Sự bất đồng về việc lắp đặt Hệ thống Phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ ở Hàn Quốc trỗi dậy sau chuyến thăm đại lục đầu tiên của Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin trong tuần này.
Theo Reuters, vì cho rằng hệ thống radar mạnh mẽ của THAAD có thể xâm nhập không phận của mình, Trung Quốc đã đáp trả bằng cách áp hạn chế thương mại và nhập khẩu văn hóa sau khi Seoul tuyên bố sẽ triển khai lá chắn tên lửa Mỹ vào năm 2016, giáng một đòn mạnh vào quan hệ song phương.
Một quan chức cấp cao thuộc Văn phòng tổng thống Hàn Quốc hôm 11/8 nói với các phóng viên rằng, THAAD là một phương tiện phòng vệ và không bao giờ có thể được đưa ra đàm phán. Phát biểu được đưa ra sau khi Bắc Kinh yêu cầu Seoul không lắp đặt thêm bất kỳ khẩu đội tên lửa nào và hạn chế sử dụng các khẩu đội hiện có.
Tuy nhiên, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol coi THAAD là chìa khóa để chống lại các tên lửa của Triều Tiên. Ông đã cam kết sẽ từ bỏ những lời hứa của chính phủ tiền nhiệm về việc không tăng cường triển khai THAAD, không tham gia vào hệ thống lá chắn tên lửa toàn cầu do Mỹ đứng đầu hoặc tạo ra một liên minh quân sự 3 bên bao gồm cả Nhật Bản.
Trong quá trình vận động tranh cử, ông Yoon từng cam kết sẽ mua thêm một hệ thống THAAD nữa. Song, kể từ khi nhậm chức vào tháng 5, chính phủ của ông đã tập trung vào việc "bình thường hóa" hoạt động của hệ thống hiện có, do Mỹ sở hữu và vận hành.
Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại Thanh Đảo hôm 9/8 nhằm tìm cách mở lại các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa với Triều Tiên, cũng như khôi phục xuất khẩu văn hóa, chẳng hạn như K-pop và phim sang đại lục.
Một phát ngôn viên của ông Vương ngày 10/8 cho hay, hai bên đã "nhất trí xem xét nghiêm túc các mối quan tâm chính đáng của nhau và tiếp tục xử lý thận trọng cũng như quản lý đúng đắn vấn đề này để đảm bảo nó không trở thành trở ngại cho sự phát triển lành mạnh và ổn định của quan hệ song phương". Người phát ngôn cũng lưu ý, việc triển khai THAAD ở Hàn Quốc "đang làm xói mòn các lợi ích an ninh chiến lược của Trung Quốc".
Tuy nhiên, theo Bộ Ngoại giao Hàn Quốc, ông Park đã nói với ông Vương rằng, Seoul sẽ không tuân thủ thỏa thuận được gọi là "Ba không" năm 2017, vì đây không phải là một cam kết hoặc thỏa thuận chính thức.
Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Lee Jong-sup cho biết, chính sách của nước này về THAAD sẽ không thay đổi vì sự phản đối của Bắc Kinh, đồng thời quả quyết các radar của hệ thống sẽ không được dùng để chống Trung Quốc.
Tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc đã ca ngợi Ngoại trưởng Hàn Quốc có "chính sách ngoại giao độc lập và hợp lý đối với Trung Quốc", khi không gặp trực tiếp Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi trong lúc bà đến xứ sở kim chi hồi tuần trước. Tuy nhiên, tờ báo khuyến cáo vấn đề THAAD là "nguy hiểm lớn tiềm ẩn, không thể tránh khỏi trong quan hệ Trung Quốc - Hàn Quốc".
Tuấn Anh