Bà H.T.L (69 tuổi, trú tại Quảng Ninh) đến khám tại Bệnh viện Bãi Cháy với biểu hiện mệt mỏi, đau bụng lan lên ngực, đau nóng rát, tức ngực, cảm giác khó thở, buồn nôn. Triệu chứng của bà dễ nhầm với bệnh lý dạ dày tá tràng. Bà L. chưa từng nghĩ bản thân mắc bệnh lý tim mạch ngoài tăng huyết áp.

Kết quả chụp X-quang phổi cho thấy vùng trung thất rộng, nội soi thực quản - dạ dày có viêm thực quản trào ngược. Đặc biệt, kết quả chụp cắt lớp vi tính lồng ngực có tiêm thuốc cản quang phát hiện hình ảnh phình và bóc tách động mạch chủ ngực và bụng. Bác sĩ chẩn đoán bà bị phình tách động mạch chủ ngực và bụng, loại bệnh lý nguy hiểm, nguy cơ tử vong cao.

Sau khi cấp cứu ban đầu, giảm đau, điều chỉnh huyết áp, thở oxy, bác sĩ tư vấn bệnh nhân chuyển tuyến xử trí kịp thời.

Nội soi dạ dày cho bệnh nhân tại Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh). Ảnh: BVCC

Trong bệnh phình tách động mạch chủ, mắc type A cấp tính được xác định là bệnh lý ngoại khoa rất nguy hiểm bậc nhất. PGS.TS Phùng Duy Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), cho biết đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra đột tử ở người khỏe mạnh.

Các nghiên cứu cho thấy trong nếu không được điều trị kịp thời, có tới 25-30% bệnh nhân lóc động mạch chủ type A sẽ tử vong ngay ngày đầu tiên phát bệnh, trong 48 giờ đầu có 50%. Chỉ 10% bệnh nhân sống sót sau 1 tháng.

Thông thường, phình động mạch chủ ít có triệu chứng hoặc chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hay khi chụp X-quang ngực thường quy. Ngoài ra, một số bệnh nhân có triệu chứng không điển hình như đau nhưng thường mơ hồ, có thể đau ở cổ và hàm dưới hoặc đau giữa hai xương bả vai, đau lưng, đau vai trái. Khi có phình tách động mạch chủ, bệnh nhân xuất hiện đau đột ngột như xé vùng trước ngực hoặc sau lưng. 

Bệnh phình tách động mạch chủ có liên quan đến tình trạng tăng huyết áp, tăng mỡ máu, xơ vữa mạch máu, hút thuốc lá, thuốc lào. Một số bệnh phình tách động mạch chủ có tính chất gia đình.

Liên quan bệnh lý này, các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức khuyến cáo, người bệnh cần loại bỏ các thói quen sinh hoạt có hại như: hút thuốc lá, thuốc lào; kiểm soát tốt tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao; hạn chế bia, rượu. Bệnh nhân cũng cần có chế độ ăn hạn chế muối, giảm căng thẳng tinh thần và thể chất. 

Tất cả các bệnh nhân phình tách động mạch chủ, dù chưa được can thiệp, phẫu thuật hoặc đã can thiệp, phẫu thuật đều phải đi khám kiểm tra định kỳ theo hẹn. Đặc biệt, với những người được bác sĩ chẩn đoán kết luận mắc bệnh động mạch chủ di truyền, người thân trong gia đình cần khám sàng lọc.

Triệu chứng bệnh phình tách động mạch chủ

Phình tách động mạch chủ là biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp. Bệnh nhân có cảm giác đau như xé ngực có tính chất di chuyển, có thể đau lan ra sau lưng xuất hiện đột ngột, tính chất đau rất dễ nghĩ đến nhồi máu cơ tim. Bệnh nhân có thể mất hoặc yếu mạch ở tay hoặc chân.