Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ngày mai (7/4) sẽ bắt đầu thăm chính thức Trung Quốc theo lời mời của Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc Triệu Lạc Tế.

VietNamNet trao đổi với Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba về ý nghĩa chuyến thăm và nhận định quan hệ hai nước trong thời gian tới.

CHUYẾN THĂM VỚI 3 ĐẦU TIÊN

Tiếp sau các chuyến thăm rất thành công và mang ý nghĩa lịch sử của lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Trung Quốc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ thăm chính thức Trung Quốc. Đại sứ có thể thông tin về quan hệ hai nước thời gian qua, trong đó có quan hệ giữa cơ quan lập pháp hai nước?

Quan hệ hai Đảng, hai nước Trung Quốc - Việt Nam thời gian qua duy trì đà phát triển tốt đẹp và mạnh mẽ, điều này có được là do sự định hướng chiến lược của lãnh đạo cấp cao hai nước. Hai năm qua, lãnh đạo cao nhất của hai Đảng đã thực hiện các chuyến thăm lẫn nhau.

Năm 2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có chuyến thăm Trung Quốc rất thành công và mang tính lịch sử. Vào cuối năm 2023, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam cũng rất thành công. 

Hai lãnh đạo đã tuyên bố xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược”. Đây là dấu mốc lịch sử, xác định một định vị mới cho quan hệ hai Đảng, hai nước và mở ra chương mới cho Đối tác hợp tác Chiến lược toàn diện trong thời đại mới. 

Hợp tác giữa cơ quan lập pháp hai nước có vai trò quan trọng. Sự phát triển quan hệ giữa hai cơ quan lập pháp luôn đi đôi với quan hệ hai Đảng, hai nước. 

Về tiếp xúc, giao lưu lãnh đạo của cơ quan lập pháp hai nước cũng rất chặt chẽ. Tháng 3 năm ngoái, sau khi Ban lãnh đạo mới của Nhân đại toàn quốc Trung Quốc khóa 14 được thành lập, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chính là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên mà Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Triệu Lạc Tế có cuộc hội đàm trực tuyến.

Chuyến thăm Trung Quốc tới đây của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ là sự tiếp nối truyền thống trao đổi chặt chẽ giữa lãnh đạo hai nước. Tôi cho rằng chuyến thăm sẽ định hướng chiến lược cho quan hệ song phương, cụ thể hóa nhận thức chung giữa lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước.

Đây là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trên cương vị Chủ tịch Quốc hội và phía Trung Quốc hết sức coi trọng chuyến thăm này. 

Đây còn là chuyến thăm cấp cao đầu tiên sau khi hai nước tuyên bố xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược”, cũng là cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên giữa Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc Triệu Lạc Tế.

Dự kiến, hai lãnh đạo sẽ đi sâu trao đổi kinh nghiệm trong lập pháp và quản lý đất nước... nhằm thúc đẩy hợp tác trên tất cả lĩnh vực. 

Nhân chuyến thăm, dự kiến một thỏa thuận hợp tác mới giữa cơ quan lập pháp hai nước sẽ được ký kết, ngoài ra sẽ xây dựng một cơ chế đối thoại cấp cao mới giữa cơ quan lập pháp hai nước.

Chúng tôi tin tưởng chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ thành công và đạt được thành quả phong phú. Chúng tôi rất mong chờ chuyến thăm.

Trong cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ mới đây, Đại sứ khẳng định lãnh đạo cấp cao nhất hai Đảng cùng tuyên bố xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam – Trung Quốc”, xác định định vị mới của quan hệ hai Đảng, hai nước trong thời đại mới, có ý nghĩa dấu mốc quan trọng. Đại sứ phân tích rõ hơn “định vị mới” và “ý nghĩa dấu mốc” đó là gì?

Tôi muốn nhấn mạnh, đây là một đồng thuận giữa hai bên. Bởi vì xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược” nhằm làm sâu sắc hơn, phong phú hơn cũng như nâng tầm quan hệ Đối tác hợp tác Chiến lược toàn diện Trung Quốc - Việt Nam, đưa “mối tình thắm thiết Việt - Hoa, vừa là đồng chí, vừa là anh em” lên tầm cao mới.

Điều này cũng chứng tỏ sự tin cậy chính trị giữa hai Đảng đã đạt một tầm cao mới và trở thành dấu mốc mới trong lịch sử quan hệ.

Nội hàm của xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược” đã được nêu ra trong tuyên bố chung.

Việt Nam và Trung Quốc là láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt, đều là nước xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo, chế độ chính trị tương đồng, lý tưởng niềm tin tương thông, con đường phát triển gần gũi, cùng chung chí hướng, chia sẻ tương lai chung, đều nỗ lực vì nhân dân hạnh phúc và đất nước giàu mạnh, nỗ lực vì sự nghiệp cao cả hòa bình và tiến bộ của nhân loại.

CƠ HỘI NHIỀU HƠN THÁCH THỨC 

Năm sau hai nước sẽ kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Đại sứ có đánh giá như thế nào về tương lai, cơ hội và thách thức trong hợp tác giữa hai nước?

Quan hệ Trung Quốc và Việt Nam cũng giống với quan hệ giữa các nước khác trên thế giới khi vừa có thách thức, vừa có cơ hội, không thể nào chỉ có cơ hội mà không có thách thức. Nhưng riêng với quan hệ Trung Quốc - Việt Nam có đặc trưng rất rõ ràng, đó chính là cơ hội lớn hơn rất nhiều so với thách thức. 

Hai nước thông qua sự nỗ lực chung để có thể ứng phó được những thách thức và trong một số điều kiện nhất định có thể chuyển hoá thách thức thành cơ hội hợp tác.

Về cơ hội, tôi cho rằng cơ hội lớn nhất và cũng là ưu thế căn bản đó chính là hai nước đều kiên trì sự định hướng chiến lược giữa lãnh đạo cao nhất hai Đảng, kiên trì sự định hướng chính trị của quan hệ hai Đảng đối với quan hệ hai nước. 

Quan hệ hữu nghị truyền thống Việt - Trung do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Mao Trạch Đông và các thế hệ hai nước cùng nhau xây dựng, vun đắp đã trở thành tài sản chung quý báu. 

Duy trì sự lãnh đạo của Đảng và bảo đảm an ninh chính trị chính là lợi ích chiến lược căn bản của hai nước. Hai nước cũng đều coi trọng trao đổi kinh nghiệm trong xây dựng Đảng, quản lý đất nước, phát triển kinh tế xã hội. Hai bên còn ủng hộ lẫn nhau trong việc thực hiện các mục tiêu do hai Đảng, hai nước đã đề ra. 

Trong kinh tế thương mại hai nước là đối tác quan trọng của nhau. Năm 2023, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 5 của Trung Quốc.

Hai nước “núi liền núi, sông liền sông” nên xét về mặt giao thông thì rất thuận lợi. Ngoài ra văn hóa hai nước có nhiều điểm tương tự nhau. Đây là những điều kiện để phát triển hơn nữa quan hệ hai nước trên các lĩnh vực.

Tuy nhiên sự hợp tác vẫn chưa tương xứng với điều kiện cũng như tiềm năng to lớn của hai nước. Đây là thách thức mà theo tôi có một số nguyên nhân, trong đó không thể tránh khỏi sự ảnh hưởng của môi trường bên ngoài.

Năm 2023, hai bên đồng ý thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Trung Quốc bước vào giai đoạn mới với tin cậy chính trị cao hơn, hợp tác quốc phòng - an ninh thực chất hơn, hợp tác thực chất sâu sắc hơn, nền tảng xã hội vững chắc hơn, phối hợp đa phương chặt chẽ hơn, bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn…. Theo tôi, trong chuyến thăm cấp cao để đạt được nhận thức chung như vậy là rất hiếm thấy, thể hiện ý chí quyết tâm cũng như niềm tin từ hai nước.

Hợp tác thương mại, đầu tư luôn là động lực quan trọng để thúc đẩy quan hệ hai nước, xin Đại sứ đánh giá về thành quả, tiến triển của sự hợp tác thiết thực này (trong xuất nhập khẩu, kết nối giao thông, năng lượng mới...)?

Hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước luôn duy trì đà phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh thế giới có nhiều yếu tố phức tạp và thách thức. Chúng ta có thể duy trì đà phát triển này là điều không dễ. 

Trong một năm qua, dù đối mặt với không ít thách thức nhưng nền kinh tế hai nước đều duy trì tăng trưởng trên 5%, đây là điểm nhấn rất lớn. Kim ngạch thương mại hai nước không có sự biến động nhiều, theo thống kê từ phía Trung Quốc năm 2023 đạt khoảng 229,8 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc vẫn tăng (4,8%), đây là thành quả không dễ mà có.

Các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam trong đó có trái cây và rau củ quả tuy chiếm tỷ trọng không lớn nhưng có vai trò quan trọng. Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh với tôi về sự quan trọng của xuất khẩu hàng nông sản, thủy sản, bởi liên quan đến lợi ích trực tiếp của người nông dân, liên quan đến đảm bảo dân sinh xã hội. 

Phía Trung Quốc cũng rất coi trọng tăng cường nhập khẩu hàng nông sản Việt Nam. Năm qua, kim ngạch xuất khẩu rau củ quả của Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng 139,5%, chiếm 65% trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau củ, quả của Việt Nam sang nước ngoài. 

Tôi đặc biệt nhấn mạnh đến trái sầu riêng, trong 1 năm qua xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang Trung Quốc đã đạt gần 500.000 tấn với kim ngạch đạt 2,1 tỷ USD.

Tôi tin rằng trong năm nay, xuất khẩu hàng nông sản trong đó có rau củ, trái cây của Việt Nam sang Trung Quốc sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ. Ngay trong quý 1 năm nay đã có sự tăng trưởng. 

Về đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam cũng duy trì sự tăng trưởng nhanh, năm 2023, đạt khoảng 4,47 tỷ USD đã tăng 77,6%, Trung Quốc đứng thứ 4 trong tổng số các quốc gia và vùng lãnh thổ. 

Trong tuyên bố chung năm 2023 hai nước cũng nhất trí tăng cường kết nối giao thông, đi lại. Hai nước đang đẩy nhanh xây dựng các tuyến đường sắt hiện đại từ Việt Nam sang Vân Nam, Quảng Tây. 

Trung Quốc ủng hộ Việt Nam thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Vì vậy, phía Trung Quốc sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng.

Gần đây có nhiều doanh nghiệp năng lượng với quy mô lớn của Trung Quốc đến khảo sát, tìm kiếm cơ hội hợp tác tại Việt Nam. Theo tôi, đây là lĩnh vực hợp tác tiềm năng bởi Việt Nam đang quyết tâm thực hiện các cam kết phát thải ròng bằng 0 vào 2050.