“Khi nhìn vào ngành công nghiệp quốc phòng, tôi nghĩ về cách biến nó thành động lực dẫn dắt nền kinh tế Ukraine hồi sinh. Những gì chúng ta thấy ngày hôm nay là sự tái cấu trúc hoàn toàn nền kinh tế Ukraine”, ông Kuleba chia sẻ với tờ Business Insider. 

Hiện không ai có thể nói khi nào xung đột Nga - Ukraine sẽ kết thúc, dù Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có các cuộc thảo luận về thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt nó.

nga ukraine 6.jpg
Binh sĩ Ukraine. Ảnh: Pravda

Trên thực tế, nền kinh tế Ukraine đã gặp khó khăn trước cả thời điểm Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022. GDP của Ukraine đã giảm 28,8% vào năm 2022, trước khi tăng 5,3% vào năm 2023. Còn tăng trưởng GDP của Ukraine được dự đoán là khoảng 3,4-3,6% trong năm 2024. 

Nền kinh tế Ukraine phục hồi được là nhờ khoản viện trợ quân sự trị giá hơn 220 tỷ USD từ phương Tây, và việc các công ty quốc doanh cũng như tư nhân của Ukraine chuyển tập trung đầu tư vào ngành quốc phòng. 

Theo ông Kuleba, sự tham gia của các công ty tư nhân có thể tạo đòn bẩy lớn cho lĩnh vực công nghệ quốc phòng như các máy bay không người lái (UAV) tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), và các phương tiện không người lái đang được sử dụng trên tiền tuyến. 

"Kho vũ khí của thế giới tự do"

Ông Kuleba không phải là cựu quan chức duy nhất tại Ukraine nhận thấy tiềm năng lớn của ngành công nghiệp quốc phòng. Chia sẻ với tờ Guardian hồi tháng 11/2023, ông Oleksandr Kamyshin, cựu Bộ trưởng các ngành công nghiệp chiến lược Ukraine, từng nhận định nước này có thể trở thành “kho vũ khí của thế giới tự do”. 

Các nhà phân tích quân sự và kinh tế cũng dự đoán Ukraine sẽ trở thành cường quốc quốc phòng ở châu Âu sau khi kết thúc xung đột với Nga. 

Ông William Courtney tại trung tâm nghiên cứu RAND Corporation và từng là đại sứ Mỹ cho hay, Ukraine có thể trở thành nhà sản xuất vũ khí có giá cả cạnh tranh của nhiều thiết bị quân sự. Điều này là hữu dụng, bởi nhiều nước châu Âu đang thiếu năng lực sản xuất. 

Cũng theo ông, phần mềm, AI, robot, và xe bánh xích là những lĩnh vực chủ chốt mà Ukraine đã phát triển kể từ khi xung đột với Nga. Đây sẽ là những lĩnh vực mà Ukraine có thể dẫn đầu ở châu Âu. 

Ông nói thêm, một thập kỷ sau khi các hoạt động giao tranh kết thúc và có một lệnh ngừng bắn hay đình chiến bền vững, Ukraine có thể trở thành một trong 10 quốc gia hàng đầu trên thế giới về sản xuất quốc phòng. 

Còn ông Dmytro Krukovets, nhà phân tích kinh tế vĩ mô tại Trường Kinh tế Kiev, cho hay Ukraine đã chứng kiến “sự gia tăng nhanh chóng” của các công ty khởi nghiệp công nghệ quân sự và cải tiến quốc phòng. Nghiên cứu của Brave1 và Trường Kinh tế Kiev công bố hồi tháng 10/2024 cho thấy, các công ty quốc phòng khởi nghiệp đã huy động được 5 triệu USD vào năm 2023, và con số này tăng lên 50 triệu USD trong năm 2024. 

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích kinh tế cũng tỏ ra thận trọng trước triển vọng phát triển của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine. Bà Kateryna Bondar tại Trung tâm AI Wadhwani thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho hay, Ukraine sẽ phải tìm cách thu hút các khoản đầu tư nước ngoài trong khi hệ thống pháp lý lỏng lẻo và thiếu luật bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.  

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ, nhiều công ty quốc phòng châu Âu đã mở cửa chi nhánh ở Ukraine bao gồm Rheinmetall của Đức, AeroVironment của Mỹ, và KNDS, liên doanh giữa Pháp và Đức. 

Song ông Charles Lichfield tại Hội đồng Đại Tây Dương cho rằng, ngành quốc phòng Ukraine sẽ vẫn phục vụ nhu cầu trong nước để ngăn chặn bị tấn công trong tương lai, từ đó hạn chế cơ hội xuất khẩu.