Trung Quốc vẫn không ngừng xây dựng căn cứ trên Biển Đông

Theo AMTI, dư luận quốc tế đã giảm sự chú ý đối với cuộc khủng hoảng tranh chấp Biển Đông diễn tiến chậm chạp trong năm 2017. Tuy nhiên, tình hình ngoài thực địa vẫn chưa hề lắng dịu.

Trong một báo cáo mới công bố cuối tháng 12 của chính phủ Trung Quốc, nước này ngang ngược cho rằng việc mở rộng, cải tạo trên các đảo, đá tại Biển Đông của họ là “hợp lý”.

Theo hãng tin Reuters, theo báo cáo này, cái mà Trung Quốc tuyên bố là họ có quyền "hợp lý" bao gồm việc mở rộng các đảo nước này đơn phương chiếm đóng trên Biển Đông và các dự án xây dựng trong năm 2017, trong đó có một hệ thống radar bao trùm khu vực có diện tích khoảng 290.000 m2.

Những số liệu này về đại thể cũng tương tự như các thông tin do một tổ chức Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (Asia Maritime Transparency Initiative - AMTI) công bố ít ngày trước đó.

Theo AMTI, dư luận quốc tế đã giảm sự chú ý đối với cuộc khủng hoảng tranh chấp Biển Đông diễn tiến chậm chạp trong năm 2017. Tuy nhiên, tình hình ngoài thực địa vẫn chưa hề lắng dịu.

Bắc Kinh tiếp tục các hoạt động xây dựng quan trọng tại các tiền đồn lưỡng dụng tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đầu năm 2016, Trung Quốc đã hoàn thành nạo vét và san lấp để tạo ra 7 đảo mới ở quần đảo Trường Sa, và dường như đã hoãn các hoạt động này để tập trung mở rộng các thực thể địa lý ở quần đảo Hoàng Sa cho tới giữa năm 2017. Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn giữ quyết tâm thúc đẩy giai đoạn tiếp theo của hoạt động xây dựng (tại Trường Sa – chú thích của báo) –  xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết để các căn cứ hải quân và không quân có thể hoạt động đầy đủ trên những tiền đồn lớn hơn.

AMTI đã nhận diện tất cả các công trình kiên cố mà Trung Quốc đã hoàn thành hoặc bắt đầu đưa vào hoạt động từ đầu năm nay, từ các nhà kho ngầm dưới đất và các công trình hành chính, cho đến các trạm cảm biến và radar lớn. Các công trình này phân bổ trên một diện tích khoảng 290.000 m2, trên đảo nhân tạo tại đá Chữ Thập, Subi, và Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa, và đá Bắc, đá Cây và đá Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa, chưa tính tới những cấu trúc tạm thời như các container trữ hàng hay các nhà máy xi măng, hoặc các công việc khác ngoài hoạt động xây dựng, như rải đất và trồng cỏ tại các tiền đồn mới.

Đá Chữ Thập

Đá Chữ Thập là nơi diễn ra nhiều hoạt động xây dựng nhất trong năm 2017, với các công trình chiếm trên diện tích khoảng 110.000 m2. Số liệu này tính cả những hoạt động mà AMTI đã ghi lại trước đây, bao gồm việc hoàn thành các nhà chứa máy bay lớn hơn dọc các đường băng, xây dựng các cấu trúc ngầm lớn ở phía nam đảo mà nhiều khả năng sẽ được sử dụng làm kho đạn dược hoặc cất giữ các vật liệu thiết yếu khác, một trạm cảm biến/ thông tin liên lạc lớn ở rìa đông bắc của đảo, nhiều trang thiết bị thông tin liên lạc/radar trải rộng xung quanh đảo, các nhà chứa tên lửa kiên cố ở rìa phía nam của đảo.

Những đường hầm ngầm mà có lẽ sẽ được sử dụng để trữ đạn dược và những vật dụng khác mà AMTI đã nhận dạng đầu năm nay cũng đã được hoàn thành và chôn lấp hoàn toàn. Các cơ sở hạ tầng này kết nối với các công trình ngầm khác đã được xây dựng trước đó trên đảo, trong đó bao gồm các hầm chứa nước và nhiên liệu.

Ngoài các hoạt động đã được nhận dạng tại đá Chữ Thập, trong mấy tháng cuối 2017, Trung Quốc đã xây dựng một công trình trông như là một trạm radar cao tần ở rìa phía bắc của đá này. Công trình này gồm một khu các cột thẳng đứng, tương tự những gì đã được xây dựng ở đá Châu Viên năm 2015, được đặt gần trạm cảm biến/thông tin liên lạc lớn đã được hoàn thiện đầu năm nay (khu vực mái che radar trong hình dưới đây).

Đá Subi

Tại Đá Subi, các hoạt động xây dựng đáng kể cũng diễn ra trong năm 2017 trên các công trình chiếm một diện tích khoảng 95.000 m2, gồm xây dựng các kho lưu trữ ngầm như ở đá Chữ Thập, những nhà chứa máy bay, phòng thủ tên lửa, thiết bị radar/thông tin liên lạc và một mạng ăng ten “lồng voi” cao tần để thu thập tín hiệu tình báo ở rìa phía tây nam của đá này.

Giống như ở đá Chữ Thập, những đường hầm mới dùng làm kho chứa ở đá Subi đã được hoàn thành và chôn lấp vào những tháng cuối năm, kết nối các cấu trúc khác đã được chôn lấp dưới đất.

Trung Quốc cũng đã sẵn sàng tăng cường năng lực trạm radar và thu thập tín hiệu tình báo ở đá Subi. Từ giữa năm nay, Trung Quốc xây dựng một kiến trúc giống như “lồng voi” thứ hai cách “lồng voi” thứ nhất chưa đầy 500 mét về phía tây, và một trạm radar ở rìa phía nam của tiền đồn mà tương tự, hoặc nhỏ hơn trạm radar ở đá Chữ Thập.

Đá Vành Khăn

Hoạt động xây dựng ở đá này được tiến hành trên những công trình chiếm diện tích khoảng 68.500 m2,  gồm các hoạt động tương tự tại đá Chữ Thập và Subi, là xây hầm ngầm cất giữ vũ khí và các vật liệu khác, hoàn tất nhà chứa máy bay và nhà chứa tên lửa, các trạm liên lạc và radar mới.

Các đường hầm mới dùng để làm kho chứa ở đá Vành Khăn đã được hoàn thành trong vài tháng qua và được chôn lấp, kết nối với các cấu trúc ngầm được xây dựng trước đó ở rìa phía bắc. Trung Quốc cũng bắt đầu xây một trạm liên lạc/radar mới ở phía bắc.

Trung Quốc cũng tiếp tục các hoạt động xây dựng, dù ở quy mô nhỏ hơn, ở quần đảo Hoàng Sa. Phần lớn các hoạt động trong năm 2017 tập trung vào đá Bắc, đá Cây và đá Tri Tôn.

Đá Cây

Hoạt động nạo vét và cải tạo ở Đá Cây được tiếp tục vào giữa năm 2017. Các công trình mà Trung Quốc đã xây dựng bao phủ khoảng 6.800 m2, gồm một sân bay trực thăng mới gần cảng, các tấm pin năng lượng mặt trời và một cặp tua bin gió ở bờ biển phía bắc của đảo.

Đá Bắc

Trung Quốc từng cố gắng kết nối đá Bắc với đá Trung ở gần đó, nhưng đã từ bỏ dự án này sau khi cây cầu đường bộ mà họ xây để kết nối đã bị bão cuốn vào tháng 10/2016. Đầu năm nay, Trung Quốc đã xây một bức tường chắn xung quanh khu vực đất lấn biển còn lại ở rìa phía nam của đá và xây dựng một cơ sở hành chính lớn trên thực thể này.

Đá Tri Tôn

Trên đá Tri Tôn cũng có một vài công trình đã được hoàn thiện trong năm 2017, trong đó có hai tháp radar lớn. Điều này cực kỳ đáng chú ý, bởi Tri Tôn nằm ở rìa Tây Nam của quần đảo Hoàng Sa và vùng biển bao quanh nó là nơi đã xảy ra một số va chạm gần đây giữa Việt Nam và Trung Quốc, cũng như đã diễn ra nhiều hoạt động tự do hàng hải của Mỹ.

Đảo Phú Lâm

Đảo Phú Lâm là trụ sở quân sự và hành chính đầu não của Trung Quốc ở Biển Đông. Những phát triển ở đảo Phú Lâm thường được coi là tiền thân cho sự phát triển sau này ở các đá Chữ Thập, Subi, và Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa. Không có xây dựng mới nào đáng kể ở đảo này trong năm nay. Tuy nhiên đây đã là nơi đầu tiên diễn ra hai cuộc triển khai không quân, báo hiệu điều tương tự sẽ diễn ra ở ba căn cứ không quân trên quần đảo Trường Sa ở xa phía nam.

Lần đầu tiên là vào cuối tháng 10, quân đội Trung Quốc công bố những hình ảnh cho thấy chiến đấu cơ J-11B của Lực lượng Không quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Hoa được triển khai đến đảo Phú Lâm để tham gia tập trận. Đây là cuộc triển khai J-11 đầu tiên trên đảo Phú Lâm mà được phía Trung Quốc xác nhận. Trước đó có cuộc triển khai chiến đấu cơ J-10 ít tinh nhuệ hơn.

Sau đó, ngày 15/11, AMTI đã xác định được một số máy bay cỡ lớn có vẻ như là máy bay vận chuyển Y-8, loại máy bay khi ở một cấu hình nhất định có khả năng thu thập thông tin tình báo điện tử. Trước đó AMTI đã từng lưu ý là có những nhà chứa máy bay lớn hơn được xây dựng ở mỗi căn cứ không quân tại quần đảo Trường Sa có thể chứa được các máy bay Y-8. Điều này gợi ý rằng sự xuất hiện của máy bay Y-8 ở đảo Phú Lâm có thể là một chỉ dấu báo hiệu điều tương tự sẽ xảy ra ở quần đảo Trường Sa.

Sỹ Tuấn - Thùy Vân