối ngoại Việt Nam.

Cuối cùng, từ những điều trên cho thấy Việt Nam tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, hòa bình, hữu nghị và thể hiện chính sách quốc phòng “4 không”.