Các vụ tập kích của Houthi nhằm vào Israel đã làm gia tăng quan ngại về nguy cơ xung đột lan rộng ở khu vực Trung Đông. Diễn biến cũng hướng sự chú ý của quốc tế tới nhóm vũ trang nổi dậy có trụ sở quyền lực ở thủ đô Sanaa của Yemen, cách nơi bùng phát xung đột Israel – Phong trào Hồi giáo Hamas hơn 1.600km.

luc luong houthi.jpg
Các tay súng Houthi nã lựu đạn chống tăng trong một cuộc tập trận gần Sanaa, Yemen. Ảnh: Reuters

Lịch sử ra đời nhóm 

Vào cuối những năm 1990, người Houthi ở vùng cực bắc Yemen đã thành lập một phong trào phục hưng tôn giáo cho giáo phái Zaydi của tín đồ Hồi giáo Shi'ite. Giáo phái Zaydi từng thống trị Yemen, nhưng quê hương phía bắc của họ đã trở nên nghèo khó và bị gạt ra ngoài lề chính trường.

Khi xung đột với chính phủ ngày càng gia tăng, họ đã tiến hành một loạt cuộc chiến du kích chống quân đội quốc gia Yemen và một cuộc xung đột biên giới ngắn ngủi với Ảrập Xêút, cường quốc có người Hồi giáo Sunni chiếm đa số.

Cuộc chiến ở Yemen

Cuộc chiến bắt đầu vào cuối năm 2014 khi nhóm Houthi chiếm được thủ đô Sanaa. Lo ngại trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran, quốc gia Hồi giáo nằm dưới sự kiểm soát của người Hồi giáo Shi'ite, dọc biên giới của mình, Ảrập Xêút đã dẫn đầu một liên minh được phương Tây hậu thuẫn can thiệp để hỗ trợ chính phủ thân Riyadh ở Yemen vào tháng 3/2015.

Nhóm Houthi đã thiết lập quyền kiểm soát phần lớn miền bắc và các trung tâm dân cư lớn khác, trong khi chính phủ Yemen được quốc tế công nhận đặt trụ sở tại Aden.

Yemen đã có hơn một năm tương đối yên bình, trong bối cảnh Liên Hợp Quốc đi đầu các nỗ lực thúc đẩy hòa bình cho đất nước. Ảrập Xêút đã tổ chức các cuộc đàm phán với người Houthi nhằm thoát khỏi cuộc chiến. Song, các vụ tấn công mới của nhóm Houthi vào Israel đã làm tăng nguy cơ xung đột đối với Ảrập Xêút.

Mục đích tấn công Israel

Là một phần của "Trục kháng chiến" tự xưng do Iran hậu thuẫn, nhóm Houthi đã lên tiếng ủng hộ các tay súng Hamas kể từ khi Phong trào vũ trang Hồi giáo này bất ngờ tập kích lãnh thổ Israel vào ngày 7/10.

Yahya Saree, phát ngôn viên của lực lượng vũ trang Houthi hôm 31/10 cho biết trên truyền hình quốc gia rằng, nhóm này đã phóng "một số lượng lớn" tên lửa đạn đạo và UAV về phía Israel và sẽ có thêm nhiều cuộc tấn công như vậy.

Người phát ngôn nói thêm, đây là vụ tấn công thứ 3 của nhóm Houthi vào quốc gia Do Thái kể từ khi xung đột Israel – Hamas bùng phát hồi đầu tháng. Phát biểu dường như ngầm xác nhận, nhóm này đứng sau một vụ tập kích bằng UAV, gây nổ ở Ai Cập ngày 28/10 và một vụ bắn tên lửa hành trình về hướng Israel, được quân đội Mỹ ngăn chặn hôm 19/10.

Saree cũng đổ lỗi cho Israel về sự bất ổn ở Trung Đông, đồng thời lưu ý phạm vi xung đột đang mở rộng do quân đội Do Thái “không dừng các hành vi sai trái”. Đại diện nhóm Houthi cảnh báo sẽ tiếp tục tấn công "cho đến khi hành động gây hấn của Israel chấm dứt". Khẩu hiệu của nhóm nổi dậy này là "Cái chết cho nước Mỹ, cái chết cho Israel, lời nguyền cho người Do Thái và chiến thắng cho người Hồi giáo".

Mối quan hệ với Iran

Nhóm Houthi đã thể hiện sức mạnh của tên lửa và UAV trong cuộc chiến tranh Yemen, thông qua hàng loạt vụ tập kích vào các cơ sở khai thác dầu mỏ và cơ sở hạ tầng quan trọng của Ảrập Xêút và Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất.

Liên minh do Ảrập Xêút dẫn đầu cáo buộc Iran đang trang bị vũ khí, huấn luyện và tài trợ cho các tay súng Houthi. Tuy nhiên, nhóm nổi dậy ở Yemen phủ nhận việc là lực lượng ủy nhiệm của Tehran, đồng thời quả quyết nhóm tự phát triển vũ khí của mình.